Испарување или испарение — физичка појава при што една супстанција преминува од течна во гасовита агрегатна состојба и се случува на површината на супстанцијата.
Посебен вид на испарување е вриењето, каде што испарува сета маса во целина.
Во една чаша вода на собна температура, молекулите немаат доволно топлинска енергија за да избегаат од течноста. Со нејзино загревање, тие набргу излегуваат и се судираат. При судирањето, молекулите ја предаваат енергијата во различен степен, зависно од тоа како ќе се судрат. Оние при површината добиваат, но не оддаваат енергија, па така имаат достатна сила за да избегаат во воздухот (да испарат).
Испарувањето е суштински дел од процесот на кружење на водата. Сонцето предизвикува испарување на вода од океаните, езерата, влагата од почвата и други извори. Во хидрологијата, испарувањето и транспирацијата (испарување од растенијата) збирно се нарекуваат евапотранспирација. Испарувањето на водата се случува кога површината ќе се изложи на воздух, овозможувајќи го излегувањето на молекулите во облик на пареа. Дел од таа пареа потоа образува облаци.
За да можат да испарат, молекулите во течноста мора да бидат близу до површината, да се движат во соодветна насока и да имаат доволна кинетичка енергија за да ги совладаат меѓумолекулските сили во течноста. При мало испарување, само мал дел од молекулите ги задоволуваат овие услови. Бидејќи кинетичката енергија на молекулата е правопропорционална на нејзината температура, испарувањето е поинтензивно при повисока температура. Со излегувањето на побрзите молекули, оние што преостануваат имаат помала просечна кинетичка енергија, и затоа температурата на течноста се намалува. Оваа појава се нарекува „испарително разладување“.
Испарувањето се одвива побргу и при контакт на воздухот со течноста и кај течностите со поголем парен притисок. Затоа, обесените алишта се сушат (со испарување) побргу на ветровит откоку на мирен ден. Трите клучни фактори на испарувањето се топлината, атмосферскиот притисок (што го одредува процентот на влажност) и движењето на воздухот.
На молекуларно ниво, не постои строга граница помеѓу течната и гасовитата (парната) состојба. Овој меѓупростор се нарекува „Кнудсенов слој“, каде состојбата е неодредена. Бидејќи овој слој е дебел само колку неколку молекули, јасен фазен преод се гледа само на микроскопско ниво.
Течностите чие испарување на дадена температура не е видливо со голо око (на пр. масло на собна температура) сепак испаруваат, но процесот е многу побавен бидејќи нивните молекули не оддаваат доволно енергија со доволно честота за да направат пареа.
Кога испарувањето се случува во затворен простор, излезените молекули се насобираат во облик на пареа над течноста. Многу од нив се враќаат во течноста, и тоа сè почесто со зголемувањето на густината и притисокот на пареата. Кога процесот на излегување и повраток ќе достигне рамнотежа, велиме дека пареата е „презаситена“, па така парниот притисок густината и температурата на течноста достигнуваат максимална граница и повеќе не се менуваат. Кај систем што се состои од пареа и течност на една чиста супстанција, рамнотежната состојба е непосредно зависна од парниот притисок на супстанцијата, согласно Клаузиус-Клајпероновата равенка:
каде P1, P2 се парни притисоци при температури T1 и T2, ΔHvap е специфичната топлина на испарувањето, а R е универзалната гасна константа. Стапката на испарување во отворен систем е зависна од парниот притисок што се наоѓа во затворен систем. Со загревање на течноста, парниот притисок го достигнува амбиенталниот притисок, па така течноста зоврива.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Испарување, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.