ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် သၞာံ ၂၀၂၀တအ်

သဘင်မာဲ စၠတ်ထဝ်နာနာ မကၠောန်ပလဝ် ပ္ဍဲကဵု သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မဒှ် ဗော်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳဂှ် ၜိုတ်မဆိင်လဝ် ဟွံက က္လိဂွံဇမၞး ဂၠိုင်နူကဵု သဘင်မာဲမတုဲကၠုင်ဏီဂှ်ရ။ ကိုပ်ကၠာ သဘင်မာဲဂှ် ညးလ္ၚတ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ် လ္ၚတ်တော်လဝ် နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ က္လိဂွံဇမၞး ဗီုတြေံ ဟွံမာန် နကဵုဟိုတ် မတွဟ်ဂး ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် မပြးဒၟံင် ၜါပိဗော်ဂှ် ညးတအ် ပ္ကောံဒှ်မွဲဗော်တုဲ ပ္ဍဲကဵု တွဵုရးဂမၠိုင်ဂှ် ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်တအ် ဇၞးဂၠိုင်မာန်၊ တုဲပၠန် အခိင်အလဵုအသဳ အေန်အေဝ်ဒဳ မဂွံလဝ် အဝဵုဍုင်မသုန်သၞာံဂှ် ပရေင်ပြံင်လှာဲ လပါ်ခိုဟ်မွဲမွဲ ထ္ၜးရုပ်ရဴကမၠောန်ဟွံမာန်တုဲ ပါဲနူ ဒၞာဲဒြဟတ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဟွံဇၞော်ကွေဟ်ကွေဟ်ဂှ် ဗော်တၞဟ်တအ် ဂွံဇၞးဂၠိုင်တုဲ နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မွဲဓဝ် စဵုကဵု မဒက်အလဵုအသဳမာန်ဂှ် က္လိဂွံမာဲ ဟွံမာန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ သ္ဒးပံင်တောဲ ကုဗော််ကောန်ဍုင်အရင်တအ်တုဲဟေင် ဒက်အလဵုအသဳမာန်ရ။ နကဵု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်လေဝ် နူမဒှ်ဒၟံင် ၜါဗော်ဂှ် ဒက်ပ္တန် ဗော်ညဳသၟဟ်မန် တုဲ ဒှ်ကၠုင်မွဲဗော်။ တုဲပၠန် ဒက်မဟာမိတ် ကုဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် နူတွဵုရးတၞဟ်တၞဟ်တုဲ ချဳဓရာင်ကၠုင် ပရေင်ဍုင်ကွာန် မွဲစွံ။ ရံင်ကဵု အကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကေုာံ တင်သ္ၚေဝ်ဂၠေပ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်တုဲ နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဟီုတွဟ် သွက်ဂွံ ပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု အလဵုအသဳပံင်ကောံတုဲ လုပ်ပြိုင်မာဲရ။ ဆဂး နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဂှ် ညးတအ်ဟီု ညးတအ် လုပ်ပြိုင်မာဲ သွက်နကဵုဗော်ညးတအ် မွဲဓဝ်ဟေင် ညံင်ဂွံဆက်ဒက် အလဵုအသဳမာန်ပၠန်ရ။ ကြဴနူ အေန်အေဝ်ဒဳ မဂွံဒှ် အလဵုအသဳတုဲ ဂၠံင်တရဴပရေင်ဍုင်ကွာန် စပ််ကဵု အခေါင်ကောန်ဍုင်အရင်လေဝ် နူကဵု ကောန်ဍုင်အရင်တအ် မဒးနွံကဵု အခေါင်အရာဂကူဂှ် ပြံင်လှာဲကၠုင် အခေါင်အရာကောန်ဍုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ တဝှ်သဘင်မာဲဂှ် ဒဒှ်ရ ပရေင်ဟွံဓဝ်ယာ၊ ပရေင်ဝဵုစၞာဲတအ် နွံဒၟံင်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုပရိုင်ဂမၠိုင်၊ ပရေင်ပါ်ပါဲဂမၠိုင် ဟီုဂး ချူဒၟံင်အိုတ်ရ။ သဘင်မာဲတုဲ နကဵု ဗော်ဒစဵုဒစးတအ် ဟွံပေင်စိုတ် လတူသွဟ်မာဲဂှ်ရ။ နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် လေဝ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်ပသောင်ပရိုင် ဒဒှ်ရ ပရေင်မလီဠာန်၊ မမာဲစၞာဲ သွက်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ နွံဒၟံင် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။ နကဵု ဒပ်ပၞာန်လေဝ် အာတ်မိက်ကၠုင် ကမ္မရှေန်မာဲ သွက်ဂွံ က္လေင်သ္ၚေဝ်ဂၠေပ် ပ္သောင်ကဵု ကိစ္စမာဲဂှ် ဇၞော်ကဵု ဒြဟတ်ရ။ နကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဟီု "ပွမလီမာဲဂှ် ဒှ်အရာမပၠံင်သီကေတ် အဝဵုဍုင် ဗွဲအနိက်အထက်မွဲတုဲ ဒှ်အရာ မဒစဵုဒစး ကုသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳမွဲရ။ နကဵု ဒပ်ပၞာန် သွက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ဂွံက္လေင်စိုပ် ဂၠံင်မဍာံ ဂၠံင်ဒွးတုဲ ညးတအ် ဒးထိင်ကေတ် အဝဵုဍုင် ပ္ဍဲတ္ၚဲမပံက်ပါလဳမာန်တၟိ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ်ရ။

ပၞာန်ထိင်အဝဵုဍုင်တုဲ ဒက်ပ္တန် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ နကဵု ကံင်သဳဂှ် အာတ်မိက်ကၠုင် ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်တအ် သွက်ဂွံပလံင်မၞိဟ်စၞးဇကု ပ္ဍဲကံင်သဳဂှ်ရ။ ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်လ္ၚဵု ဟွံပလံင်နဗော်၊ စၞးဂှ် ပလံင်နကဵု ပူဂိုလ်၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် နကဵုမာဲဂကောံကေင်ကာ လပါ်ဂၠိုင် တုပ်စိုတ် ပလံင်မၞိဟ်စၞး နကဵုဗော်တုဲ ပလံင်ဏာ ဒံက်တာဗညာအံင်မဵု ရ။ ကိစ္စဏအ် သွက်ကောန်ဗော် ဟွံဒးဂၞပ်တအ် နုက်တိတ် နူကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် က္တဵုဒှ်ကၠုင်ရ။

မွဲလပါ်ဂှ် ညးဍုင်ကွာန် ဗွဲတၟေင် ကောန်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ် ထ္ၜးဆန္ဒ၊ နူကဵု မထ္ၜးဆန္ဒ ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင် ပရေင်ပလီုပလာ်၊ မွဲလပါ်ဂှ်လေဝ် နကဵု သၟိင်တၠတအ် (ဗၠာဲသၟိင် / သၞာဲဒဴ) လၞိန်ဗပိန် နကဵုဒြဟတ်တုဲ ကၞောတ်တဲ ညးဍုင်ကွာန်တအ် တိတ်ဂြိပ် ဇရေင်တိပၠန်ဂတး တုဲ ဒက်ပ္တန် ဒပ်ပၞာန်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် မကော်ဂး ဒပ်ပဳဒဳအေပ် (PDF) သၟာပရေင်ဍုင်ကကွာန် ရဲဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ညးမတိတ်ကၠုင် မ္ၚးတအ်ဂှ် ဒက်ပ္တန် ကမ္မတဳမပစၞးစၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုင် (Committe Representing Pyidaungsu Hluttaw – CRPH) နူဂှ်မွဲကဆံင် ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ မကော်ဂး အေန်ယူဂျဳ (National Unity Government) ရ။

နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဆက်ထိင်အာ ပရေင်ဒေါအ်ပန်ပှ်ော ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာရ။ ညးဍုင်ကွာန် မဒဴတိတ်ကၠုင် သွက်ဂွံဆက်လုပ် ပေါဲဗတိုက် နကဵုလွဟ်ဂှ် ပံင်ကဵု ဒပ်ကရေင်ကေအေန်ယူ၊ ဒပ်ကချေင် ကေအေန်အဝ်၊ ဒပ်ပလံင်တအ်ရ။ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ညာတ်ကေတ် နကဵုမန်လေဝ် ဒပ်ပၞာန် မပန်ကဵု ဒပ်ပၞာန် သ္ဒးနွံကီုရောင်တုဲ ဒက်ပ္တန်ပတိုန် ဒပ်တၟိ ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်၊ ပါဲနူဏအ်လေဝ် ဒပ်တၞဟ် မံက်တိတ်ကၠုင် နွံဗွဲမဂၠိုင်ကီုရ။ ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် ဗွဲကြဴ ဂွံကၠုင်ဒြဟတ် လေပ်ကၠုင် ကွတ်ပၞာန်တုဲ ဗက်ဗတိုက် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်မဆက်စပ် ကုအလဵုအသဳ မကော်ဂး နကဵုဘာသာဗၟာ (ဒလံ) တုဲ ဗက်ဂစိုတ်ထောအ် မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ အကြာဂှ် ပေါင်မသၟိင် ဗီုကဵု အစာဘာ၊ ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်၊ ကောန်ဗော်ကျဖေတ် တအ်လေဝ် ဒှ်ပွန်တုဲ ဒးဒုင်ဂစိုတ် တၟာဂလိုင်ကီုရ။

သွက်ဂွံလၞိန်ဗပိန် ဒပ်ကရေင် ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ်တုဲ နကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နကဵုပၞာန်တိုက် ပၞာန်ကျာဂှ် စကာကၠုင်ရ။ ပ္ဍဲဒေသအကြာကွာန်မန်ဂှ် ဟွံဒးဘဲပၞာန်တပ်တပ်ရ။ ဆဂး ဗွဲကြဴ နကဵု ဒပ်ကရေင်ဟီု "ပိုယ်ဗဒှ်ပၞာန် ပ္ဍဲကွာန်ပိုယ်မ္ဂး ကောန်ဍုင်ကွာန်ပိုယ်ပၠန်ရ လေင်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ စၞးဂှ် ပိုယ်ဒးဗဒှ် ပေါဲဗတိုက် ပ္ဍဲကွာန်ဂကူတၞဟ်"။ အတိုင်လဟီုဂှ်ရ ဒပ်ကရေင် ကေုာံ ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် စၞးမလုပ်ဗတိုက် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ၊ ရုင်သၟိင်တၠ၊ ရုင်ဗၠာဲသၟိင် ပ္ဍဲဒေသညးတအ်ဂှ် လုပ်အာ ကွာန်မန် ဗီုကဵု ကွာန်ကအ်ဗိုတ် ပွိုင်ဍုင်ကအ်ကြိက်၊ ကွာန်သၞေဟ်ခြေင် ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်တုဲ ဗဒှ်ပေါဲပၞာန် အပ္ဍဲကွာန်မန်ရ။ နကဵု ဒပ်ကရေင် ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် လုပ်ကၠုင် ကွာန်မန်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်မန်တအ် ဖေက်ဘဲပၞာန် ဒြေပ်တိတ် နူကွာန်၊ ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် စံင် သ္ၚိညးဇၞော်ကွာန်မန်တုဲ ဟွံကဵု အခေါင် ကုညးဍုင်ကွာန်ပလိုတ်ပၟတ်၊ ပၟတ်ဂှ် ကၠောအ်ကၞာန်တုဲ ကွာန်ကအ်ဗိုတ်တူအာ။ ဟိုတ်နူ ဒပ်ကရေင် ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် နွံပ္ဍဲကွာန်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ လုပ်ပန် နကဵု အမၠံက်၊ နကဵုက္ၜင်ကျာတုဲ သ္ၚိသရိုဟ်လီု၊ မၞိဟ်ဒးချိုတ်တအ် ဒှ်ကၠုင်ကီုရ။ နကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် ချူလိက် အာတ်လှုဲ ကုညးဍုင်ကွာန်မန်၊ တံင်မၞိဟ်တုဲ မိက်လှုဲတအ်လေဝ် နွံကီုရ။

ပ္ဍဲသဘင်မာဲ ၂၀၁၅ တေအ်ဂှ် ဟိုတ်နူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကလိဂွံမာဲဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ဓလီုလဝ် ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ၜါကဆံင်ကီု သီုကဵု စၠတ်ထဝ်ရးဂမၠိုင်တုဲ သီုကဵုအလဵုအသဳကၟိန်ဍုင် ကေုာံ ရးဂမၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ် အာယုက်အလဵုအသဳအေန်အေဝ်ဒဳဂှ် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် ပရေင်ဟွံသၟဟ်န် ကယျာန်ဓဝါတ် က္တဵုဒှ်လဝ် နွံရ။ ဗီုကဵု ယၟုဒဒန်တကအ်ခၟိုင် ရုပ်ဗရိုတ် ဂဥုပ်ဗိုလ်အံင်သာန် တုဲပၠန် အလဵုအသဳအေန်အေဝ်ဒဳ ကဵု ဂကူကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင်လေဝ် လညာတ်တၞဟ်ခြာတၞဟ်တအ် က္တဵုဒှ်လဝ် နွံကီုရ။ နကဵုကောန်ဍုင်အရင်တအ် စၞးမကဵုဒြဟတ် ကုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဂှ် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် အပ္ဍဲဂကူ ဇကုကဵုဇကု ကေုာံ အကြာကောန်ဍုင်အရင်တအ်ဂှ် ပံင်ကောံရေင်သကအ်တုဲ ညံင်ဂွံဇၞးမာဲဂှ် ဂ္စာန်ကၠုင်ရ။

နကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳလေဝ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် မဆေင်ကဵု အခေါင်အရာကောန်ဍုင်အရင်တအ်ဂှ် နူသဘင်မာဲ သၞာံ ၂၀၁၅ ကဵု သွက်သဘင်မာဲ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ပြံင်လှာဲအာရ။ အတိုင်လိက်လလောင်တြး ပရေင်ဍုင်ကွာန် သွက်အခေါင်ကောန်ဍုင်အရင်တအ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ ဂှ် ပ္ဍဲအခန် ၁ ပိုဒ်ဇၞော် ၃ ဂှ် "မဒုင်သဇိုင် ကုမူဝါဒ အခေါင်ဗၠးၜး၊ ကဆံင်တုပ် ကေုာံ အခေါင်ပတန်သၞောဝ်အလဵုဇကုတုဲ ဒက်ပတန်အာ ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံဖက်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ" (လွတ်လပ်ခွင့်၊ တန်းတူရေး နှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့် စသည့် မူဝါဒများကို အခြေခံ၍ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုကြီး ကို တည်ထောင်ရန် ကြိုးပမ်းသွားမည်)။ သွက်သၞာံ ၂၀၂၀ဂှ် စၞးဒၞာဲဂှ် ဒှ်အာ "အခေါင်ကောန်ဍုင်ဂမၠိုင် မတုပ်သၟဟ် ကေုာံ ညံင်ဂွံဒက်ပတန်အာ ကၟိန်ဍုင်ဒဳမဝ်ကရေသဳဖက်ဒရေဝ် မနွံကဵု အခေါင်ပတန်သၞောဝ်အလဵုဇကု (‘တန်းတူညီမျှသောနိုင်ငံသားအခွင့်အရေးများနှင့်ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ရရှိပြီး ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး’)။ ပ္ဍဲကဵု ဂၠံင်တရဴပရေင်ဍုင်ကွာန် အေန်အေဝ်ဒဳ မပြံင်လှာဲဏအ်ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် ညးမကလိဂွံမာဲဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် ပကင်ရင်တုဲ သၞောတ်ဖက်ဒရေဝ်ဂှ် ဒှ်လစှ်ေဂမၠိုင် သၟဝ်ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံတုဲ ကလေင်ပံင်ကောံတုဲ ပကင်ရင်ရ။

