Sandnesgauk

Nemninga kjem frå ein type leirgauk som kan nyttast som eit leiketøy til å spela på. Sandnesgauken er attgjeve i kommunevåpenet til Sandnes. Ved tettstaden og byen Sandnes har det opp gjennom tidene vore mykje tegl- og kjeramikkproduksjon frå leir. Leirgaukar vart laga som eit lite musikkinstrument slik at ein kunne blåsa i dei og få fram ulike tonar. Ved å blåsa i ein Sandnesgauk kan ein laga tre forskjellige tonar, og gaukegalen er særskilt lett å få til. Leirgauken minner òg om ein fugl som står med hovudet under vengen. Slik kunne handelsfolk frå Sandnes få åtgaum for varene sine. Det første teglverket kom i Sandnes i 1783, og var då noko med den største industrielle verksemda på heile Vestlandet. Sjølv om keramikkverksemda ikkje pregar byen som før, er sandnesgauken eit varemerke for byen og kommunen.

•  
  Pottemakar ved Ganns Potteri & Teglverk i Sandnes i 1953 målar dekor på ein stor sandnesgauk.

  Foto: Billedbladet NÅ/Arkivverket
•  
  Arbeidar ved Ganns Potteri & Teglverk i 1953 speler på ein liten sandnesgauk. Leirfuglen fungerer som ein enkel okarina med fingerhol.

  Foto: Billedbladet NÅ/Arkivverket
•  
  Ferdig modell av ein sandnesgauk.

  Foto: Norsk Folkemuseum

• Sandnes kommune om Sandnesgauken Arkivert 2007-10-25 ved Wayback Machine.
• Utstillingen om næringsutvikling i Sandnes Jærmuseet
• Olavsrosa om Pottemaker Stein Em. Simonsen, som lagar sandnesgaukar
    Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.