ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်

ဒပ်ပၞာန် ထ္ၜးဟိုတ် ကုအလဵုအသဳအေန်အေဝ်ဒဳ မလီုမာဲ ပ္ဍဲသဘင်မာဲ ၂၀၂၀ ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲမပံက်စၠတ်ထဝ်တၟိ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ထိင်ကၠေအ်အဝဵုဍုင်ရ။ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ ထၜးဆန္ဒ က္တဵုဒှ်ကၠုင် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ သၟတ်မန် လတူဍုင်လ္ဂုင်တအ်လေဝ် ပံင်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဂကောံသၟတ်မန် မဒစဵုဒစးတၠအဝဵု (အာဏာရှင်ကိုတော်လှန်သောမွန်လူငယ်များအင်အားစု (MAD)ရ။ နကဵု ဂကောံဂှ် ပံင်ကောံ ကုကမ္မတဳကောန်ဂကူဂမၠိုင် မထ္ၜးဆန္ဒနာနာ (လူမျိုးပေါင်းစုံ အထွေထွေ သပိတ်ကော်မတီ - GSCN တုဲ ထ္ၜးကၠုင် ဆန္ဒ လတူဍုင်လ္ဂုင်ရ။ နကဵု ဂကောံသၟတ်မန် မဒစဵုဒစးတၠအဝဵု ကဵု ကမ္မတဳကောန်ဂကူဂမၠိုင် မထ္ၜးဆန္ဒနာနာ ပံင်တောဲတုဲ ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲဂကူမန်။ ပ္ဍဲအခိင်မကၠောန် တ္ၚဲဂကူမန်ဂှ်ရ ပၞာန်စလၞိန်ဗပိန် ညးမထ္ၜးဆန္ဒတအ်တုဲ ဂကောံသၟတ်ဂှ် စပြံင်လှာဲကၠုင် ဂၠံင်တရဴလွပ်လွဟ်ရ။ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၇၊ ၂၀၂၁ ဂှ် စဒက်ပ္တန်ကၠုင် ဒပ်ပၞာန်ရ။ သွက်ဂွံဒက်ဒပ်ဂှ် ဒးကေတ်ကၠုင် အခိင်နာနာ မပ္တံကဵု ဗတောန်ကွတ်ပၞာန်၊ ပကောံကပေါတ်ပၞာန်တအ် ဒှ်တမ်ရ။

စိုပ် ဂိတုသေပ်တေမ်ဗါ ၁၆၊ ၂၀၂၁ ဂှ် လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဒပ်ဝွံတုဲတုဲရ။ ပ္ဍဲကဵု သေပ်တေမ်ဗါ ၁၆ ဂှ်ရ နကဵု ဒပ်ဝွံ လလောင်တြး ဒပ်တၟေင်ဍုင်ပံင် (Special Force - Paung (SFP)) ကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် ပံင်ကောံရေင်သကအ်တုဲရ။ ဂတဂှ် ၆ တ္ၚဲ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၂၂ သေပ်တေမ်ဗါ ၂၀၂၁ ဂှ် နကဵု ခံင်သဝ်ဂကူမန် - အဝ်သတြေလျာ (Mon National Council-Australia) ပ္တိတ်လလောင်တြး ထံက်ဂလာန် ဒပ်ဝွံတုဲ ဗိုင်ထံက်ပင်အာ ဒပ်ဝွံရောင်ဂှ် လလောင်တြးလဝ်ရ။

တင်ရန်တၟအ် ဒပ်ဏအ်ဂှ် "ဗွဲကြဴ ပ္ဍဲကဵု ဍုင်မန်ဂှ် တၞဟ်နမဂွံပံက် ဒပ်ဖေက်ဒရေဝ်မာန် ရန်တၟအ်တုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဒပ်စဵုဒၞာ MSDF ဏအ်ရ" မြဴသာ်ဝွံ နာဲကိုဝ်သူ ဟီုကဵု သၟာပရိုင်မဇ္ဇျိမရ။ နကဵု ဒပ်ဏအ် ၜိုန်ရ ဒုင်ကေတ်လဝ် အတိုင်စၞောန်ဂၠံင်တရဴ ပရေင်ပၞာန် နူဌာနဝန်ဇမၞော်ပရေင်စဵုဒၞာ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ (NUG) ကီုလေဝ် စဵုကဵု ဂိတုမေ ၂၀၂၂ ဂှ် အရီုအဗင် နူအလဵုအသဳ NUG မပ္တံကဵု လွဟ်တအ်ဂှ် ဟွံကလိဂွံတုဲ "အရာမနွံပၟိက်ဂမၠိုင် ပ္ဍဲဒပ်ဂှ် နကဵုအဆက်ဇကုကဵုဇကု၊ နကဵု နဲကဲဇကုကဵုဇကုဟေင် ဂၠာဲအာသွဟ် ရေင်တၠုင်ဒၟံင်ရ"။