သဘင်မာဲ ၂၀၂၀

နကဵုဗော် ပရေင်ဍုင်မန် မဒှ်ဒၟံင်ၜါဂှ် ပံင်ကောံဒှ်မွဲတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ပ္ဍဲသဘင်မာဲ ၂၀၂၀ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗါ ၈ ဂှ် နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ် လုပ်ဒုင်ရုဲ သီုဖအိုတ် ၆၂ ဒၞာဲ၊ ပ္ဍဲကဵု တွဵုရးဍုင်မန်ဂှ် ပါဲနု ပွိုင်ဍုင်သဓီု ကဵု ပွိုင်ဍုင်ၜဳကလေင်တုဲ သၟေဟ် ၈ ပွိုင်ဍုင်ဂှ် ဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ၁၀ ဒၞာဲ၊ စၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန် ၈ ဒၞာဲ၊ စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ၁၀ ဒၞာဲ ကေုာံ ဒၞာဲဝန်ဇၞော်ကောန်ဂကူဗၟာမွဲဒၞာဲ။ သွက်စၠတ်ထဝ်တွဵုရးဍုင်မန်ဂှ် ၁၇ ဒၞာဲ။ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန်သၟးဂှ် သီုဖအိုတ် ၃၅ ဒၞာဲ၊ တွဵုရးကရေင် ပွိုင်ဍုင်ကအ်ကြိက်၊ ဖာအင်၊ ကဵု လှာဒကှ်ဂှ် သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ၄ ဒၞာဲ၊ သွက်စၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန်ဂှ် ၂ ဒၞာဲ၊ တုဲပၠန် သွက်စၠတ်ထဝ်တွဵုရးဂှ် စၞးဝန်ဇၞော်ဂကူမန် မွဲဒၞာဲ၊ အမာတ်စၠတ်ထဝ် ၆ ဒၞာဲ၊ သီုဖအိုတ် ၁၂ ဒၞာဲ၊ ရးတၞင်သဳဂှ် ပွိုင်ဗိက်၊ ဍာ်ဗု ဂှ် သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ၂ ဒၞာဲ၊ စၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန် ၁ ဒၞာဲ၊ စၠတ်ထဝ်ရးဂှ် ၃ ဒၞာဲ သီုဖအိုတ် ၈ ဒၞာဲ။ ရးလ္ဂုင်ဂှ် ပွိုင်ဍုင် ဒဵုပုင်၊ စမ်းချောင်း၊ ဥက္ကလာသၠုင်ကျာ၊ ယှိုဲပျဳတာ ကေုာံ ထာန်တပေန်တအ်ဂှ် သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ၁ ဒၞာဲ၊ စၠတ်ထဝ်ရး ၆ ဒၞာဲ သီုဖအိုတ် ၇ ဒၞာဲ လုပ်ဒုင်ရုဲစှ်ရ။ တော်ကဵု သဘင်မာဲမတုဲကၠုင်မ္ဂး ကလိဂွံဇမၞး ဒၞာဲဂၠိုင်ကၠုင်ရ။ သီုဖအိုတ် သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ကေုာံ စၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန်ဂှ် ၅ ဒၞာဲ၊ သွက်စၠတ်ထဝ်တွဵုရးဂှ် ၆ ဒၞာဲ၊ နူကဵု တွဵုရးကရေင် သွက်ဒၞာဲဝန်ဇၞော်ကောန်ဍုင်အရင်မန်ဂှ် မွဲတၠ။ ကြဴနူ သွဟ်မာဲဂမၠိုင်မတိတ်တုဲ ညးအုပ်ကာနာနာ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် နာဲလျးတၟး ဟီု " ပ္ဍဲကဵုပွိုင်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဂတဏအ်မ္ဂး အတိုင်ဂၠံင်တရဴ ပရေင်ဍုင်ကွာန် မဖျေဟ်လဝ်ဂှ် အပ္ဍဲဗွိုင်စၠတ်ထဝ်ကီု သီုကဵု မ္ၚးစၠတ်ထဝ်ဂှ် သၠုင်အသိင်တုဲ ဆက်ချဳဓရာင်အာရောင်။ ပ္ဍဲဗွိုင်စၠတ်ထဝ်မ္ဂး သၞောဝ်သဇိုင် ၂၀၀၈ ဂှ် ညံင်ဂွံဒှ်ပလေဝ်ဂှ် ပံင်တောဲ ကုဂကောံကောန်ဍုင်အရင် ကေုာံ ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳတအ်တုဲ ကၠောန်အာရောင်။ ပ္ဍဲဗွိုင်မ္ၚးစၠတ်ထဝ်ဂှ်မ္ဂး ညံင်ရဴ သဘင်သဳကၠဳပင်လံင် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ ညံင်ဂကောံပရေင်ဍုင်ကွာန် သီုဖအိုတ် ဂွံပါလုပ်တုဲ ညံင်ကလိဂွံတင်လတုပ်စိုတ် သၞောတ်ဖက်ဒရေဝ်ဂှ် ဂစာန်ကၠောန်အာရောင်။" နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ရန်တၟအ်လဝ် သွက်ဂွံပါလုပ် အပ္ဍဲအလဵုအသဳပံင်ကောံတုဲ အခေါင်အရာဂကူမန် ကေုာံ ဖိုလ်ဂုဏ်တွဵုရးဍုင်မန် ညံင်ဂွံမံက်ကၠုင် ဂၠိုင်င်ဂှ် ဂစာန်အာရောင် ဟီုလဝ်ရ။

ပ္ဍဲကဵု တွဵုရးဍုင်မန်ဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကလိဂွံ ၃၁ ဒၞာဲ၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကလိဂွံ ၁၁ ဒၞာဲ၊ သီုဖအိုတ် ဗော်ၜါဝွံဟေင် ဂွံဒုင်ရုဲစှ်ရ။

ရံင်နကဵု အလုံမွဲကၟိန်ဍုင်မ္ဂး သွက်ခုင်ပါလဳမာန် သီုဖအိုတ် ၄၇၆ ခုင်ဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မဒှ်ဗော်သၟဝ်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ကလိဂွံ ၃၉၆ ခုင်၊ ဗော်မထံက်ဂလာန် ဒပ်ပၞာန် ဗော်ကျဖောတ် ကလိဂွံ ဆ ၃၃ ခုင်၊ ဗော်ဂကူသေံဇၞော် ကလိဂွံ ၁၅ ခုင်၊ ဗော်ယခေင် ၈ ခုင်၊ နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကလိဂွံ ၅ ခုင်တုဲ သၟေဟ်ဂှ် ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်တၞဟ်တအ် ကလိဂွံညိညရ။သဘင်မာဲဂှ် ဟွံစှ်ေကဵုဗဗွဲဓဝ်၊ နကဵုဗော်ကျဖောတ်၊ ဒပ်ပၞာန်ကီု သီုကဵု ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် မပ္တံကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်ဂကူမန်လေဝ် ပတိုန်ထ္ၜးကဵုလဝ် ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲ UEC၊ ကေုာံ သမ္မတဍုင်ရ။ တုဲပၠန် နကဵုဗော်တအ်ဏအ် နွံပၟိက် မိက်ဂွံလ္ၚတ်စရင်မာဲဂမၠိုင်တုဲ အာတ်မိက် စရင်မာဲဂမၠိုင်ကီုလေဝ် နကဵု ကမ္မရှေန်မာဲဂှ် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု အခေါင်အရာပူဂိုလ်ဂမၠိုင်တုဲ ဟွံကဵုအခေါင်ဗဵုစရင်တအ်ရ။

ညးပါ်ပါဲတအ် တော်ကေတ်မ္ဂး နကဵုကမ္မရှေန်မာဲဂှ် ဖန်လီလာန်လဝ်မာဲ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဒၞာဲရောင်။ လ္ၚတ်ရံင် မမာဲ ကေုာံ လၟိဟ်မၞိဟ်ဂမၠိုင်မ္ဂး ဒဒှ်ရ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မွဲမွဲကၠတ်ကေတ်လဝ်မာဲ မွဲမွဲပွိုင်ဆန္ဒမာဲမ္ဂး ထပ်စုတ်လဝ် မမာဲအလီနွံဒၟံင် အကြာ ၁၀၀၀၀ စဵုကဵု ၂၀၀၀၀ နွံရောင်ဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ဒုင်သဇိုင် ကုတင်ဂၞင်လၟိဟ်မာဲဂမၠိုင်တုဲ ဟီုလဝ်ရ။ ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲကဵု ပွိုင်ဍုင်ပံင်ဂှ် ဟိုတ်နူ မိကောန်ဆာန် ဒှ်မၞိဟ် မပၠုပ်ဂလာန် စပ်ကဵု ယၟုဒဒန်တကအ်ခၟိုင်ဂှ် လၟိဟ်မာဲအလီ ၜါလက်ပြင်ပြင် လီလဝ်ရောင်ဂှ် ညးဟီုပါ်ပါဲလဝ်ရ။

 

မိသုမန် (မိစုမန်) ညးမရေင်တၠုင် ညံင်ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ် သ္ဂောအ်ဇၞးမာဲဂှ် ပ္ဍဲ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗါ ၂၃ ပံက်အမှု စောဲဒုဟ် ကု ဒေါ်ခင်မျိုးမြင့် ညးမဒှ်အလံင်အမာတ် နူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတုဲ ညးမဇၞးလဝ်မာဲ ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ် သွက်စၠတ်ထဝ်တွဵုရးပွိုင်ဆန္ဒမာဲ စၟတ် (၁) နကဵုဒုဟ် ဒဒှ်ရ ဒေါ်ခင်မျိုးမြင့် ဂှ် ကုမၞိဟ်ဟွံမဲ ပ္ဍဲစရင်မာဲဂှ် ကဵုစုတ်မာဲအတေင်၊ စကာအဝဵုသြဇာ ကဆံင်အမာတ်စၠတ်ထဝ်တွဵုရးတုဲ ဘပဠညးဍုင်ကွာန် ညံင်ဂွံကဵုစုတ်မာဲ ဗော်ဇကု၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲအရာမဓရတ် ဟီုဘပဠဂှ် ကၠောန်ပလဝ် အပ္ဍဲအရှာံမာဲ ၂၀၊ ၃၀ ပေ။ တင်မဟီုလဝ်တအ်ဂှ် ဗၠေတ်ဒၟံင် ကုသၞောဝ်သဘင်မာဲတွဵုရးပိုဒ်ဇၞော် ၆၁ ကဵု ၆၂။

ဗော်မန် ကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဟွံဒှ်ဆဵု

ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ က္လိဂွံဇမၞးမာဲဂၠိုင်အိုတ်တုဲ သွက်ဂွံ ဆဵုဂဗ ကုဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင်ဂှ် နကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကဵုတာလျိုင် ကု သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ရးမကွေ ဒေါက်တာအောင်မိုးညို၊ သကိုပ်ဝန်ဇၞော်တွဵုရးကရေင် ဒေါ်နန်းခင်ထွေးမြင့် ကဵု ညးစၞးစၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ နူတွဵုရးကချေင် ဦးအင်ထုံခါးနော်ဆမ် တအ် ညးပိ၊ ကြဴနူ မအာဆဵု ကုဗော်ဂကူကချေင်၊ ဂကူလဳသူ၊ တုဲကၠုင်စိုပ် ဍုင်မတ်မလီု သွက်ဂွံဆဵုဂဗ ကုဗော်မန် ဂှ် ဆိင်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဇာန်နဝါရဳ ၅၊ ၂၀၂၁ ဂှ်ရ။ နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်ဂကူမန်ဂှ် အာတ်မိက်လဝ် ပရေင်ဆဵုဂဗဂှ် တၞဟ်နမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ရေင်သကအ်တုဲ သ္ဒးဒှ် ပ္ဍဲဒၞာဲဗၠးၜးမွဲဒၞာဲရ။ ဆဂး နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဂှ် နူကဵု ဗဟဵုညးတအ် ဖျေဟ်လဝ် ဒးဆဵုဂဗ ပ္ဍဲရုင်ဗော်ညးတအ်ဟေင်တုဲ ဟိုတ်နူဟွံကလိဂွံ တင်လတုပ်စိုတ် ဒၞာဲသွက်ဂွံဆဵုတုဲ ပရေင်ဆဵုဂဗဂှ် လီုအာရ။

သွက်ဂွံဆဵုဂဗ ဗီုဏအ်ဂှ် နကဵု အေန်အေဝ်ဒဳ ပလံင်ဗစိုပ်လဝ် လိက်ကု ဗော်ဍုင်ကောန်အရင် သီုဖအိုတ် ၃၉ ဗော်။

ဒပ်ပၞာန်အာတ်မိက် အေန်အေဝ်ဒဳ ညံင်ဂွံပသောင် ကိစ္စသဘင်မာဲ

နကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဂှ် သွက်ဂွံ ဆက်ပံက် ပါလဳမာန်ဂှ် ဆက်ကၠောန်အာ အတိုင်လၟေင်ကမၠောန် မွဲလပါ်ဂှ် နကဵုရဲဒပ်ပၞာန် ကေုာံ ဗော်ကျဖေတ်တအ်ဂှ် ဆက်ပ္တိတ်ဒၟံင် လိက်လလောင်တြး၊ ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်ပသောင်ပရိုင် ကိစ္စသွဟ်မာဲ ကေုာံ မာဲဟွံဗဗွဲဓဝ်ဂှ်ရ။ နူကဵု ဒဳဇြေန်ပါ ၂၃၊ ၂၀၂၀ စဵုကဵု ဇာန်နဝါရဳ ၁၆ ဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် ကၠောန်သဘင်ပသောင်ပရိုင် ဂွံအာ သီုဖအိုတ် ၂၀ အလန်။ သဘင်ပသောင်ပရိုင် အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲကဵု ဇာန်နဝါရဳ ၂၆ ပ္ဍဲကဵု တိုက်ထ္ၜးပျးပၞာန်၊ နေပျဳတဝ်။ ပ္ဍဲဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် အလုံမွဲကၟိန်ဍုင် ပွိုင်ဍုင်နွံ ၃၁၄ ပွိုင်ဍုင်ဂှ် စၟဳစၟတ်ရံင် စရင်မာဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ ဂွံဆဵုကေတ် စရင်မာဲထပ်ဒၟံင်၊ စရင်မာဲမဖန်ကၠောန်ဗဒှ်လီဠာန်လဝ်တအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် သီုဖအိုတ် နွံ ၇,၆၂၃,၇၂၅ တၠ။ ပါဲနူဂှ်တုဲ မၞိဟ်မွဲ မနွံကဵုစရင်မာဲ ၜါပိပွိုင်ဍုင်ဂှ်လေဝ် နွံဒၟံင်ပၠန်တုဲ သီုဖအိုတ် လၟိဟ်မာဲဟွံဗဗွဲဓဝ် နွံဒၟံင် ၈ ပြကောဋိကိုဋ်ပြင်င်ဂှ် ညးတအ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ အစာပရိုင်မွဲသၟာန်တုဲ ညးမပသောင်ပရိုင် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇော်မင်းထွန်းဟီု "နကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ဟွံသီအဝဵုဂှ် ဟီုဟွံမာန်။"။ စပ်ကဵု တင်မပတိုန်ထ္ၜး ဒဒှ်ရ သဘင်မာဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဟွံစှ်ေကဵုဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ဇာန်နဝါရဳ ၂၈ဂှ် နကဵုကမ္မရှေန်သဘင်မာဲ (UEC) ကလေင်ခၠေဝ်ဟီု "သဘင်မာဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် စရင်မာဲဗၠေတ်ယောင်ယာညိညနွံကီုလေဝ် ညံင်ရဴဒပ်ပၞာန်စုတ်စောဲ ဒဒှ်ရ ပရေင်မဟွံဂွံစှ်ေကဵုသၞောဝ်ဂှ် ဟွံမဲ"။ အတိုင်ဒပ်ပၞာန် မအာတ်မိက်လဝ် နကဵုကမ္မရှေန်မာဲ ပ္ညဳကုအလဵုအသဳတုဲ ညံင်ဂွံဂၠာဲသွဟ်ဂှ် နကဵုကမ္မရှေန်သဘင်မာဲဟီု "အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေမ္ဂး ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲဂှ် ကလိဂွံလဝ် အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ရတုဲ နကဵုကမ္မရှေန် သွက်ဂွံပ္ညဳ ကုအလဵုအသဳ ပ္ဍဲသၞောဝ် ဟွံဗၟံက်ထ္ၜးလဝ်"။

ဇာန်နဝါရဳ ၂၈ နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇမၞော် မင်းအောင်လှိုင် ကဵုဗစိုပ်လိက် ဇရေင်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ နကဵုတၞးလိက် မချူလဝ် နကဵုတဲ ဘာသာဗၟာဂှ် ကလေင်ကၠာဲလဝ် နကဵုဘာသာမန် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

