Salvador Dalí: Spaansen surrealistischen kunstenoar

Dalí wör geboren in Figueres in katalonisch Spanje en volgen ne kunstenstudie in Madrid. Al op jongen leaftied was he onder 'n indruk van et impressionisme en de meisters van de Renaissance. Mer al rap gung hee oaver op kubisme en avant-gardebeweagingen. Achterin de joaren '20 van 'n 20sten eeuw begun hee vaker surrealistische dinge te maken en sleut zik an bie de klub van Surrealisten in 1929. Et was mer eaven of hee was ene van de anvoorders. Zien beste waark, Et anholdende van de herinnering, maken he of in 1931. Et is ene van de bekendste surrealistische skilderiejen. Onder 'n Spaansen Börgeroorlog (van 1936 töt 1939) wonen he in Frankriek en in 1940 treuk he noar de VS hen, woeras hee ziene waarken good wust te verkopen. In 1948 köm hee wierumme noar Spanje hen. Doar verkloaren he dat he wier katholiek wörden was en ontwikkeln zienen stiel van 'nukleaire mystiek'. Doarvuur treuk he inspiratie oet et klassieke, mystieke en de wetenskoppelike ontwikkelingen van dee tied.

Dalí kon best oet de veute met skildern, grafische kunsten, film, beeldhouwen, ontwaarp en fotografie. Mangs waarken he ook samen met andere kunstenoars. Hee skreef verhalen, gedichten, ziene autobiografie, essays en kritieken. Zien vuurnaamste thema's warren dreumen, et onderbewuste, seksualiteit, geleuf, wetenskop en ziene nauwste perseunlike beande met leu. Onder et oge van de leu gedreug hee zik vake as nen aparten siepel, woerduur't de leu et doar mear oaver hadden as oaver ziene kunsten. De kunstkenners vunden dat mer niks en wusten neet good wat ze met em an mosten.

In opspraak köm Dalí duurdat he vuurstander was van de onderdrukkende regearing van Franco. Mer ook umdat hee der in latere tied wat met de pette noar leek te gooien wat ziene kunsten angung. Dalí hef toch heel wat invlood ehad op andere surrealisten en popart-kunstenaars, zo as Jeff Koons en Damien Hirst.

Der zint twee vuurname museums vuur et wark van Salvador Dalí: et Dalíteater in Figueres in Spanje en et Salvador Dalí Museum in St. Petersburg in 'n Amerikaansen stoat Florida.