ဇာန္နဝါရဳ ၃၁၊ ၂၀၂၃ ဂှ် က္လေင်ဒက်ပ္တန် ဂကောံက္ဍိုက်က္ဍိုပ်တၟိ နကဵု ညးမကဵုကသပ် (၃)တၠ၊ ဂကောံကမ္မတဳ ၉ တၠ၊ ဥက္ကဋ္ဌ နာဲဒံက်တာသဳရိမန်ဆာန်၊ ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ နာဲနမောတဿ၊ ညးအုပ်ကာ နာဲလျးမန်ဌေ၊ ဖက်ဆော ညးအုပ်ကာ နာဲကိုဝ်သူ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် မၞိဟ်မွဲဂကောံဂှ် ပြံင်လှာဲယၟု "ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုင်မန်" နကဵု ဘာသာအင်္ဂလိက် "Mon State Revolutionary Force – MSRF" တုဲ တန်တဴ နကဵု ဒပ်တၞဟ်ခြာရ။

စတမ်နူ ဂိတုဨပြဳ ၁၁၊ ၂၀၂၃ တုဲ ဒပ်ရာမည နကဵု နာဲဆာန် မဒှ်ဒပ် နာဲဆာန် မက္ဍိုက်က္ဍိုပ် ကေုာံ ဒပ်ဒေသတၞင်သဳ နကဵု နာဲတၟအ်ဆာန် ကေုာံ နာဲမန်တိင်၊ နာဲနိုင် မက္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂှ် ပံင်ကောံ နဒဒှ် မွဲဒပ် ကုဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်ဝွံရ။

ပြသၞာ ကုဒပ်ကရေင်ဗော်ကေအေန်ယူ

နူကဵု ဗိုလ်ဇၞော် စောဘွဲ့မှူး တမ်ဒပ် ၁၁၊ ဒပ်မဟာ (၄) ဗော်ကေအေန်ယူ]] ကော်ဘိက် ညးတာလျိုင် တမ်ဒပ် (၃) ဒပ်ဒေသရးတၞင်သဳ ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် သွက်ဂွံ ချပ်ဂၞန် ပရေင်ပံင်တောဲကမၠောန်ပၠန်ဂတးဂးတုဲ ညးတာလျိုင်တမ်ဒပ် နာဲတၟအ်ဆာန် ကေုာံ ကောန်သ္ဂံင် ၁၁ တၠ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ဨပြဳ ၂၉၊ ၂၀၂၃ ဂှ် အာဆဵု ကုဒပ်ဗော်ကေအေန်ယူ တမ်ဒပ် ၁၁ ဂှ်ရ။ ကြဴနူ မဆဵုဂဗ ဓရီုကျာ ပရေင်ကမၠောန်ဂမၠိုင်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဨပြဳ ၃၀ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် အခိင်ဂယး ၆း၅၀ အဃောမစဴကၠုင်နူ ကောံဓရီုဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂၠံင် ဗဒါဲဒၞာဲ ၂၃ တိုင်၊ ခရိုင်ဗိက် ပွိုင်ဍုင်ဘုတ်ပြင်ဂှ် ဒးဒုင်ကၠတ်ပန် ကုဒပ်ကရေင်ဗော်ကေအေန်ယူ ဒပ်မဟာ (၄)၊ တမ်ဒပ် (၁၁) ဂှ်တုဲ နူကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် သကိုပ်ဒပ်ကရေက် မွဲတၠ၊ ကဵု ကောန်ဒပ်မွဲတၠ ဒးပြဟ်လလုဲအာရ။ လွဟ်မနွံ ပ္ဍဲသကိုပ်ဒပ်ကရေက် ကဵု ကောန်ဒပ်ဂှ် 357 မွဲဒကိုအ် ကဵု M-16(1) မွဲဒကိုအ် ကေုာံ ဗုမ်တဲ ကေုာံ မကမ်ဂမၠိုင် ဒးဒုင်သီဏာကီုရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ရ အတိုင်မဆိင်လဝ် ကုနာဲတၟအ်ဆာန်ဂှ် နာဲမန်တိင် ကေုာံ ကောန်သဂံင် ၄ တၠ ကၠုင်ပလံင်လွဟ် ကုနာဲတၟအ်ဆာန်တအ်ဂှ်လေဝ် စိုပ်ဗဒါဲ ကွာန်ကအ်ဟံသာ၊ ပွိုင်ဍုင်ဘုတ်ပြင်ဂှ် ဒးဒုင်ဗိုင်ရပ် ကုဒပ်ကရေင် ဒပ်မဟာ၄ ဂှ်ပၠန်တုဲ လွဟ်မပါကၠုင် သီုဖအိုတ် ၆ ဇကိုအ် M-16 ၂ ဒကိုအ်၊ HK-16 ၂ ဒကိုအ် ကေုာံ သေနာတ်ဇမၠေအ်ခဍပ် ၂ ဇကိုအ်တအ်ဂှ် ဒးဒုင်သီကေတ်ပၠန်ရ။