တင်မနွံပၟိက်ဒပ်ပၞာန်

စၟတ်တ္ၚဲ ၂၈၊ ၁၊ ၂၀၂၁

၁။ သဘင်မာဲ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ (၈) ဂှ် ပ္ဍဲစရင်မာဲတမ်မူလဂမၠိုင်ဂှ် အဆံင်ပွိုင်ဍုင်၊ ရး ကေုာံ တွဵုရးဂမၠိုင် နကဵုအလုံမွဲကမိန်ဍုင်ဂှ် ကလေင်စၟဳစၟတ်ရံင်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် စရင်ယၟုထပ်ဒၟံင်၊ ဂၞန်စၟတ်သမ္တီကောန်ဍုင် တုပ်ဒၟံင်၊ မၞိဟ်အာယုက် လတူ (၁၀၀) နွံဗွဲမဂၠိုင်။ ၜိုတ်မဂွံဆဵုကေတ်မ္ဂး လၟိဟ်မၞိဟ် (၁၀,၄၈၂,၁၁၆) ဂှ် စရင်ထပ်ဒၟံင်တုဲ မဒးဒှ်သံသယျမာန် ဂွံဆဵုကေတ်လဝ်ဂှ်ရ သ္ဒးပံက်ဂကောံစၟဳစၟတ်တုဲ ကလေင်စၟဳစၟတ်ကဵုညိ။

၂။ ပ္ဍဲအရာမကလေင်စၟဳစၟတ်စရင်မာဲတအ်ဂှ် နကဵု "UEC" ၜိုန်ရ သ္ဒးကၠောန် နဒဒှ် အဓိကကီုလေဝ်၊ လတူ "UEC" ဂှ် ဓဝ်ပတှ်ေ ဟွံမဲတုဲ၊ ညံင်ဂွံဒက်ကဵု "UEC" တၟိ၊ ကာလဒက်ပၠန်ရ မၞိဟ်ပူဂိုလ် မနွံကဵုဓဝ်ယာ နူကဵုဒပ်ပၞာန်လေဝ် ညံင်ဂွံပါလုပ်။

၃။ နကဵု "UEC" တၟိ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မကလေင်စၟဳစၟတ်ဒၟံင် လၟိဟ်မမာဲ မဒးဒှ်သံသယ ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ဂှ် နကဵုအမိင်အသံ သမ္မတ ညံင်ဂွံပဆုဲထောအ် ကမၠောန်မကော်စၠတ်ထဝ် အလန်တတိယ တုဲပၠန် အရာမနွံပၟိက် မဒးကၠောန်တအ်ဂှ် စနူတ္ၚဲဏအ် (၂၈၊ ၀၁၊ ၂၀၂၁) တုဲ ဆက်ကၠောန်အာညိ။

၄။ စရင်အင် အတိုင် ဒပ်ပၞာန်မဂၠာဲဆဵုလဝ််တအ်ဂှ်လေဝ် ကရောမ်လိက်ဏအ်ဂှ် တောဲဗစိုပ်လဝ်ကီုရ။

၅။ အတိုင် တင်မနွံပၟိက် ဒပ်ပၞာန်ဏအ် ယဝ်ရ ဟွံကၠောန်ဖန်ကဵုမ္ဂး နကဵုဒပ်ပၞာန် ဆက်ရေင်တၠုင်ကၠောန်အာ အတိုင်သဇိုင်သၞောဝ်ဥပဒေလဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံသမ္မတဗၟာ သၞာံ ၂၀၀၈။

ဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန် (စၞး)

၂၉ ဇာန်နဝါရဳ ဂှ် နူကဵု ဂကောံလ္ၚတ်သဘင်မာဲ ၁၂ ဂကောံ အပ္ဍဲဍုင် လလောင်တြး၊ နကဵုဒပ်ပၞာန်ကီု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ်ကီု ဒုင်တဲ လတူသွဟ်မာဲတုဲ ပ္ဍဲအခိင်မစၠောအ်တဲ အဝဵုဍုင်ဂှ် ညံင်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ် ဗိုင်ရီုဗင်ကဵုညိ။ ပါဲနူဂှ်တုဲ နကဵု သံဃမဟာနာယကကီု သီုကဵု ရုင်ကလုတ်ဍုင်နာနာ ဖတိုက်ဖအောဝ် ညံင်ဂွံပသောင်ပြသၞာ ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်။ ဇာန်နဝါရဳ ၃၁ ဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ဂကောံဍုင်နာနာတအ် ညံင်ဟွံဂွံထံက်ဂလာန် လတူသွဟ်မာဲ မကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲနဝ်ဝေမ်ဗါ (၈)။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲလိက်လလောင်တြးဂှ် ဆက်ချူလဝ် နကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် အတိုင်သဇိုင်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဗွဲမကိတ်ညဳ ကုဍာ်ဒကေဝ်ဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် ဆက်ကၠောန်အာ စပ်ကဵုသဘင်မာဲဂှ်ရောင်။

ပၞာန်သီအဝဵု ၂၀၂၁

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ် နကဵု ဒုတိယသမ္မတ(၁) ဦးမြင့်ဆွေ ညးမဒှ်သမ္မတ မဂွံဒုင်ခပ္တိုန်လဝ် နူကဵုသွာင်ပၞာန် နူသၞာံ ၂၀၁၆ မာတ် ၁၅ ဂှ် မဂွံဒုင်ရုဲစှ်ပ္တိုန် နဒဒှ်သမ္မတ (ယာယဳ)တုဲ ပ္တိတ်လိက်အသံ စၟတ် (၁/၂၀၂၁)၊ ပ္ဍဲလိက်အသံဂှ် ချူလဝ် ဒဒှ်ရ သဘင်မာဲမကၠောန်လဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ဒစဵုဒစး ကုသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ၊ ဗၠေတ်ယောင်ယာဒၟံင် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ဒစဵုဒစးဒၟံင် ကုတၠုင်လအာ ဒဳမဝ်ကရေသဳ မတွဟ်ဂး အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ဍုင် သ္ဒးစှ်ေကၠုင် နူညးဍုင်ကွာန်ရ။ သွက်ဂွံပသောင်ပြသၞာစရင်မာဲဂှ် နကဵု ကမ္မရှေန်မာဲကီု သီုကဵု ညးမဂွံလဝ်အဝဵုဂှ် တးပါဲဒၟံင်ရ။ ကောံဓရီုစၠတ်ထဝ်ဂှ် ညံင်ဂွံပဆုဲကဵု မအာတ်မိက်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဟွံပဆုဲကဵု။ အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေ (၂၀၀၈) ပိုဒ်ဇမၞော် ၄၁၇ မ္ဂး အရာဝွံ ဒှ်အရာ မကေမ်ဇြာပ်ကေတ် အဝဵုဍုင် နကဵုနဲအဓမ္မတုဲ အရာဝွံ မပကဵု ညံင်ပရေင်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုင် ဂွံလီု၊ တုဲပၠန် ပရေင်ရုသံင်လေဝ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဆက်အာ တရဴဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် ဝါတ်ဂါတ်၊ ဟွံလောဲသွာကၠုင်ရ။ တၞဟ်နဂွံ စၟဳစၟတ်စရင်မာဲ၊ ကေတ်အရေဝ် လတူ ညးမကလိလောန်လဝ်ဒုဟ်တအ်ဂှ်တုဲ အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေ (၂၀၀၈) ပိုဒ်ဇမၞော် ၄၁၈ ပိုဒ်လပါ် (က)ဂှ် အဝဵုပတန်သၞောဝ်၊ အဝဵုပကင်ရင်၊ အဝဵုသ္ဂုတ်သွာတ်သၞောဝ်တအ်ဂှ် ပအပ်ကဵု ဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန်ရ။ အကာဲအရာကာတၟေင်ဂှ် ဆက်စပ် အလုံမွဲပယျဵုကမိန်ဍုင်တုဲ အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေ ပိုဒ်ဇမၞော် ၄၁၇ စနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ပွိုင်မွဲသၞာံ။

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ အခိင်ဂယး ကိုပ်ကၠာ တ္ၚဲဟွံတၟးဂှ် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ၊ သမ္မတဝေန်မျေအ်၊ ကေုာံ မၞိဟ်ဇၞော် နူကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဗွဲမဂၠိုင် နကဵုပၞာန် ကၠုင်ကော်ဏာရ။တုဲ နူကဵု ဌာနတဳဝဳ မြဝတဳ လလောင်တြး ဒဒှ်ရ နကဵုဍုင် လလောင်တြးလဝ် အကာဲအရာကာတၟေင်၊ ပွိုင်မွဲသၞာံရ။

ပ္ဍဲတ္ၚဲပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ကောန်ဍုင်ဗၟာၜိုတ် ၂၀၀ ကောံရေင်သကအ်တုဲ အာထၜးဆန္ဒ ဂတမုက်ရုင်ကလုတ်ဗၟာ ပ္ဍဲဍုင်က္ၜင်ကံက်၊ ရးနိဂီုသေံ။ ထၜးဆန္ဒဂှ် နကဵုဗၠာဲသၟိင်သေံ လုပ်ပသောင်တုဲ တုဲဒှ်အာ၊ ညးထၜးဆန္ဒၜါတၠ ဒးအာဝပ်တုဲ ဒးတိုန်ရုင်ဂဥုဲ၊ မၞိဟ်ၜါတၠ ဒးဒုင်ရပ်။ညံင်ရဴဂှ်ကီု ကောန်ဍုင်ဗၟာ မနွံပ္ဍဲတဝ်ကျဝ်၊ ရးနိဂီုဂျပါန်တအ် ကောံအာ ဂတမုက် တက္ကသိုလ်ကုလသမဂ္ဂတုဲ ထ္ၜးဆန္ဒ ဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵု။

နကဵုအပ္ဍဲဍုင်ဂှ် ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂ ဗတံ ၈ နာဍဳ မၞိဟ်ညိည ရပ်လဝ် ဗီုရုပ် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳတုဲ တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ ၜိုတ် ၁၅ မိနေတ်။ တ္ၚဲယး ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၄ ဂတမုက်တက္ကသိုလ်ဂဥုဲမာန္တလေ မၞိဟ်ၜိုတ် ၃၀ တၠ တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒတုဲ ဒးဒုင်ရပ်။ စနူဂှ်တုဲ လၟိဟ်မၞိဟ် မတိတ်ထ္ၜးဆန္ဒဂှ် ဂၠိုင်တိုန် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကၠောအ်ကြပ်မွဲ အလုံဍုင်တုဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၈ ဂှ် အလဵုအသဳပ္တိတ် အမိင်တိတ်ဗတံဟွံဂွံ တုဲပၠန် မၞိဟ်ဂၠိုင်နူမသုန် ကောံဟွံဂွံ နကဵုပိုဒ်ဇၞော် ၁၄၄။ ဆဂး ပရေင်ထၜးဆန္ဒဂှ် ဟွံဍိုန်စှ်ေ ဆက်ဂၠိုင်တိုန်။

ပ္ဍဲ ၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ဂှ် သၟာကမၠောန်ပရေင်ထတ်ယုက် ကေုာံ ပေါင်မသၟိင်ဂမၠိုင် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် အလုံမွဲဍုင် သီုကဵု ဍုင်ဇၞော်နေပျဳတဝ်၊ ဖန်ဗဒှ် ကာမ်ပုင်ဟွံကလင်အမိင် (a national civil disobedience campaign) နကဵုမဒစဵုဒစး လတူပၞာန်သီအဝဵု။"ပရေင်ချဳဓရာင် ဒဒှ်မဟွံကလင်အမိင် ညးဍုင်ကွာန် - Civil Disobedience Movement" ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် မုက်လိက်ဝှုက်ၜောက်မွဲဂှ် ပွိုင်ၜါတ္ၚဲ မၞိဟ်ဗွက်ကြဴ ဒှ်အာ ၁၀၀,၀၀၀ ပြင်င်။သၟာကမၠောန်ပရေင်ထတ်ယုက် နူကဵု ရုင်ဂဥုဲဍုင် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် စုတ်လဝ်တဆိပ်ပ္ဍဲသြိုဟ်တုဲ ထ္ၜးဆန္ဒ ဒဒှ် မဟွံမဲပၟိက် လတူပၞာန်သီအဝဵုရ။

ကောန်ဍုင်လ္ဂုင်တအ် ထ္ၜးဆန္ဒတက်စေဝ် ပ္ဍဲအခိင်သဝ်တ္ၚဲ နဒဒှ် မဒစဵုဒစး လတူပၞာန်သီအဝဵု။ ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၊ အခိင်သဝ်တ္ၚဲ ၈ နာဍဳဂှ် လတူဍုင်လ္ဂုင် မၞိဟ်ညိည တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ ကရေဲဗလးကဵုဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ပွိုင်ၜိုတ် ၁၅ မိနေတ်။

ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်

နကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာလေဝ် သီကေတ်အဝဵုဍုင်တုဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂ ဂှ် ဒက်ပ္တန် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် ဗွဲကိုပ်ကၠာ နကဵု မၞိဟ်စၞး ၁၁ တၠ (မၞိဟ်စၞး နူပၞာန် ၈ တၠ၊ ညးဍုင်ကွာန် ၃ တၠ)ရ။ ပ္ဍဲ ၄ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ မၞိဟ်စၞး နူကဵု ညးဍုင်ကွာန် မသုန်တၠ ထပ်စုတ်လဝ် ပ္ဍဲကဵု ကံင်သဳဂှ်တုဲ ဒှ်အာ နူကဵု ဒပ်ပၞာန် ၈ တၠ၊ နူညးဍုင်ကွာန် ၈တၠတုဲ သီုဖအိုတ် ဒှ်အာ ၁၆ တၠ။

ပ္ဍဲကဵု ကံင်သဳဂှ် မၞိဟ်မပါလုပ် နူကဵု ညးဍုင်ကွာန် (၈)တၠဂှ် ဒှ် စိုင်းလုံးဆိုင် ညးမဒှ် ဥက္ကဋ္ဌစၠတ်ထဝ်တွဵုရးသေံဇၞော် နူကဵု ဗော်ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (ကျဖောတ်)၊ ဦးသိန်းညွန့် နူကဵု ဗော်အမျိုးသားဒီမိုကရေစီပါတီ(သစ်)၊ ဦးခင်မောင်ဆွေ နူကဵု ဗော် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအင်အားစု၊ ဖဒိုမန်းငြိမ်းမောင် နူကဵုဗော်ညးဍုင်ကွာန်ကရေင် (ကရင်ပြည်သူ့ပါတီ)၊ ဒေါ်အေးနုစိန်၊ နူကဵု ဗော်ကောန်ဂကူယခေင် (ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ)၊ စောဒန်နီယယ် နူကဵု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တွဵုရးဍုင်ကရေင်ဍာဲ (ကယားပြည်နယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ) (နုက်တိတ် နူဗော်)။ ဦးခင်မောင်ဆွေ ကဵု ဦးသိန်းညွန့်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မဒက်ပ္တန် ဗော် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအင်အားစု တုဲ ဗော်ဂှ် ဒှ်ဗော်မပါ်တိတ်ကၠုင် နူကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳမွဲရ။ ဖဒိုမန်းငြိမ်းမောင်ဂှ် ဒှ်က္ဍိုပ်သကိုပ် ဗော်ကောန်ဂကူကရေင် (ကေအေန်ယူ) တြေံမွဲတၠရ။

သွက်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု ကံင်သဳဏအ်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန် အာတ်မိက် ဗော်တၞဟ်တအ်ကီုရ။ ဗော်လ္ၚဵုဒုင်တဲတုဲ ဗော်လ္ၚဵု တးပါဲအိုတ်ရ။ ဗော်မဒုင်တဲတအ်ဂှ် ဒှ် ဗော်ကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အင်အားစုပါတီ၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီပါတီသစ်၊ ကရင်ပြည်သူ့ပါတီ၊ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီကေုာံ ဗော်ညဳသၟဟ်ဂကူမန်။ ဗော်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵု ကံင်သဳဂှ် ၜိုန်ရ ဟွံပါလုပ်ကီုလေဝ် လုပ်ကေတ်တာလျိုင် ပ္ဍဲဒၞာဲ မပ္တံကဵု ဝန်ဇၞော် ကၟိန်ဍုင်၊ တွဵုရး၊ ရးဇမၞော်ဂမၠိုင်လေဝ် နွံကီုရ။

