Литографија

Самиот термин е кованица од зборовите на грчки јазик, lithos што означува „камен“ и graphein што означува „пишување“.

Литографијата се разликува од останатите графички техники затоа што се реализира со хемиски реакции, а не преку физичката раздвоеност на набоените и ненабоените делови на матрицата. Оваа техника е популарна заради нејзините можности да ги регистрира: свежината на потезите со четка или креон и да ја зачува директноста на работата на уметникот.

Пронаоѓањето на оваа, најмлада, графичка техника му се припишува на Германецот Алојз Зенефелдер (1771-1834) во 1796 година. Во почетокот, Зенефелдер ја нарекувал „хемиско“ печатење.

Во Франција, литографијата наишла на позитивен одѕив кај уметниците како што се Ежен Делакроа и Теодор Жерико.

Со Франсиско Гоја и Оноре Домје, техниката дефинитивно станала еден од поценетите уметнички медиуми. До 1820 godina, само во Париз биле отворени околу 280 литографски ателјеа.

Таа е графичка техника на рамен печат, која како подлога користи литографски камен со рамна површина.

На исполираната, мазна и обработена површина на каменот (бимштајн - посебен варовнички камен), се нанесува цртеж со мрсна литографска креда, литографски туш или некои други мрсни средства (маслен пастел, моливи за цртање на стакло, сапун...). Површината на каменот за литографија е порозна, а зрнестата структура лесно ја прима литографската креда, тушот или некои од наведените средства.

По хемиската обработка на површината од каменот со раствор од азотна и фосфорна киселина, цртежот на каменот изведен со мрсни бои ја прима печатарската боја додека незаштитената површина од мрсните бои е под дејство на киселината со што се одбива бојата. Кога се нанесува бојата, каменот постојано треба да биде навлажнуван со вода.

На набоениот дел од каменот се става хартија, а потоа се започнува со печатење со помош на посебна литографска преса низ која каменот се движи хоризонтално и низ константен вертикален притисок.

Литографијата била основа од која подоцна ќе се развие индустриската техника на офсет печатење која што денес е една од најзначајните и најупотребувани печатарски техники.

•  
  Резиденција на Вашингтон, Висока улица, Филаделфија, 1830, литографија од Вилијам Бретон.
•  
  Еј! кучето..... ли.... ли.... ли..... Тоа е крв... ди... ди... ди..., литографија на Луј - Филип, Франција од Оноре Домије, 1834 година
•  
  Пеперутки од „Макролепидопетера на светот“, од Адалберт Шиц (1923).
•  
  Литографија од 1836 година, со мексикански жени кои прават тортили од Карл Небел.
•  
  Кралските авганистански војници на Дурани империја во Авганистан, (1847)
•  
  Кралицата Викторија во посета на Вилијам Симпсон (1859)
•  
  Алфред Конканен од 1867 година за Шампањ Чарли
•  
  На вечната порта, литографија од 1882 година од Винсент ван Гог.
•  
  Морски анемони од Ернст Хаекел (Уметнички форми на природата), 1904 година.
•  
  Во паркот, светлина - Џорџ Белоус, 1916 година
•  
  Палатата на Сао Кристивјо, поранешна резиденција на императорите на Бразил, литографија од XIX век од Жан-Батист Дебре
•  
  Хенри Ротштајн во Центарот за уметност во заедницата Харлем (1936)