နာဲတၟအ်ဆာန် ကေုာံ ကောန်သ္ဂံင်သၟေဟ် ၉ တၠတအ်ဂှ် စိုပ်ဗဒါဲကွာန် ပြည်ကြီးမဏ္ဍိုင် (ဗဒါဲၜိုတ် ၂၆ တိုင်)၊ အခိင်လဒေါဝ်တ္ၚဲ ၁၂း၀၀ ဂှ် ဒးဒုင်ပန် ကဵုဒပ်ကရေင်ဗော်ကေအေန်ယူ ဒပ်မဟာ (၄)၊ တမ်ဒပ် (၁၁) မွဲဝါပၠန်ရ။ ညးမဒဳကွဳစက် ကောန်ကွာန်မွဲတၠ ကဵု ကောန်သ္ဂံင်မွဲ ဒးဒုင်ပြဟ်လလုဲအာပၠန်တုဲ လွဟ် AK–16 မွဲဒကိုဟ် မနွံ ပ္ဍဲကောန်သ္ဂံင်ဂှ်လေဝ် ဒးဆောမ်လေင်အာကီုရ။ ဂိတုမေ ၃၊ ၂၀၂၃ ဂှ် နာဲတၟအ်ဆာန် ကဵု ကောန်သ္ဂံင်ပိတၠဟေင် က္လေင်စိုပ်ကၠုင် ဒပ်ဇကုတုဲ သ္ဂံင်သၟေဟ် ၅ တၠဂှ် အဆက်ပိုတ်ကၠေအ်ဒၟံင်တုဲ ပြဟ်လလုဲအာရဟာ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ဒးဒုင်ရပ် ကုဒပ်ကရေင်တအ်ဟာဂှ် နကဵု ဒပ်ဟွံဂွံတီကေတ်ကၠးကၠးရ။ ဂိတုမေ ၈၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ဟိုတ်နူပေင်ထပှ်တ္ၚဲ ကုညးမကၠေအ်ဒၟံင်တအ်လေဝ် ဟွံကလိဂွံပရိုင်တုဲ နကဵု ဒပ်ဏအ် ကၠောန်ပကုသိုလ် ဗှ်လိက်အမိင် သွက်သ္ဂံင်မပြဟ်လလုဲ သီုဖအိုတ် (၈) တၠ မတွဟ်ဂး နာဲရက်၊ နာဲဇျာဲ၊ နာဲအံင်မန်၊ နာဲတေန်၊ နာဲဆာန်နန်၊ နာဲဆာန်ဍုင်၊ နာဲဗညာ၊ နာဲနာင် တအ်ရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ နကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် ၜိုန်ရ ဟီုတေင်လဝ် ကု ဗဟဵုဗော်ကေအေန်ယူကီုလေဝ် မုဟွံကလေင် သှ်ခၠေဝ်ကဵုလဝ်ရ။

ဒပ်ဝွံ ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု မၞိဟ်မကဵုကသပ် (၃) တၠ ကေုာံ ဂကောံက္ဍိုက်က္ဍိုပ် သီုဖအိုတ် (၉) တၠ ပ္ဍဲ ဂကောံကမ္မတဳက္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂှ်

• ဥက္ကဋ္ဌ ဒံက်တာ နာဲသဳရိမန်ဆာန်
• ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ နာဲနမောတဿ
• ညးအုပ်ကာ နာဲလျးမန်ဌေ
• ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ နာဲကိုဝ်သူ

အံက်တဝ်ဗါ ၃၊ ၂၀၂၂၊ အခိင်သဝ်တ္ၚဲၜိုတ် ၅ နာဍဳဂှ် ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ခလရ ၃၁ ပ္ဍဲဍုင်ခေါဇာ ဗၞတ်ၜိုတ် ၂၅ မိနေတ်ဂှ် နကဵု ကောန်သ္ဂံင်ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် ဒးပြဟ်လလုဲအာ (၂) တၠ၊ လပါ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ၜိုတ် ၃ တၠချိုတ်ရောင်ဂှ် နူကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် ပတှ်ေကေတ်ရ။

သေပ်တေမ်ဗါ ၁၊ ၂၀၂၂၊ အခိင်ဂယး ၆ နာဍဳဂှ် လုပ်ပန် ဒပ်ဗၠာဲသၟိင် မနွံ ပ္ဍဲဍုင်ခေါဇာ၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်တုဲ ဗၠာဲသၟိင်ၜါတၠ ဒးအာဝပ်ညိညရ။ အလန်ဝွံ နကဵုဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်မ္ဂး ဒှ်အလန်မတိတ် ဗတိုက်ပၞာန် အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်တုဲ ကဵုလဝ် ယၟု လလးပၞာန်စိင်ဗတာင် (ဆင်ဖြူစစ်ဆင်ရေး) ရ။