မဂွံအာတ်မိက်ဖိုဟ် နကဵုဗော် ဟွံဒုင်တဲဂှ် ဒှ် ဗော် အရှိုချင်းအမျိုးသားပါတီရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) ကေုာံ လူ့ဘောင်သစ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ တအ်ရ။

ပ္ဍဲအခိင် အလဵုအသဳပၞာန် မအာတ်မိက်နင် ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ညံင်ဂွံဗလးကဵု မၞိဟ်စၞးမွဲဂှ် နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကော်ကောံဓရီုကေင်ကာဗဟဵု ကောံဓရီုရေင်သကအ် ပ္ဍဲရုင်ပိုင်ခေတ်၊ ဍုင်မတ်မလီု ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၆၊ ၂၀၂၁ ဂှ်တုဲ နကဵုမာဲလပါ်ဂၠိုင်ဂှ် ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံပလံင်မၞိဟ်စၞးရ။ မၞိဟ်စၞး သွက်ဂွံပလံင်ဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ် နာဲဒံက်တာဗညာအံင်မောဝ်၊ ညးမဂွံဒုင်ရုဲစှ်မာဲ နူကဵု ပွိုင်ဍုင်ရေဝ် သွက်စၠတ်ထဝ် ညးဍုင်ကွာန်ရ။ မုဟိုတ်သ္ဂောအ်ရုဲစှ် ပလံင်မၞိဟ်စၞးရောဂှ် နကဵု နာဲလျးတၟး ညးမဒှ် ညးအုပ်ကာနာနာဗော် ပသောင်ကလးကဵု "နကဵု ပရေင်ဆဵုဂဗဝင်အတိက်မ္ဂး အဝဵုဍုင် စိုပ်အာ တဲပၞာန်တုဲ ယဝ်ရဗတိုက်စဵုဒစးမ္ဂး ပရေင်ဆီပါ်ဍာ်ဇွောဝ် ကတဵုဒှ်မာန်ရ။ ညးဍုင်ကွာန် ဒှ်ဒဒိုက်။ စၞးဂှ် နကဵုဗော်ပိုယ် ရုဲစှ်ကေတ် နဲကဲမဟီုချပ်ဂၞန် ပသောင်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲခုင်။ တုဲပၠန် အတိုင်ဂၠံင်တရဴ ပရေင်ဍုင်ကွာန်ပိုယ် မရန်တၟအ်လဝ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် သၞောဝ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ်လေဝ် ပိုယ်တအ် ဆက်ပညဳပညပ်အာကီုရ။"

ဂရံက်ဂရာ် အပ္ဍဲဗော်ညဳသၟဟ်မန်

စပ်ကဵု နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် မပလံင်မၞိဟ်စၞးဇကု ပ္ဍဲ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်ဂှ် နကဵု ကောန်ဗော်တအ် ဗွဲမဂၠိုင် ဟွံဒးဂၞပ်တုဲ နကဵု ညးဂကောံကမ္မတဳဗဟဵု ၁၂ တၠ ထ္ပက်စၟတ်တဲတုဲ အာတ်မိက် ညံင်ဂွံကော် ကောံဓရီုကမ္မတဳဗဟဵုရ။ ရန်တၟအ်လဝ် သွက်ဂွံကော် ကောံဓရီု ဂကောံဗဟဵုကမ္မတဳ ပ္ဍဲကဵု ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ဂှ်ကီုလေဝ်၊ ထ္ၜးဟိုတ် ကုယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ကေုာံ သၞောဝ်ဍုင်ပိုဒ် ၁၄၄ မဒှ်သၞောဝ် မၞိဟ်ဂၠိုင်နူ မသုန်တၠ ကောံဟွံဂွံတုဲ ကောံဓရီုဂှ် ပဆုဲထောအ်တ္ၚဲရ။

ပ္ဍဲကောံဓရီုကေင်ကာဗဟဵု မဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် ပလံင်မၞိဟ်စၞးဂှ် ကေင်ကာ ၂၆ တၠတုပ်စိုတ်၊ ၁၀ တၠ ဒစဵုဒစးတုဲ ၂ တၠ မံင်လဒေါဝ်။ ကေင်ကာဗဟဵု ညးဟွံတုပ်စိုတ် (၁၃) တၠ ဟွံဒုင်တဲရ။

ပ္ဍဲဂှ် လညာတ်ဒှ်ဒၟံင် ပိသာ်၊ မွဲသာ်ဂှ် ပလံင်ထေက်၊ မွဲဂှ် ပလံင်ဟွံထေက်၊ သၟေဟ်မွဲဂှ် ပလံင် နကဵုပူဂိုလ်၊ လ္ပပလံင် နကဵု ဗော်။ သွက်ညးမဟွံထံက်ဂလာန်တအ်ဂှ် ညးဟီု အရာဏအ်ဂှ် ဒစဵုဒစးဒၟံင် ကုသၞောဝ်ဗော် ဒဒှ်ရ နကဵုဗော်ဒးဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုရောင်။ လၟုဟ်ဂှ် အာပံင်ကဵု တၠအဝဵု။ ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ညးဍုင်ကွာန် ဗွဲတၟေင် ဂကူဗၟာ ကေုာံ ဂကူမန် ညးမထံက်ဂလာန် လတူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ် ဟီုဗျိၜေဟ်လက်ဒၟံင် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်တုဲ ဥပဓိရုပ် ဗော်စှ်ေ မြဴသာ်ဝွံ ညးတအ် ညာတ်ကေတ်ရ။

ကောံဓရီုဗဟဵုကမ္မတဳဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲကဵု ဂိတုမာတ် ၁၅ ပ္ဍဲဍုင်ဇြပ်ဗု။ ဂကောံကမ္မတဳဗဟဵု သီုဖအိုတ် နွံ ၉၀ တၠ၊ ညးမတိုန်စိုပ်ဟွံမာန် ၄ တၠ၊ မၞိဟ်ဟွံဒုင်တဲ နကဵုဗော် ပလံင်မၞိဟ်စၞးဇကု ပ္ဍဲကမ္မတဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်ဂှ် နွံ ၂၆ တၠ၊ မၞိဟ်မထံက်ဂလာန် နကဵုဗော် ပလံင်မၞိဟ်စၞးဇကု ပ္ဍဲကမ္မတဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် နွံ ၆၀ တၠ။ ဟိုတ်နူ မၞိဟ်လပါ်ပလံင်မၞိဟ်စၞး နကဵုဗော် ကလိဂွံမာဲလပါ်ဂၠိုင်တုဲ ဂတဂှ် မွဲၜါတ္ၚဲ ဂကောံကေင်ကာ ကေုာံ ဗဟဵုကမ္မတဳလ္ၚဵုတအ် သီုဖအိုတ် ၃၄ တၠ ပ္တိုန်လိက် နုက်တိတ် နူကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ရ။

ဗော်ညဳသၟဟ်မန် စၟတ်သမ္တီ နကဵု ဗော်တွဵုရး

ပ္ဍဲဇာန္နဝါရဳ ၂၆၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ကမ္မရှေန်မာဲ ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ ချူပ္တိတ် သၞောဝ်စၟတ်သမ္တီဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ မပါ်လဝ် ဂကူ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ၜါဂကူ၊ ဗော်ပရေင်ကွာန် မစန်ဒက် အလုံမွဲကၟိန်ဍုင်၊ ကဵု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် မစန်ဒက် ပ္ဍဲတွဵုရး ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲရးဇၞော်မွဲမွဲ။ သွက်ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် မစန်ဒက် အလုံကၟိန်ဍုင်မ္ဂး နူကဵု မကလိဂွံ စၟတ်သမ္တီတုဲ အပ္ဍဲပွိုင် ၉၀ တ္ၚဲဂှ် အောန်အိုတ် ကောန်ဗော် ဒးပေင် မွဲကိုဋ်၊ သြန်ဂအုံဗော် ဒးနွံ မွဲလ္ၚီကိုဋ်၊ တုဲပၠန် ရုင်ဗော် ပွိုင်ဍုင်ဂမၠိုင် သီုဖအိုတ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဂှ် ကဝက် ဒးပံက်မာန်။ တုဲပၠန် ကာလစိုပ်အခိင် သဘင်မာဲမ္ဂး နကဵုဗော်ဂှ် ကဝက်ဒၞာဲပြင်ပြင် ဒးဒုင် လုပ်ပြိုင်။ သွက်ဗော်မစန်ဒက် အပ္ဍဲတွဵုရး/ရးဇၞော်မွဲမ္ဂး နူစ မကလိဂွံ အခေါင်တုဲ အပ္ဍဲ ၉၀ တ္ၚဲဂှ် ကောန်ဗော် အောန်အိုတ် မွဲလ္ၚီ၊ သြန်ဗော် ၁၀၀ကိုဋ်၊ ရုင် ၅ ပွိုင်ဍုင် ဒးနွံ၊ အခိင်သဘင်မာဲမ္ဂး အောန်အိုတ် မွဲဒၞာဲ ဒးဒုင်ရုဲ။ နူစ စၟတ်တ္ၚဲ သၞောဝ်ဂှ် မပဒတန်တုဲ အပ္ဍဲ ၆၀ တ္ၚဲဂှ် ဗော်ဂှ် ဒးပ္တိုန်စၟတ်သမ္တီ။

နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၁၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ကောံဓရီု ကမ္မတဳဗဟဵု ပ္ဍဲရုင်ဌာန်ဂအုပ်ဗော် ဍုင်မတ်မလီုတုဲ နကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဒက်ပ္တန်အာ ဗော်ကဆံင်တွဵုရး (မန်) တုဲ ပ္တိုန်စၟတ်သမ္တီဗော်ရ။ သွက် တွဵုရးဍုင်ကရေင်ဂှ် ညးတာလျိုင် တွဵုရးဍုင်ကရေင်တအ် ချပ်ဂၞန်ရေင်သကအ်တုဲ ဆက်ရေင်တၠုင်အာရ။ နကဵု ဒေသ တွဵုရးကရေင် ကဵု ရးတၞင်သဳဂှ် ၜိုန်ရ မိက်ဂွံ ဆက်ပ္တိုန်စရင် နကဵု ယၟု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် (တွဵုရးဍုင်ကရေင်)၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် (ရးတၞင်သဳ) ကီုလေဝ်၊ ကာလ ညးတွဵုရးဍုင်ကရေင်တအ် ပ္တိုန်စၟတ်သမ္တီ ဗော်ဂှ် နကဵု ကမ္မရှေန်မာဲ ဟွံကဵုအခေါင်တုဲ သွက်တွဵုရးဍုင်ကရေင်ဂှ် ဒးသၠာဲထောအ် နကဵု ယၟု ဗော်တောတက်မန်။ နကဵု ဂၠံင်တရဴ မူဝါဒ ပရေင်ဒတူလိုင်တအ်ဂှ် အတိုင် ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ရ

ဗော်ညးဗြဴ(မန်)

ဗော်ညးဗြဴ(မန်) မဒက်ပ္တန်လဝ် နူသၞာံ ၂၀၁၄ တေအ်ဂှ် သၞာံ ၂၀၂၃ ကမ္မရှေန်မာဲ ကၠောန်ခၞံ သၞောဝ်ဥပဒေ မဆေင်ကုဗော်ဍုင်ကွာန်တၟိတုဲ နကဵု ဗော်ညးဗြဴ(မန်) ပ္တိုန်ပၠုပ်လဝ်စရင် နဒဒှ် ဗော်မစန်ဒက် အလုံမွဲကၟိန်ဍုင်ရ။

ကြဴနူပၞာန်သီအဝဵုဍုင်တုဲ ဂကောံမၞိဟ်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ် ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ၊ တုဲပၠန် ညးစိုတ်မထတ် သွာင်ပၞာန်တအ်ဂှ် ဒက်ပ္တန် ဒပ်ပၞာန် မကော်ဂး ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် (People's Defence Force – PDF) ရ။ ဒပ်ဝွံ ပ္ဍဲ ဂိတုမေ ၈၊ ၂၀၂၁ဂှ် နကဵုအလဵုအသဳပၞာန် စၟတ်သမ္တီလဝ် နဒဒှ် ဂကောံပကီုပရာပ်မွဲရ။ ပ္ဍဲကဵု အကြာဂကူမန်လေဝ် ကုမၞိဟ်မဒစဵုဒစး ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ မဒးဒြေပ်ဒဴတိတ် နူဍုင်ကွာန်ဇကုတအ်ဂှ် လုပ်ပံင်တောဲ ကုဗော်ဍုင်မန်တၟိဟာ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် ဒက်ပ္တန် ဒပ်တၟိဟာဂှ် ဒှ်ကၠုင်တုဲ ဟိုတ်နူကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟွံပလီု တင်လတုပ်စိုတ် ဒေါအ်ပန်ပှ်ောတုဲ စၞးမလုပ်ပံင် ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒက်ပ္တန် ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် သ္ကုတ်သၠုင်ကျာ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၇၊ ၂၀၂၁ ဂှ်ရ။ တင်ပတိုန်ဂလာန် နူကဵု ညးမဒက်ဒပ်ဝွံမ္ဂး ယဝ်ရ မန်ဇကု ဟွံဒက်လဝ် ဒပ်ဗီုဏအ်မ္ဂး ညးတၞဟ်ကၠုင် ဒက်ဒပ်ပ္ဍဲဒေသမန်ဇကုမ္ဂး ဇကုဖန်ဝါတ်ရ။ ဇကုဒက်လဝ် ဒပ်မ္ဂး ညးတၞဟ်တအ် လုပ်ပံင်တောဲ ကုဇကုတုဲ ဒှ်ဒြဟတ်ဇကုရောင်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒက်စဵုဒၞာဍုင်မန်ဂှ် ဟီုလဝ် ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်ဂှ် ဒက်ပတန်လဝ် နကဵုဂကူမန် ကေုာံ ဂကူ၊ ဘာသာ မပဒတဴ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်လဵုဟွံဟီု ကေုာံ မၞိဟ်မနွံစိုတ် တွဵုရးဍုင် ဂွံခိုဟ်စတအ် သီုဖအိုတ် လုပ်မာန်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုနတဲဂှ် ကောန်ဒပ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်ဂကူမန် သီုဖအိုတ်ရ။ ကောန်တွဵုရးဍုင်မန် ညးမဟီုအရေဝ်ဗၟာ (ဝါ) ဂကူဗၟာ မနွံပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန်တအ်ဂှ် ဍေဟ်တအ် ဟွံလုပ် ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် ဝွံတုဲ စၞးဂှ် ဍေဟ်တအ် ဒက်ပ္တန် ဒပ်ဍေဟ်ကဵုဍေဟ် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ရေဝ်သၟးဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ မဗတိုက်ကဵုအလဵုအသဳ သီုဖအိုတ် နွံပန်ဂကောံ၊ ယေဗလူ (ရေးဘီလူး)၊ YSTF, MSRO (Mon State Revolutionary Union), YGF (Ye Guerrilla Force, ရေးပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့)။ စတမ်နူ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂၊ ၂၀၂၂ ဂှ် ဂကောံဗၟာတအ်ဏအ်ဂှ် ဍေဟ်တအ် ဒက်ပ္တန်လဝ် နဒဒှ် ဂကောံမဟာမိတ် ရေင်သကအ်ရ။

ဗော်ဍုင်မန်တၟိ

နကဵု ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် မကော်ဂး အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာဂှ် ဒက်လဝ် ကမ္မတဳပညဳပညပ် ပရေင်ညဳသၟဟ်ဍုင် ကေုာံ ခၞံဗဒှ်ဓဝ်ၜိုဟ်လလံ (အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ) မွဲရ။ ဥက္ကဋ္ဌကမ္မတဳဏအ်ဂှ် ဒှ် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံင်လှာင် (မင်းအောင်လှိုင်) တုဲ ကမၠောန်ကမ္မတဳဏအ်ဂှ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗ ကုဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂမၠိုင် မနွံအပ္ဍဲဍုင် ကေုာံ သွက်ဂွံ သဳကၠဳ ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ကုဗော်လွပ်လွဟ် ဗွဲတၟေင် ဗော်လွပ်လွဟ်ကောန်ဍုင်အရင်တအ်ရ။ နကဵု မေန်အံင်လှာင်ဂှ် လလောင်တြးလဝ် သၞာံ ၂၀၂၂ ဂှ် နဒဒှ် သၞာံပရေင်ၜိုဟ်သြိုဟ်တုဲ ပဋိပက္ခလွဟ် မကတဵုဒှ်ဒၟံင် အပ္ဍဲဍုင် အလုံအိုတ်သီု သ္ဒးညိင်ၜိုဟ်အာရောင်ဂှ် လလောင်တြးလဝ်ရ။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဂွံဒုင်ကော်ဘိက်ကီုတုဲ ပ္ဍဲဂိတုမေ ၂၃ ဂှ် အာဆဵုဂဗ ကုမေန်အံင်လှာင်ရ။ နူကဵု လပါ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကာလမအာဆဵုဂဗဂှ် အာတ်မိက် ပ္ဍဲသၞောဝ်သဇိုင်လဒက်ပ္တန်ဍုင်ဖက်ဒရေဝ်ဂှ် ညံင်တွဵုရးဂမၠိုင် မနွံကဵု သဇိုင်သၞောဝ်ဥပဒေလဒက်ပ္တန် တွဵုရး၊ တုဲပၠန် နကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ညံင်ဂွံကဵု ဂတိပါင် သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာ သၞောတ်ကၟိန်ဍုင်ဖက်ဒရေဝ်ဂှ် နကဵု မေန်အံင်လှာင် ဟီုဒဒှ်ရ ဟိုတ်နူသဘင်မာဲ ၂၀၂၀ဂှ် ဟွံဒှ်ဗဗွဲဓဝ်တုဲ ညးတအ် ဒးထိင်ထောအ်အဝဵုဍုင်၊ စိုပ်သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုအဝ်ဂေတ်တေအ်မ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်အာ သဘင်မာဲနွံရ။ တုဲမ္ဂး ညးတအ် ပအပ်အဝဵု ကုအလဵုအသဳ မဇၞးမာဲဂှ်ရောင်။ နူကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒု-ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲအံင်မေန်၊ ညးအုပ်ကာနာနာ နာဲဝေန်လှ၊ ကေင်ကာ နာဲဗညာလဴ တအ် အာဆဵု ကုမေန်အံင်လှာင် ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ် ပ္ဍဲ ဘုရင့်နောင်ဧည့်ရိပ်သာ ဧည့်ခန်းမရ။

ညံင်ရဴဗော်ဍုင်မန်တၟိကီု ဂကောံလွပ်လွဟ်တၞဟ်တအ် မပ္တံ ကုဗော်ညဳသၟဟ်ဍုင်ဝ (UWSP)၊ ဗော်ဇၞော်မၟောဝ်ဍုင်သေံ (SSPP)၊ ဒပ်မဟာမိတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူ (NDAA) မကော်ဂး ဂကောံမာင်လာ၊ ဗော်ဗၠးၜးဍုင်ယခေင် (ALP)၊ ကံင်သဳကလေင်ဒက်ပတန်ဍုင်သေံ (RCSS)၊ ကံင်သဳၜိုဟ်လလမ်ကောန်ဂကူကရေင် (KNLA-PC)၊ ဂကောံပၠတရဴကောန်ဂကူဗၠးၜးပအိုအ် (PNLO)၊ ဒပ်ကရေင်မရေင်တၠုင်ဖိုလ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ (DKBA) တအ်ဂှ် အာဆဵုဂ္ဗ ကုမေန်အံင်လှာင်တုဲ ဒပ်ဟွံဒုင်တဲဆဵုဂှ် ဂကောံဗၠးၜးဍုင်ကချေင် (KIO)၊ ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေင် (KNU)၊ ဗော်ဇၞော်မၟောဝ်ကောန်ဂကူကရေင်ဍာဲ (KNPP)၊ ဗော်ပၠတရဴကောန်ဂကူချေင် (CNF)တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူ အလဵုအသဳပၞာန် ဟွံဘိက်ကော် ဂကောံလွပ်လွဟ် ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် (PDF) ကေုာံအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ ဟွံပါလုပ်တုဲ ဇကုတအ်လေဝ် ဟွံကၠုင်ကီုရ။

ပ္ဍဲကာလ မဆဵုဂဗ အလန်ဒုတိယဂှ် သေမ်တေပ်ဗါ ၂၆ ဂှ် ဂကောံလွပ်လွဟ်ဒေသသၟဝ်ကျာ ပိဂကောံ၊ ဗော်ဇၞော်မၟောဝ်ဍုင်သေံ (SSPP)၊ ဗော်ညဳသၟဟ်ဍုင်ဝ (UWSP)၊ ဒပ်မဟာမိတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူ (NDAA) တအ် ပံင်ကောံတုဲ ဆဵုဂဗရ။ ပ္ဍဲဂှ် နကဵု SSPP အာတ်မိက် တၞဟ်နကောန်ဂကူဂမၠိုင် ပရေင်ညဳသၟဟ်ဂွံဒှ်တုဲ တွဵုရးသွက်ဗၟာမွဲဂှ် ဒးဒက်ပ္တန်ပ္တိုန်ထေက်၊ နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်ဍုင်ဝ ဂှ် အာတ်မိက် ညံင်ဂွံဗၟံက်ပ္တိုန်ကဵု တွဵုရးဍုင်ဝ အပ္ဍဲသၞောဝ်ရ။ သွက်ဂွံ ဒက်ပ္တန် တွဵုရးဍုင်ဝဂှ် နကဵု မေန်အံင်လှာင် တုပ်လဝ်စိုတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံဒက်ပ္တိုန် တွဵုရးဂကူဗၟာဂှ် နကဵု မေန်အံင်လှာင် မုဟွံကလေင်ဟီုလဝ်ရ။

ဂိတုအံက်တဝ်ဗါ ၁၁၊ ၂၀၂၂ ဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကဵု ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မေန်အံင်လှာင် ဆဵုဂဗရေင်သကအ် အလန်ဒုတိယ ပ္ဍဲကဵု ဗဒမ်ကၟုဲဇၞူဖရင်နံင် (ဘုရင့်နောင်ရိပ်သာဧည့်ခန်းမဆောင်)ရ။ ညးတာလျိုင် လပါ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နာဲအံင်မေန်၊ ဂကောံကေင်ကာဗဟဵု နာဲဗညာလဴ၊ ဂကောံကမ္မတဳဗဟဵု နာဲအေမ်သိုက်ဆာန် ညးလပါ် ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ ဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံင်လှာင်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန်၊ ဂဥုပ်သကိုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပၞာန်တိုက် ဒုတိယဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် စိုးဝင်း၊ ဂကောံကံင်သဳစၟိန်ပြမာန် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မြထွန်းဦး၊ ဒုတိယ ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မိုးမြင့်ထွန်း၊ ဒုတိယဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ရာပြည့် တအ် ဒှ်ရ။ အံက်တဝ်ဗါ ၁၅ ဂှ် နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး ဒဒှ်ရ သွက်ဂွံဆက်ချပ်ဂၞန် ပ္တိုန်လညာတ် ကုကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် မဆေင် ကုသၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ၂၀၀၈ ပ္ဍဲကိစ္စ ဇရာ ၁၊ ကဵု ဇရာ ၂၊ အခေါင်လဵု မထေက်ကဵု ဆက်စွံ ပ္ဍဲဇရာ ၁ (အခေါင်အလဵုအသဳကၟိန်ဍုင်)၊ အခေါင်လဵု မထေက်ကဵု ဒးစွံ ပ္ဍဲဇရာ၂ (အခေါင်အလဵုအသဳတွဵုရး)ဂှ်တုဲ တုပ်လဝ်စိုတ် သွက်ဂွံကလေင်ဆဵုညးသကအ်ပၠန် နွံရ။

ဂိတုအံက်တဝ်ဗါ ၁၁၊ ၂၀၂၂ ဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကဵု ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မေန်အံင်လှာင် ဆဵုဂဗရေင်သကအ် အလန်ဒုတိယ ပ္ဍဲကဵု ဗဒမ်ကၟုဲဇၞူဖရင်နံင် (ဘုရင့်နောင်ရိပ်သာဧည့်ခန်းမဆောင်)ရ။ ညးတာလျိုင် လပါ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နာဲအံင်မေန်၊ ဂကောံကေင်ကာဗဟဵု နာဲဗညာလဴ၊ ဂကောံကမ္မတဳဗဟဵု နာဲအေမ်သိုက်ဆာန် ညးလပါ် ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ ဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံင်လှာင်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန်၊ ဂဥုပ်သကိုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပၞာန်တိုက် ဒုတိယဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် စိုးဝင်း၊ ဂကောံကံင်သဳစၟိန်ပြမာန် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မြထွန်းဦး၊ ဒုတိယ ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မိုးမြင့်ထွန်း၊ ဒုတိယဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ရာပြည့် တအ် ဒှ်ရ။

ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမဒေါအ်လဝ်ပန်ပှ်ော ကုအလဵုအသဳဗၟာ သီုဖအိုတ် နွံ ၁၀ ဂကောံဂှ်၊ ၇ ဂကောံဂှ် ပံင်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဂကောံပၠတရဴချပ်ဂၞန်သဳကၠဳ ကိစ္စၜိုဟ်လလံဍုင် ကေုာံ ပရေင်ကမၠောန်ၜိုဟ်လလံ (နိုင်ငံတော်၏ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့ နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်အဖွဲ့) (PPST) ရ။ ပ္ဍဲဂကောံဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိလေဝ် ပါလုပ်ဒၟံင်ကီုရ။ ကိစ္စဓရီုသဳကၠဳ ပရေင်ၜိုဟ်လလံဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ နကဵု ဂကောံညးကဵုညး ဆဵုဂဗ ရေင်သကအ် ကုအလဵုအသဳဗၟာတုဲ ဗွဲကြဴ သွက်ဂွံဆဵု နကဵုဂကောံရ။ နကဵု ဂကောံဏအ် သွက်ဂွံအာသဳကၠဳ ပရေင်ကမၠောန်ၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်ဂှ် နူကဵု အလဵုအသဳဗၟာ ကော်ဘိက်တုဲ ဆဵုဂဗ ပွိုင်ပန်တ္ၚဲ နူဒဳဇြေမ်ဗါ ၂၇ စဵုကဵု ၃၀၊၊ ၂၀၂၂။ နူကဵုဂကောံ ၇ ဂကောံဂှ်

• ခွန်ဥက္ကာ ညးမဒှ် နာယက ဗော်ဗၠးၜးကောန်ဂကူပအိုဝ် (ပအိုဝ်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်)(PNLO)
• စောမြရာဇာလင်း ညးမဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဗၠးၜးဍုင်ယခေင် (ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ) (ALP)
• စောစတီး ညးမဒှ် ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ် ဒပ်ပၞာန်ကရေင် သွက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ (ဒီမိုကရေစီအကျိုးပြုကရင်တပ်မတော်) (DKBA)
• ဒေါက်တာနော်ကပေါ်ထူး ညးမဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်သွးဂကူကရေင် (KNU/KNLA)
• ကျာဖူး ညးမဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်သွးဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ်လာဟူ (LDU)

မၞိဟ်စၞး လပါ်အလဵုအသဳဗၟာဂှ်

1. ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရာပြည့်
2. ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုးမြင့်ထွန်း
3. ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မင်းနောင်
4. ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မင်းနိုင်
5. ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဝင်းဗိုလ်ရှိန်
6. ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး အေးဝင်
7. ဗိုလ်မှူးကြီး ဝဏ္ဏအောင်

ကောံဓရီုဂှ် မၞိဟ်စၞး နူကဵု ကံင်သဳကလေင်ဒက်ပ္တန်ဍုင်သေံ (သျှမ်းပြည်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စဳ) (RCSS) ကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟွံတိုန်စိုပ်ရ။ နကဵု ဂကောံ (၇)ဗော်ဏအ် အာတ်မိက်လဝ် အလဵုအသဳဗၟာ ညံင်ဂွံဒှ်ဆဵု ပ္ဍဲဇင်မာဲကၠာကီုလေဝ် နကဵုအလဵုအသဳဗၟာ ဟွံဒုင်တဲရ။

ဂကောံမတိုန်စိုပ် ၅ ဂကောံပံင်ကောံတုဲ ပ္ဍဲ ၂၉ ဒဳဇြေမ်ဗါ ၂၀၂၂ ဂှ် ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြးမွဲ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဒုတိယဂှ် ဂွံအာ တင်စၟတ်သမ္တီ (၅) တင် ကဵု တင်လတုပ်စိုတ် (၄) တင်။ တင်လတုပ်စိုတ် (၄) တင်ဂှ်

1. သွက်ဂွံဒုင်တဲ သၞောတ်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗော်ဇဳ (Political system)
2. သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာဍုင် နကဵု သၞောတ်ဒဳမဝ်ရေသဳ ကေုာံ ဖေက်ဒရေဝ် (Form of state)
3. သွက်ဂွံဒက်ပတန် ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ကေုာံ ပရေင်ဇၞော်မောဝ် (Peace and Development)
4. သၞောဝ်ဥပဒေ ညံင်ဂွံအုပ်ဓလီု၊ ပရေင်တန်ကြန်၊ သၞောတ်ရုဲမာဲဗော်ဇဳဗဗွဲဓဝ် (Rule of Laws, Stability and Multi Party general election convening with free, fair, direct, secret and general)တအ်ဂှ် ပါလုပ်ရ

တင်သွက်ဂွံဒးပလေဝ် သဇိုင်သၞောဝ် ၂၀၀၈ သီုဖအိုတ် (၁၀) တင်ဂှ် နဒဒှ် တင်ပတိုန်ထ္ၜး (မူအပြောမ်) ဂှ် ပါလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲကဵု (၄) တင် ဗွဲလတူဂှ်ရ။

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၃-၁၅၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နကဵုမၞိဟ်စၞး ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ နာဲအံင်မေန်၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ နာဲဝေန်လှ၊ ကေင်ကာဗဟဵု နာဲဗညာလဴ ကေုာံ နာဲအံင်မ္ၚဵု ဆဵုဂဗ ကုဂကောံသဳကၠဳပရေင်ၜိုဟ်လလံကၟိန်ဍုင် (နိုင်ငံတော်၏ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့) နကဵုမၞိဟ်စၞး လပါ်အလဵုအသဳဗၟာ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရာပြည့်၊ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မိုးမြင့်ထွန်း၊ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး မင်းနိုင် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဝင်းဗိုလ်ရှိန် ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်တုဲ သဳကၠဳပ္တိုန်ထ္ၜး ရေင်သကအ် လ္တူတင်မဒးပလေဝ်ထေက် ပ္ဍဲသၞောဝ်သဇိုင် ၂၀၀၈ ပ္ဍဲအရာမဒက်ပ္တန် သၞောဝ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ကေုာံ ဖေက်ဒရေဝ်ဂှ်ရ။ တုဲပၠန် ကိစ္စဇၞော်မမောဝ်ဒေသ၊ ကိစ္စဗတောန်လိက်မန် ကေုာံ ကိစ္စနာနာတအ်ဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ်ရေင်သကအ်တုဲ ပ္ဍဲတင်လတုပ်စိုတ်ဂမၠိုင်ဂှ် ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲနွံရ။

ဂျောန် ၂၆-၂၈၊ ၂၀၂၃ ဂှ် နကဵု ဂကောံလွပ်လွဟ်မဒေါအ်ပန်ပှ်ောဂမၠိုင် (၅) ဂကောံ -

• ခွန်ဥက္ကာ ညးမဒှ် နာယက ဗော်ဗၠးၜးကောန်ဂကူပအိုဝ် (ပအိုဝ်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ချုပ်)(PNLO)
• စောမြရာဇာလင်း ညးမဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဗၠးၜးဍုင်ယခေင် (ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ) (ALP)
• စောစတီး ညးမဒှ် ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ် ဒပ်ပၞာန်ကရေင် သွက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ (ဒီမိုကရေစီအကျိုးပြုကရင်တပ်မတော်) (DKBA)
• ဒေါက်တာနော်ကပေါ်ထူး ညးမဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်သွးဂကူကရေင် (KNU/KNLA)
• ကျာဖူး ညးမဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်သွးဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ်လာဟူ (LDU)

တအ် ဆဵုဂဗ ကုညးစၞး ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်ဗၟာ သွက်ဂွံ ချပ်ဂၞန် ကိစ္စကမၠောန်နတဲ ပ္ဍဲအရာမပလေဝ်သၞောဝ်သဇိုင် ၂၀၀၈ အတိုင်မဂွံလဝ် တင်လတုပ်စိုတ် မတုဲကၠုင်တေအ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲပရေင်ဆဵုဂဗဏအ်လေဝ် ညံင်ရဴ အလန်ကိုပ်ကၠာတေအ်ပၠန် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကေုာံ ကံင်သဳကလေင်ဒက်ပ္တန်ဍုင်သေံ (RCSS) တအ် ၜိုန်ရ ဒှ်ဗော်မဒေါအ်လဝ်ပန်ပှ်ောကီုလေဝ် ဟွံတိုန်စိုပ်လဝ်ရ။

နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟီုလဝ် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ဂှ် ဂၠံင်တရဴ သွက်ဂွံပသောင်ကလး ပရေင်ဍုင်ကွာန်ကီု၊ ဗီုဂွံ ဒက်ပ္တန် သၞောဝ်ဖေက်ဒရေဝ်ဍုင်ကီုတုဲ ဒှ်ဒၟံင်အိုတ်ရတုဲ ကိစ္စသွက်ဂွံ ဆက်သဳကၠဳအာပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူ ဟွံမဲရတုဲ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟွံဆက်ဆဵုဂဗ ကိစ္စပရေင်သဳကၠဳ ပရေင်ဍုင်ကွာန်ရ။ ဆဂး နူကဵု အလဵုအသဳပၞာန် အာတ်မိက်နင် သွက်ဂွံဆဵု ကုညးတာလျိုင် ကဆံင်ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မွဲဝါပၠန်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာင် ၅-၆၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နာဲအံင်မေန် ကေုာံ ညးတာလျိုင်တၞဟ်တအ် အာဆဵုဂဗ ကုညးစၞးအလဵုအသဳပၞာန် ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲကဵု နကဵု အလဵုအသဳပၞာန် ဟီု ညးတအ် သွက်ဂွံ ကၠောန်သဘင်သဳကၠဳပရေင်ၜိုဟ်လလံ နွံဒၟံင်ရ။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဗီုလဵု စှ်ေစိုတ်။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ က္လေင်ဟီု နကဵုအကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန် လၟုဟ်မ္ဂး ဂကောံအဓိကဂမၠိုင် သီုကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ညံင်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲသဘင်သဳကၠဳဂှ်၊ တုဲပၠန် ဒပ်လွပ်လွဟ်အဓိကတအ် သီုဖအိုတ် တိုန်စိုပ် သဳကၠဳမာန်ဟေင် ပရေင်သဳကၠဳပရေင်ၜိုဟ်လလံဂှ် အံင်ဇၞးမာန်ရ။ သာ်ဂှ်ဟွံသေင်မ္ဂး ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ဂွံက္တဵုဒှ်မာန် ဟွံလောဲသွာ။ တုဲပၠန် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဆက်ဒုင်လဝ်တဲ ပရေင်ၜိုဟ်လလံ အကြာအလဵုအသဳ ကေုာံ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မနွံဒၟံင်လၟုဟ်၊ တုဲပၠန် ပတှ်ေဒုင်ကေတ်လဝ် သွဟ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် သှ်ပလး နကဵု နဲကဲ ဆဵုဂဗသဳကၠဳ ရေင်သကအ်ဟေင် က္လိဂွံသွဟ်မာန်ရ။

စတမ်နူ ဂိတုဂျူလာင် ဒုတိယသတ္တာဟဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နကဵု ကယျိုင် ကေုာံ လွဟ်ပေင်ပေင်ဂှ် ဂေတ်လန် ပ္ဍဲကဵု ကွာန်မန်ဂမၠိုင် မနွံ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်ရ။ နူသၞာံ ၁၉၉၅ ပ္ဍဲတင်လတုပ်စိုတ် ဒေါအ်ပန်ပှ်ော ကုအလဵုအသဳနဝတတေအ်ဂှ် နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ နူတိဍာ် မနွံပလိုတ်ဂၠံင်ကွဳစက် မတ်မလီု-ဇြပ်ဗု-ရေဝ်-ထဝါဲဂှ် ဒးနုက်တိတ်လဝ်ရ။ ပ္ဍဲ ဂျူလာင် ၅-၆ ဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဆဵုဂဗလဝ် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ဂှ် ဂွံလဝ် တင်တုပ်စိုတ် ဒဒှ်ရ နကဵု ကရောင်ပၞာန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ အခေါင်ကဵုဂီုကၠီု ကွာန်မန် မနွံပလိုတ်ဂၠံင်ကွဳစက်ဂှ် ဒှ်မာန်ရ။ ဟိုတ်နူ ဒပ်ပၞာန်ကရေင် ကေုာံ ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် လုပ်ပထုဲ လုပ်ဗဒှ်ပၞာန် အကြာကွာန်မန်ဂမၠိုင်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်မန်ဂမၠိုင် ဂွိင်ဖေက်ဒၟံင်ဂှ် ညာတ်ကေတ် ကောန်ပၞာန်ဇကု လုပ်ကၠုင် ကဵုဂီုကၠီု ပ္ဍဲကွာန်မန်ဇကုဂှ် မိပ်ဇြိပ် ဒုင်တၠုင်တဴအိုတ်ရ။

နကဵု အလဵုအသဳပၞာန် ကၠောန်သဘင် စၟတ်သမ္တီ တ္ၚဲလိက်ကသုက်အေန်သဳအေ ပေင် ၈ သၞာံ။ နကဵု အလဵုအသဳပၞာန် ဘိက်လဝ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မၞိဟ်ဒစာံတၠဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဗလးဏာ မၞိဟ်ပိတၠ၊ ကေင်ကာဗဟဵု မွဲတၠ၊ ကမ္မတဳဗဟဵု ၂ တၠ။ အခိင်ကာလ မဂွံဆဵုကု ဥက္ကဋ္ဌအလဵုအသဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် ဂအုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မေန်အံင်လှာင်ဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္တိုန်ဂလာန် ညံင်ဂွံ ကော်ဆဵုဂဗ ကုဂကောံလွပ်လွဟ် မကတဵုဒှ်ကၠုင်တၟိတၟိ ဗီုကဵု ပဳဒဳအေပ်တအ်ကီုဂှ် နကဵု မေန်အံင်လှာင်ဟီု နကဵုညး ပဳဒဳအေပ်ဂှ် ညးတအ် စွံကဆံင်တုပ် ကုဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် ဟွံမာန်၊ ယဝ်ရ ဆဵုဗဂ သဳကၠဳ ပရေင်ဍုင်ကွာန်မ္ဂး ဒှ်အာ အကေင်တုဲ ဗွဲကြဴလေဝ် ဆက်ကတဵုဒှ်ကၠုင်ပၠန်မာန်။ အသိင်ဍေဟ်အိုတ်မ္ဂး ဍေဟ်ဒေါအ်အာ ကေတ်တ်။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟီု နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံင်လှာင်ဟီုဒၟံင် ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံအနာဂတ်ဂှ် ဒက်ပတန်အာ နကဵု ဒေသ၊ ဟွံဒက်ပ္တန် နကဵု ဂကူဂှ် ကောန်ဂကူ မကလိဂွံ တွဵုရးတုဲတုဲတအ်ကီု သီုကဵု ကောန်ဂကူ မဂစာန်ဒၟံင် ညံင်ဂွံဂွံ တွဵုရးတအ် ဒှ်ဒၟံင် ဂဝိင်။ လတူလဟီုဂှ် နကဵု မေန်အံင်လှာင် က္လေင်ဟီု၊ အရာဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မပလေဝ်လောဲသွာမွဲ ဟွံသေင်၊ ပ္ဍဲကဵု သၞောဝ်လဒက်ပ္တန်ဍုင် ၂၀၀၈ ဏအ်ဂှ်လေဝ် ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု ဂကူနွံ နကဵုဒေသနွံဒၟံင်တုဲတုဲရ။ မွဲတင်ပၠန် နကဵု ညးစၞး ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကလေင်ဟီုဂှ် ဟိုတ်နူ ဂကောံလွပ်လွဟ်တအ် မကြပ်ညောန်စိုပ်ကၠုင် ဇရေင်ကွာန်မန်တအ်တုဲ နကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ အာပန်ကဵု က္ၜင်ကျာတုဲ ဒးသ္ၚိဌာန် ညးဍုင်ကွာန်၊ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဒှ်ဒဒိုက်။ ကိစ္စတအ်ဏအ် မိက်ဂွံကဵု သ္ၚေဝ်ဂၠေပ်ညိ။ နကဵု မေန်အံင်လှာင် ဟီုကဵု ညးတာလျိုင် လွာဲဂှ် ညံင်ဂွံစၟဳစၟတ် ဟီုကဵု ဂဥုပ်ပၞာန်ဒိုဟ်အဂၞဲရ။

ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (ဗ္တိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်)

သၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၄ ဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဗဟဵု နာဲဇဲယ၊ ဒုညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန် ဒုသကိုပ်ပၞာန် စၠန်ထဝ် ကေုာံ က္ဍိုပ်သကိုပ်ဗော်၊ ကောန်ဗော် ဗွဲမဂၠိုင် လလောင်တြး သွက်ဂွံ ဗတိုက်ကဵု အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာရ။ တုဲဂှ် နူကဵု ဗော််ဍုင်မန်တၟိ ပ္တိတ် လိက်မကဵုသမ္တီ ကုညးဍုင်ကွာန် မွဲတၞးကီုရ။ ပ္ဍဲလိက်မကဵုသမ္တီဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဒဒှ်ရ ဂကောံမပါ်တိတ်ဏအ်ဂှ် အာစန်ဒက်ကေတ် ခရိုင်မတ်မလီုတုဲ ပါ်တိတ်အာ နူကဵု ဗော်ရ။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဆဝ်မ္ၚုဟ်လဝ် ညးဍုင်ကွာန် သွက်ဂွံ ဗိုင်စန်ဒက် ညးမပါ်တိတ်တအ် ညံင်ဂွံ က္လေင်လုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲကဵု ဗော်ပၠန်ရ။ ဆဂး ညးဍုင်ကွာန်မန်တအ် ဗွဲမဂၠိုင် ဟွံညာတ်ကေတ် ဂကောံနာဲဇဲယတအ်ဂှ် ပါ်တိတ် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိ၊ ညာတ်ကေတ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဖန်နဲပြယာဲပၞာန်၊ ဝေင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ မဖန်လဝ်ရောင်။

ဒပ်စဵုဒၞာၜိုဟ်လလမ်ဂကူမန်

ဂိတုအံက်တဝ်ဗါ ၁၀၊ ၂၀၂၂ ဂှ် ဒပ်စဵုဒၞာၜိုဟ်လလမ်ဂကူမန် ဂဥုပ်ဗိုလ် နာဲရှံင် (နိုင်ရှောင်) အာယုက်ဇၞော်တုဲ တာလျိုင်ဂဥုပ်ဗိုလ်ဂှ် ပ္အပ်ကဵု ကောန်စဴဇကု နာဲအံင်ထောန်။ တုဲပၠန် နကဵု ဒပ်စဵုဒၞာၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ဟီု၊ နကဵု ဒပ်ဇကုဂှ် ပ္အပ်လဝ်လွဟ် ကုအလဵုအသဳဗၟာ ပေင်အာ ၁၂ သၞာံတုဲရလေဝ် ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် ဟိုတ်နူကဵု ရဲပၠန်ဂတး ဗွဲတၟေင် ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် မကော်ဂး ပဳဒဳအေပ်တအ် ဂစိုတ်ဒၟံင် ညးဍုင်ကွာန်၊ ညးဓလေင်ကာဍုင်၊ ဥက္ကဋ္ဌကွာန်တအ်တုဲ နကဵု ဒပ်စဵုဒၞာၜိုဟ်လလမ်ဂကူမန် ဒုင်အသံ အမိင် ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာတုဲ နဒဒှ် ဒပ်ညးဍုင်ကွာန်ဒေသ (ဌာနေပြည်သူ့စစ်) ဂှ် က္လေင်ရပ်လွဟ်ပၠန်ရောင် မြဴသာ်ဝွံ လလောင်တြးလဝ်ရ။ ဒပ်စဵုဒၞာၜိုဟ်လလမ်ဂကူမန်ဝွံ ဒှ်ဒပ် မပါ်တိတ် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိ နကဵု က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ဂဥုပ်ဗိုလ်အံင်နာင် နူသၞာံ ၂၀၀၈ တေအ်ရ။ သၞာံ ၂၀၀၉ ဂဥုပ်ဗိုလ် နာဲယှံင် ညးမဒေါအ် ဇူနူဗော်ဍုင်မန်တၟိ လုပ်ပံင် ကုဂဥုပ်ဗိုလ်အံင်နာင်ရ။သၞာံ ၂၀၁၀ အံက်တဝ်ဗာ ၁၀ ဂှ် နကဵု ဒြဟတ်ကောန်ဒပ် ၂၆၈၊ လွဟ်ဇၞော် လွဟ်ဍောတ် ၇၂ ဇကိုအ်ဂှ် လုပ်ဖျေဟ်လွဟ် ကု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဂဥုပ်ဌာနပၞာန်ရးအဂၞဲရ။ သၞာံ ၂၀၁၂ နာဲအံင်နာင် စုတိအာတုဲ စၞးဂှ် နာဲရှံင် (ရှောင်) ဒှ်ဂဥုပ်ဗိုလ် နဒဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒပ်ဝွံရ။ လၟုဟ် နာဲရှံင် အာယုက်ဇၞော်တုဲ ပ္အပ်ကဵု ကောန်စဴဇကု နာဲအံင်ထောန်ရ။

ဒပ်လွပ်လွဟ် ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင်

ကြဴနူ ပၞာန်ထိင်အဝဵုဍုင် ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၁ တုဲ ဗွဲတၟေင် ကောန်ဗော် ကေုာံ မၞိဟ်မထံက်ဂလာန် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ် ဒြေပ်ဒဴတိတ် ပ္ဍဲကဵု တိပၠန်ဂတး ဒၞာဲကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် ဗွဲတၟေင် ဒေသချေင်၊ ဒေသကချေင်၊ ဒေသကရေင်ဍာဲ ကေုာံ ဒေသကရင်ရ။ ဟိုတ်နူ မၞိဟ်မထံက်ဂလာန် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင် ဒြေပ်စိုပ်ကၠုင် ဒၞာဲဇကု၊ အာတ်မိက် ညံင်ဂွံဗတောန် ကဵုကွတ်ပၞာန်၊ အရီုအဗင်လွဟ်တအ်တုဲ ဒပ်ကောန်ဍုင်အရင်တအ်ဏအ် ပါဲဟွံဂွံ ဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးဗ္တောန် ကဵုကွတ်ပၞာန် ကေုာံ အရီုအဗင်လွဟ်ရ။ ညးမထံက်ဂလာန် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ်ဂှ် လေပ်ကွတ်ပၞာန်တုဲ ဒက်ပ္တန်ပတိုန် ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် ရ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ရန်တၟအ်လဝ် ဗ္တောန်ကဵု ကွတ်ပၞာန်တုဲ ညံင်မၞိဟ်တအ်ဂှ် ဂွံက္လေင်စဴ ဒေသညးတအ်တုဲ ကဵုညးတအ် ဆက်လုပ်အာ ပေါဲဗတိုက် ပ္ဍဲဒေသညးတအ်ရ။ ညံင်ရဴ မၞိဟ်မလေပ် ကွတ်ပၞာန်တုဲ က္လေင်လုပ်ပၠန်ဂတး ပ္ဍဲဒေသဇကု နွံကီု၊ ဟိုတ်နူပရေင်ဂီုကၠီု မၞိဟ်မက္လေင်စဴတအ်ဂှ် ဒးဒုင်ရပ် ဗွဲမဂၠိုင် ဒှ်ကၠုင်တုဲ ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် သှ်ေတန်တဴဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဒေသ ကောန်ဍုင်အရင်တအ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ပေါဲဗတိုက် အကြာ ဒပ်ကောန်ဍုင်အရင်တအ်ဂှ် ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ က္တဵုဒှ် ဗွဲမသကာတ်မြဟ်ကီုရ။

ဒပ်ကရေင် ကေအေန်ယူ

ကြဴနူ ဒပ်ကရေင် ကေအေန်ယူ မကလိဂွံ ဒြဟတ်မၞိဟ် ဒြဟတ်လွဟ် နူကဵု ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် မကော်ဂး ပဳဒဳအေပ်တအ်တုဲ ဒၞာဲတိဍာ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သြဇာတဴ ဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ်ဂှ် သွက်ဂွံ ပံက်ဗဒှ် ဒပ်မဟာ (၈) ဂှ် ဖန်ဇန်လဝ်ရ။ နကဵု ဒုသကိုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပၞာန်ကေအေန်ယူ ဘောကျော်ဟဲ ကော်သဘင်သဳကၠဳ သကိုပ်ဒပ်ကရေင်ဂမၠိုင်တုဲ နူကဵု သဘင်သဳကၠဳဂှ် ညးတအ် တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံ ပံက်ဒပ်မဟာ(၈) ပ္ဍဲကဵု ဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ် မဒှ်ဒၞာဲ တိဍာ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သြဇာတဴရ။ ဒပ်မဟာ (၈) ဂှ် ပါ်ပ္တိတ် ဒြဟတ် နူကဵု ဒပ်မဟာ (၆) တမ်ဒပ် (၂၇)၊ တမ်ဒပ် (၂၈) ကဵု တမ်ဒပ် (၂၉) တုဲပၠန် ကရောင်ပၞာန်ကၠဗတာင် (ကျားဖြူစစ်ကြောင်း)၊ ကရောင်ပၞာန်ဒဵုဒၞး (ဒေါနစစ်ကြောင်း)၊ ကရောင်ပၞာန်နာ်ဍာဲ (နဂါးနီစစ်ကြောင်း)၊ ကရောင်ပၞာန်ဒဵုဗျု (တောင်ညိုစစ်ကြောင်း)တအ်ဂှ် နဒဒှ် ဒပ်မဟာ(၈) မြဴသာ်ဝွံ ပံက်လဝ်ရ။ သကိုပ်ဒပ်မဟာဂှ် ခပ္တိုန်လဝ် သကိုပ်တမ်ဒပ် (၂၇) သကိုပ်ဒပ် ယာန်နာင် (ရန်နိုင်) မကော်ဂး နယ်ဒါထူး မြဴသာ်ဝွံ နူကဵု Rehmonnya Institute for Civic Engagement - RICE ဂွံတီကေတ်ရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဝွံ နကဵု ကရေင်ကေအေန်ယူ မုဟွံလလောင်တြး ဗဗွဲဏီကီုလေဝ် ပရေင်ကမၠောန် မဗၟံက်ရုပ်ရဴပၞာန် ပ္ဍဲဒေသတိဍာ်မန်တအ်ဂှ် စဗၟံက်ကၠုင် နူကဵု ၜိုတ်ဂိတုဂျောန်၊ ၂၀၂၃ ဂှ်ရ။

ကြဴနူ ပရေင်ကလိုက်ကၟဵု ပရေင်ပၞာန် နကဵုဂကောံလွပ်လွဟ်ကရေင် ကေုာံ ဂကောံဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် မကော်ဂး ပဳဒဳအေပ်တအ် သၠုင်ပတိုန်အသိင် ပေါဲဗတိုက် ကေုာံ ပရေင်ပကီုပရာပ်၊ ပရေင်ပလီုပလာ်နာနာတုဲ ညးဍုင်ကွာန်မန် ဗွဲတၟေင် ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်ဂှ် ဒးဒုင်ဘဲပၞာန် ဂၠိုင်အိုတ်ရ။ ပါဲနူ ဘဲပၞာန် မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကွာန်ဇကုတုဲ နူကဵု ရဲဂကောံလွပ်လွဟ် ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် သွက်ဂွံရာန်လွဟ် ကေုာံ ခရိတ်စသုင် ကောန်ဒပ်ညးတအ်တုဲ ဓရတ်သြန် နူကဵု ညးဍုင်ကွာန်မန် ဗွဲတၟေင် ညးတၠပိုန်ဒြပ်၊ ကေုာံ နူညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်မန်တအ်ရ။ နူကဵု ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်မန် ဗီုကဵု ကွာန်ကွာန်ပါင်မ္ၚဵုဂှ် မွဲမွဲအလန် ဒးဒုင်ဓရတ်သြန် ၄၀၀ ကိုဋ်။ ညးဇၞော်ကွာန်တအ် ဒးဒုင်ဓရတ် ဗီုဏအ်မ္ဂး သွက်ဂွံဂွံသြန်တအ်ဂှ် ဒးဂၠာဲဗက် အကြာကောန်ကွာန်။ ယဝ်ရ ဟွံကဵုမ္ဂး ညးဇၞော်ကွာန်တအ်ဂှ် နကဵုဒုဟ် မၞိဟ်မကဵုပရိုင်သၞ (ဒလံ) ဂးတုဲ ကၠုင်ပန်ဂစိုတ်ထောအ်ရ။

ဘဲပၞာန် ပွဳပွူ ကွာန်ကအ်ဗိုတ် (ကာန္နဳ)

ဒပ်ကရေင် နကဵုသကိုပ်ဒပ် ဗိုလ်စောအယ်စေးဝါး ကေုာံ ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် (ဗၟာ) မကော်ဂး ပဳဒဳအေပ်တအ် ပံင်တောဲတုဲ ပၠဒပ် Lion Battalion Commando တုဲ ဇာန္နဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၃ ဂှ် စိုပ်ကၠုင် ဇရေင် အကြာကွာန်ကအ်ပံက်ရ။ ဇာန္နဝါရဳ ၂၁ ဂှ် ဒပ်တအ်ဏအ် လုပ်မံင်ဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ကအ်ကျာ် ဗဒါဲကွာန်ကအ်ဗိုတ် (ကာန္နဳ)ရ။ နကဵုဒပ်အလဵုအသဳဗၟာ ဒပ်ခမရ ၅၄၅ ဂွံတီကေတ်တုဲ လုပ်ကၠုင် ကွာန်ကအ်ဗိုတ်။ ဒပ်ခမရ ၅၄၅ မံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် အခိင် နူဂယး ၜိုတ် ၁ နာဍဳ ပ္ဍဲဇာန္နဝါရဳ ၂၂ ဂှ် ဒပ်ခမရ ၅၄၅ ဂှ် တိတ်အာ နူကွာန်ကအ်ဗိုတ်တုဲ အာမံင်ဒၟံင် ကွာန်ဗဒါဲဂှ် ကွာန်ကအ်ကာ ရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ တိတ်အာ နူကွာန်ကအ်ဗိုတ် ဗက်ဟွံဂတာပ် ဒပ်ကရေင် ဗိုလ်စောအယ်စေးဝါး ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် လုပ်ကၠုင် ကွာန်ကအ်ဗိုတ်ရ။ နကဵု ဒပ်ဗၟာခမရ ၅၄၅ ဂှ် ခဍိုန်ပန်နင် အမၠံက် လပါ်ကွာန်ကအ်ဗိုတ် ကေုာံ ကွာန်က္ဍိုပ်ဒဒန်တအ်ရ။ ဇာန္နဝါရဳ ၂၃ ဂှ် နကဵု ဒပ်ဗၟာခမရ ၅၄၅ ဂှ် လုပ်ကြပ်ကၠုင် ကဵုကွာန်ကအ်ဗိုတ်တုဲ ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ကုဒပ်ကရေင်ဗိုလ်စောအယ်စေးဝါး ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ် မနွံဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲဂှ်ရ ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် စံင်ထောအ် ရုင်အုပ်ဓုပ်ကွာန်ရ။

ဟိုတ်နူ ကောန်ပၞာန်ကရေင် ကေုာံ ကောန်ပၞာန်ပဳဒဳအေပ်တအ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် မံင်ဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်တုဲ ရဲကွာန်တအ် ဖေက် ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ကုပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာတုဲ စဒြေပ်ဒဴတိတ် နူကွာန်ဂှ်ရ။ အတိုင်ညးဍုင်ကွာန်တအ် မဒှ်ဂဝိင်ဂှ်ရပေါဲဗတိုက် အကြာ ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာ ကဵု ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ် က္တဵုဒှ် အပ္ဍဲကွာန်၊ နကဵု ပၞာန်အလဵုအသဳ သီုစကာ နကဵု က္ၜင်ကျာရ။ ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ကောန်ကွာန် မနွံဗဒါဲကွာန်ကအ်ဗိုတ် (ကာန္နဳ) ကွာန်ဂြိုပ်ကြုက်၊ ကွာန်ကဍိုပ်ဒဒန်၊ ကွာန်ကအ်ကျာ်၊ ကွာန်သာယာဝတဳ၊ (ကွာန်ကအ်ကာ၊ ကအ်ခိုက်) သီုဖအိုတ် ၉ ကွာန် ဒးဒြေပ်ပါဲ ဘဲပၞာန်ဂှ်ရ။

ဇာန္နဝါရဳ ၂၄၊ ၂၀၂၃ဂှ် နကဵု ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ဒစဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် (ဗၟာ) မကော်ဂး ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် စံင်သ္ၚိ ညးဍုင်ကွာန် နကဵုဒပ်ကရေင် ကေုာံ ပဳဒဳအေပ်တအ် မစုတ်စောဲလဝ်ဒုဟ် မၞိဟ်ဒစုက်ဒလုက် (ဒလံ) ကေုာံ သ္ၚိကောန်ပၞာန်ညးဍုင်ကွာန်တအ်ရ။ ကောန်ကွာန်တအ် ဂွိင်ဖေက် ပၟတ်ကၠောအ် ကုသ္ၚိတၞဟ်တုဲ ၜိုန်ရ ဗက်ပလိုတ်ပၟတ်ကီုလေဝ် နကဵုကောန်ပၞာန်ကရေင် ကဵု ကောန်ပၞာန်ဗၟာပဳဒဳအေပ်တအ် ဟွံကဵုပလိုတ်တုဲ ပၟတ်ဂှ် ကၠောအ်ကၞာင် သ္ၚိပ္ဍဲကွာန်ကအ်ဗိုတ် (ကာန္နဳ)၊ ပွိုင်ဍုင်ကြုင်ဒဵု၊ ဒေသရးမန် တူအာ သီုဖအိုတ် ၂၀ မ၊ ဟိုတ်နူ ဒးမကမ်ဇၞော်တုဲ ဒးအာသ္ၚိ ၂ မရ။

ဇာန္နဝါရဳ ၂၆ ဂှ် ကောန်ပၞာန်ကရေင် ကဵု ကောန်ပၞာန်ပဳဒဳအေပ်တအ် ကၠုင်သ္ၚိၝောအ်မၞိဟ်ကွာန်တုဲ ကပေါတ်ပ္ဍဲသ္ၚိညးဂှ် ကၠတ်ဂၠံက်ကေတ်ဏာတုဲ သ္ၚိဂှ် စံင်ထောအ်ရ။ ကောန်ကွာန်သၟေဟ် မနွံ ပ္ဍဲကွာန်တအ် ၜိုန်ရ လုပ်ပြာ်ကီုလေဝ် ဍေဟ်တအ် ဟွံကဵု အခေါင်ပလိုတ်ပၟတ်။ ညံင်သ္ၚိကရပ်ဇိုင်တအ် ဟွံဂွံတူဟေင် ဍေဟ်တအ် ကဵုအခေါင်စကာပက်ဍာ်ရ။

ကောန်ကွာန် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဒြေပ်ဒဴ ဇရေင် မၞိဟ်ညးတအ် မတီညာတ် ဗီုကဵု မနွံ ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီု၊ ကြေဝ်ဏာ၊ ခအံင်ကြေဟ်တအ်တုဲ ဗွဲမဂၠိုင် စိုပ်အာ ဇရေင် ကွာန်သာံလှေဝ်ဂၠိုင်ရ။ နူကဵု ဘာလကျာ်မန်ဂမၠိုင်လေဝ် ကော်ဒုင်တၠုင် သွက်ဂွံပဒတဴ ပ္ဍဲကဵု ဘာညးတအ်ကီုရ။ ဇာန္နဝါရဳ ၂၅ ဂှ် ခမဳသင် ကေုာံ ခရှ် ပွိုင်ဍုင်ကအ်ကြိက်တအ် ကောံဓရီု ပ္ဍဲဘာကွာန်ကအ်ဂူတုဲ ဒက်ပ္တန် ဂကောံရီုဗင်ဘဲပၞာန်တုဲ နကဵု ဂကောံဏအ် ဒုင်တဲ မဒါန်ဂမၠိုင်ကီု မဒါန်တအ် ညံင်ဂွံ စိုပ် ညးဒၟုင်ဒါန် (ဝါ) ညးလဒဴပၞာန်တအ်ရ။ နကဵု ဂကောံဝွံဂှ် ဖန်ဇန် ရံင်စံင် ဗ္စဖျုင်လဝ် ညးလဒဴပၞာန်တအ်ရ။

ဇာန္နဝါရဳ ၂၇ ဂှ် ပၞာန်သီုၜါလပါ် ဆုတ်တိတ် နူကွာန်ကအ်ဗိုတ် (ကာန္နဳ) တုဲ ကောန်ကွာန် မၞိဟ်တြုဟ်တြုဟ်တအ်လေဝ် ကလေင်စဴအာ သ္ၚိဇကု သိုက်သိုက်ကီုရ။ ပ္ဍဲအခိင် အဃောမဒှ်ဒၟံင်ပၞာန်ဂှ်လေဝ် ရဲကွာန်ကအ်ဗိုတ်လ္ၚဵု တၞဟ်နဂွံမင်မဲအာကွာန်ဂးတုဲ ဆက်တန်တဴအာဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် နွံရ။ သ္ၚိဌာန် ညးတၠသ္ၚိ ဟွံမဲတအ်ဂှ် ဒြပ်ရတ်ညးတအ် ဒးဒုင်ကၠတ်ဂၠံက်ဏာလဝ်လေဝ် နွံကီုရ။

ဟိုတ်နူပေါဲဗတိုက် အကြာ ဒပ်ကရေင် ဗိုလ်စောအယ်စေးဝါး ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ပ္ဍဲအကြာကွာန်ဝွံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်ကအ်ဗိုတ်ဂှ် သ္ၚိဒးတူအာပၟတ် ၂၁ မ၊ ကွာန်ညောင်ရိပ်ဂှ် သ္ၚိတူအာ ၁၈ မ၊ သ္ၚိဒးလီုအာ ပ္ဍဲကွာန်ကအ်ဗိုတ်ဂှ် ၃ မ၊ ကွာန်ညောင်ရိပ်ဂှ် ၁ မ၊ ကွာန်ဂြိုပ်ကြုက်ဂှ် ၇ မ။ ညးဍုင်ကွာန် ဒးအာဝပ် ၂ တၠ။

ဘဲပၞာန် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ရေဝ်

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၁၆ အခိင်သဝ်တ္ၚဲ ၄း၃၀ ဂှ် နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ခလရ ၃၁ မဖျေဟ်လဝ်ဒပ် ပ္ဍဲဍုင်ခေါဇာဂှ် ဟိုတ်မပသဘင်တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ်တုဲ ပန်ပၠုပ်နင် အမၠံက်မွဲမ ဒတုံစှ်ေ ပ္ဍဲအရာပ်ဝင်တၟအ်တုဲ ဒးအာ မိဌေကျဳ အာယုက် ၄၀ မဒှ်ကောန် နာဲအံင် မိလှ အဃောမဟုံဒၟံင်ဍာ်တုဲ ဒးချိုတ်အာ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်။

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၂၂ အခိင်နူဂယး ၁၀ဂှ် နူကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ် (ယေဗလူ) လုပ်ပန်ဂစိုတ်ထောအ် မိခင်စန်းကြွယ် မညးဒှ် ကောန်ကမၠောန် ရုင်စၟတ်သမ္တီစရင်မၞိဟ် ဍုင်လၟိုင်ရ။ ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ စတမ်နူ ဂျောန် ၂၆၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ရုင်သၟိင် မနွံ ပ္ဍဲဍုင်လၟိုင်သီုဖအိုတ် ပါဲနူ ရုင်ဌာနပရေင်ထတ်ယုက်မွဲတုဲ ပြံင်အာစွံလဝ် ပ္ဍဲဍုင်ရေဝ် ဖအိုတ်ရ။

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၂၄ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ကရေင်ကေအေန်ယူ (KNU) ကဵု ဒပ်စဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် မကော်ဂး ဒပ်ပဳဒဳအေပ် (PDF) တအ် ပံင်ကောံတုဲ လုပ်တံင်ဏာ မာန္နေဂျာ မွဲတၠ ကေုာံ ညးရပ်စရင် ၜါတၠ ကမ္မဏဳပၟတ်လလဳ Southern Myanmar Development – SMD နူကဵု ရုင်ကမၠောန် သၞေဟ်ပြင်ဗ္တဳ ကွာန်ဒဵုကြေင်တုဲ အာတ်မိက်လဝ် သြန်ဂၠိုင်ကဵုကၠံကိုဋ် (ဆဂး ဟွံတီ ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်) ရ။ ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ နူကဵု ဒပ်အမၠံက်ဗၟာ အမတ ၃၁၇ မနွံ ပ္ဍဲကွာန်ဝါဘာဂှ် ခဍိုန်ပန်ပၠုပ်ဏာ အမၠံက် လပါ်ကွာန်ကရေင် မနွံဗမံက် ကွာန်သၞေဟ်ခြေင် မပ္တံကဵု ကွာန်ကၠအ်လဳမဴ၊ အံင်သာယာ၊ ၝောအ်လၟိုင်၊ ကၞေင်တၟအ်တအ်ရ။

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၂၅ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ကရေင်ကေအေန်ယူ (KNU) ကဵု ဒပ်စဵုဒၞာညးဍုင်ကွာန် မကော်ဂး ဒပ်ပဳဒဳအေပ် (PDF) တအ် ပံင်ကောံတုဲ လုပ်ပန် ဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိင် ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ခြေင် ပ္ဍဲအခိင်လပါ်ဂယး ၁၁း၀၀တုဲ ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ပွိုင်ၜိုတ် ၄ နာဍဳ။ ဒပ်အမၠံက် အမတ ၃၁၇ မနွံ ပ္ဍဲကွာန်ဝါဘာဂှ် ခဍိုန်ပန်နင် အမၠံက်တုဲ ဒးအာ သ္ၚိရဲကွာန်၊ မၞိဟ်မနွံ အပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ၄ တၠ ဒးအာဝပ်တုဲ ညးဗြဴမွဲ အာယုက် ၁၆ သၞာံဂှ် ဒးချိုတ်အာ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ရ။ အခိင်ၜိုတ် ၄ နာဍဳသဝ်တ္ၚဲဂှ် က္ၜင်ကျာပၞာန် MI-35 နူဂအုပ်ပၞာန်ရးအဂၞဲ စိုပ်ကၠုင်တုဲ ဂေတ်ပဝ်ဒၟံင် လတူကွာန်၊ ဒၞာဲမဒှ်သံသယဂှ် ပန်ကဵု သေနာတ်စက်၊ ထောအ်ဖျေဟ်ဗုမ် နွံရ။

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၂၆ ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်ဒူရာ၊ အဃောညးဍုင်ကွာန်တအ် မဖျေဟ်ဒၟံင်ကမ္မဋ္ဌာန် ပ္ဍဲသုဿာန်ဍုင်တြေံဂှ် ဒပ်ပဳဒဳအေပ် (ယေဗလူ) တအ် လုပ်ပန်တုဲ မၞိဟ်တြုဟ်မွဲတၠ မနွံ အာယုက် ၆၄ နာဲသဵုအံင် (ဦးစိုးအောင်) ဒးချိုတ်အာ၊ မၞိဟ်ဗြဴမွဲတၠ မနွံယၟု မဇင်မာနွယ် ဇာတိကုန်ဓမင်၊ ကွာန်အစေန် ဒးအာ မကမ် ပ္ဍဲဒဳ လပါ်ပါဲရ။

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၂၇ ဂှ် နကဵု ဒပ်ကရေင် ကေုာံ ပဳဒဳအေပ်တအ် ထ္ၜးဟိုတ် မဂွံဆဵုကေတ် ကယျိုင်ဗၠာဲသၟိင် ပ္ဍဲကွဳစက်ဂဒေါအ် (Passager Bus) တုဲ စံင်ထောအ် ကွဳစက်ဂဒေါအ်ဂှ် ပ္ဍဲဗဒါဲ ကွာန်ၝောအ်လၟိုင် ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်ရ။ နူကဵု ဂိတုဂျောန် ၁၀၊ ၂၀၂၃ ဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန်ကရေင်ကေအေန်ယူ (KNLA) တမ်ဒပ် ၂၇ လလောင်တြးလဝ် ဒဒှ်ရ ကွဳစက် မဒြေပ်အာကၠုင် ပ္ဍဲကဵု ဂၠံင်ဇၞော်စၟတ် (၈) မဒှ်ဂၠံင်ဇၞော် ကမၠောအ်ဍုင် မတ်မလီု - မုဟ်ဍုင် - ဇြပ်ဗု - ရေဝ် - ထဝါဲ - ဗိက်ဂှ် နကဵု ဒပ်ညးတအ် စၟဳစၟတ်အာရောင်။ ကွဳစက်လဵုဟွံဟီု သီုကဵု ကွဳစက် သၟာပၠန်ဂတး ဂကူနာနာတအ်လေဝ် ညံင်ဂွံဒုင်စၟဳစၟတ် ကုညးတအ်ဂှ် လလောင်တြးလဝ်ရ။ ယဝ်ရ ဟွံဒုင်စၟဳစၟတ်မ္ဂး ဒးဒုင်ကဵု ဘဲပရိုက်မာန်ဒၟံင်ဂှ်လေဝ် ဟီုလဝ်ရ။ စတမ်နူ ဂိတုဂျောန် ၁၅ ဂှ်တုဲ နကဵု ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် ပံင်တောဲတုဲ စၟဳစၟတ်ကၠုင် ကွဳစက်နာနာရ။

၂၀၂၃ ဂိတုဂျောန် ၃၀ ဂှ် နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ခလရ ၃၁ ဗက်လလောင်တြး နကဵု စက်သမၠဲရမ္သာင် ပ္ဍဲဒေသ ပွဳပွူ ဍုင်ခေါဇာ၊ ဒဒှ်ရ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ညံင်ဟွံဂွံမံင် ပ္ဍဲကၠအ်တုဲ ညံင်ဂွံစဴမံင် ပ္ဍဲကွာန်ရ။

ဘဲပၞာန် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ်

သၞာံ ၂၀၂၃ နူစ ဂိတုနဝ်ဝေမ္ဗာ ၁၀ ဂှ် ဒပ်ကရေင်ကေအေန်ယူ ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ် ပံင်တောဲတုဲ လုပ်ဗတိုက် ဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိင် ကေုာံ ဗဒိုပ်ပၞာန်ကင်ဒဒန် ဒဒန်ၜါသွာင် (ၜဳကဍတ်) ရ။ ရဲဂကောံလွပ်လွဟ်ကရေင် ကဵု ပဳဒဳအေပ်တအ် သီဂွံ ဒဒန်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲ နဝ်ဝေမ္ဗာ ၁၇ ဂှ် ခတိုဟ်ပကဝ်ထောအ်ရ။ ဟိုတ်နူ အသိင် ပေါဲဗတိုက်ဂှ် သကာတ်မြဟ်ကၠုင်တုဲ ညးဒေသ ကွာန်ၜါသွာင်၊ ကွာန်ကုန်မြာင်၊ ကွာန်မတေဲ၊ ကွာန်ဘာဒဵု၊ ကွာန်လှာဂဇိုင်၊ ကွာန်တၟအ်ထကး၊ ကွာန်တၟအ်ဗြဴ၊ ကွာန်ကၞာလဵု၊ ကွာန်ကအ်ပှ်လှ်၊ ကွာန်ကအ်ချး ၜိုတ် ၁၀ ကွာန် ဒးဒြေပ်ပါဲဒဴတိတ် နူကဵု ကွာန်ဇကုအိုတ်ရ။ အတိုင် ရဲကွာန်မတေဲ ညးမဆက်ပဒတဴ ပ္ဍဲကွာန်ဟီုမ္ဂး ကောန်ပၞာန်ကရေင် ကဵု ကောန်ပၞာန်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် အာပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲဘာလကျာ် (ဘာသဳရိမင်္ဂလ) ဂှ်တုဲ နကဵု က္ၜင်ကျာပၞာန်ဗၟာ ကၠုင်ပန်ဒၟံင် ဘာဂှ်ရ။ ညးလသာသ္ၚိဌာန် ဟိုတ်နူ ဘဲပၞာန် လ္ၚဵုတအ်ဂှ် အာပဒတဴ ပ္ဍဲဘာကလျာဏမိတ္တ ကွာန်ဆု၊ ညးလ္ၚဵု အာပဒတဴ ပ္ဍဲ ဘာလွဳမာန်ရတ်မန်၊ ဍုင်ကၟာဝက်ရ။

ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် ဆက်အာဗတိုက် ဗဒိုပ်ကင်ဒဒန် ဒဒန်ထီုမၠဵု ပ္ဍဲ နဝ်ဝေမ္ဗာ ၂၇ (ပ္ဍဲ တ္ၚဲကထိုန်ပေင်) တုဲ ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ပွိုင်ၜိုတ် ၂၀ မိနေတ်၊ တုဲပၠန် ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်ဂှ် အာပန် ရုင်စက်တိဗဳလာတ် MCL မနွံ ပ္ဍဲဒဵုတၟအ်သာဲဂှ်ရ။ နကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာလေဝ် ပန်ပလံင်ဏာ နကဵု လွဟ်ဇမၞော်၊ ကွာန် မနွံ ဇိုင်ဒဵုတၟအ်သာဲ ကွာန်ကအ်ဒုန် ကအ်ပၞဟ်တအ်ဂှ် ကောန်ကွာန်တအ် ဖေက်ဘဲပၞာန်တုဲ ဒးဒြေပ်ပါဲဒဴတိတ် နူကဵုကွာန်ဇကုကီုရ။

ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ် အခိင်မနွံ ပ္ဍဲကွာန်မန်ဂမၠိုင် ဗီုကဵု ကွာန်မတေဲဂှ် ကပေါတ်ဒြပ်ရတ် ညးဍုင်ကွာန် ပါဲနူ ကပေါတ်စသုင်တုဲ ကပေါတ်မကေတ်ဏာ လောဲလောဲတအ်ဂှ် ကၠတ်ဂၠံက်ကေတ်ဏာတုဲ ပ္ဍဲၜိုတ် ဒဳဇြေမ္ဗာ ၂၈ ဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ လုပ်ဗတိုက် ဒပ်ကရေင် ကဵု ဒပ်ပဳဒဳအေပ် မနွံ ပ္ဍဲ ကွာန်မတေဲဂှ်တုဲ သ္ၚိဌာန်လီုလာ်အာ ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ရ။ ကရေင် ကဵု ဗၟာပဳဒဳအေပ်တအ် ဆုတ်တိတ် နူကဵုကွာန်ဂှ်တုဲ ကပေါတ်ဒြပ်ရတ် ညးဍုင်ကွာန် အရာမကေတ်ဏာဂွံ သီုဖအိုတ် သီုကဵု ကပေါတ်မကေတ်ဏာဝါတ်ဝါတ် ဗီုကဵု ကပေါတ်ပရိဘောဂ မပ္တံ ကုခုင်ဂဇအ်၊ ခုင်သတဳ၊ ဒူကမုဟ် (ကဠာဂံက်ဂံက်)၊ ကပေါတ်သ္ၚိ မပ္တံ ကုထၟာဲ၊ ပ္ၚာန်၊ ဇန်၊ ကပေါတ်ဗွိုက်လတက် ဂၠိက် ယာတ် ပလောအ်၊ ဖုန်၊ ဂၞဳ၊ ကွဳလိုန်ဓါတ်တအ်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ဗၟာတအ် သီဖ္ၜောဝ်ဖ္ဍိုက်ကေတ်ဏာ နကဵုကွဳစက်ဇၞော်ဇၞော် ပ္ဍဲဂတမုက် ညးဍုင်ကွာန်တအ်ရ။

ဘဲပၞာန် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ဇြပ်ဗု

ဘဲပၞာန် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်

၂၀၂၃ ဂျောန် ၂၂ ဂှ် အခိင်ၜိုတ် ၃ နာဍဳသဝ်တ္ၚဲဂှ် ရုပ်ကင် သွက်ဂွံမင်မဲ ကွးဘာ ဘာတန်သမၠုင် ဍုင်ကၟာဝက်ဂှ် ဗုမ်ခတိုဟ်တုဲ ပၟင်ကင် (ဂကောံဒပ်မင်ကွာန်) နာဲမျဵုလွေန်ဂှ် ချိုတ်အာ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် နာဲတေန်လှာင်ဂှ် ဒးအာဝပ် ပ္ဍဲတဲတုဲ ဒးပ္တိုန်ဏာ ရုင်ဂဥုဲမုဟ်ဍုင်ရ။

ဘဲပၞာန် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်သဓီု ကဵု ၜဳကလေင်

၂၀၂၃ ဂျောန် ၂၉၊ အခိင်နူဂယး ၄ နာဍဳဂှ် ဒပ်ကရေင်ကေအေန်ယူ တမ်ဒပ် ၂၊ နူကဵု ဒပ်မဟာ (၁) ပံင်တောဲ ကုဒပ်ပဳဒဳအေပ်တအ်တုဲ ခတိုဟ်ပလီုထောအ် ဒဒန်ကြုင်အိက် မဒှ်ဒဒန်စၟတ် ၁၃၂/၃ မနွံအကြာ တိုင် ၁၃၁/၆ ကဵု ၁၃၁/၇ မဆက်စၠောအ်လဝ် ဂၠံင်ဇၞော် လ္ဂုင်-မတ်မလီု မနွံ ပွိုင်ဍုင်သဓီုကဵု ပွိုင်ဍုင်ၜဳကလေင်တုဲ ဒဒန်မွဲကရေက်ဂှ် ကဝ်လီုအာရ။ အခိင်ဗုမ်ခတိုဟ်ဂှ် ကွဳစက်မနွံလတူဒဒန်ဂှ် ၃ ဖ္ဍိုက်ဂှ် ၂ ဖ္ဍိုက်ဂှ် ဒတုံကရောမ်ဒဒန်ဂှ်တုဲ မွဲချိုတ်အာမွဲ၊ သၟေဟ်မွဲတၠဂှ် ဒးဝပ် ဗွဲမဇၞော်ကဵု ဒြဟတ်ရ။ အခိင်ဂယး ၜိုတ် ၈း၀၀ နာဍဳ ဂကောံသၟိင်တၠ ကေုာံ ကောန်ပၞာန်ဗၟာတအ် ကၠုင်ရံင်ဒဒန်ဂှ် ဒးဒုင်ထောအ် ဗုမ်နကဵုဒရုမ် ၅ မတုဲ ကောန်ပၞာန်ဗၟာ ၁၂ တၠ၊ ဗၠာဲသၟိင် ၉ တၠ၊ ညးအုပ်ဓုပ်ဍုင် ၂ တၠ၊ ဂကောံဗလိုတ်ပၟတ် ၃ တၠ ဒးအာဝပ်ရ။ ပါဲနူ ကောန်ပၞာန်မွဲတၠ မဒးဝပ် သကာတ်မြဟ်ဂၠိုင်ညိတုဲ သၟေဟ်ဂှ် ဟွံဒးဂွိင်ရ။ ဟိုတ်နူဒဒန် သှ်ေမွဲကရေက်ဓဝ် ကွဳစက် အာဂွံမွဲမဓဝ်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်တအ်၊ သၟာဗၞိက်တအ် ဒှ်တင်ဝါတ်ဂါတ် အိုတ်အခိင်တၟာဂလိုင်ရ။