Urang Lawangan (Luangan) marupokan salah ciek dari urang-urang Dusun (Kalompok Barito bagian Timur) sahinggo disabuik juo Dusun Lawangan.
Urang-urang Dusun tamasuak golongan urang banso Dayak rumpun Ot Danum sahinggo disabuik juo Dayak Lawangan. Urang Lawangan manampekan bagian timuaKalimantan Tangah jo Kutai Baraik, Kalimantan Timua. Di Kabupaten Tabalong, Kalimantan Salatan, urang Lawangan manampekan sabuah dusun sajo yaitu dusun Binjai.
Urang Dayak Lawangan |
---|
Jumlah populasi |
labiah kurang 133.000 |
Kawasan bapopulasi cukuik banyak |
Kalimantan Tangah Kalimantan Timua Kalimantan Salatan |
Bahaso |
Lawangan, Maanyan, Banjar, Indonesia |
Agamo |
Islam, Kaharingan, Kristen, |
Kalompok etnik takaik |
Dayak rumpun Ot Danum,Urang Dayak Paser,Urang Dayak Dusun Deyah, Urang Kutai,Urang Dayak Benuaq,Urang Dayak Bentian,Urang Dayak Tunjung,Urang Dayak Bawo,Urang Dayak Taboyan, Urang Dayak Maanyan. |
Organisasi urang ko adolah "Dusmala" nan manggabuangkan 3 urang Dayak yaitu Dusun, Maanyan jo Lawangan".
Subetnis urang Dayak Lawangan adolah:
Urang Lawangan mandiami daerah bagunuang-gunuang antaro aliaran Bantang Aia Barito taruih ka sabalah baraik ka daerah aliaran Batang Aia Kapuas. Daerah itu tamasuak dalam wilayah kabupaten Hulu Sungai Utara, Hulu Sungai Salatan, jo Tapin, di Provinsi Kalimantan Salatan. Di Provinsi Kalimantan Tangah mereka badiam di dalam wilayah Kabupaten Barito Salatan, Barito Utaro, dan Barito Tima. Namo lain dari urang iko iolah Luangan. Bahasonyo tagolong kalompok bahaso Maanyan.
Urang Banso Lawangan mungkin masih ciek kalompok jo Urang Banso Ngaju. Urang banso iko tabagi lo manjadi sakita 20 kalompok ketek, sarupo Karau, Singa Rasi, Paku, Ayus, Bawu, Tabuyan Mantararan, Malang, Tabuyan Teweh, Mangku Anam, Nyumit, Bantian, Purui, Tudung, Bukit, Leo Arak, Mungku, Benuwa, Bayan, Lemper, Tungku, jo Pauk.
Mato pancaharian urang lawangan umumnyo baladang sacaro bapindah-pindah. Patanian tradisional iko disaratoi pulo dek suatu tradisi nan mancaminkan kaarifan lingkuangan, dimano hasil panennyo mereka bagi manjadi ampek bagian. Saparampek bagian untuak kabutuahan sahari-hari patani jo kaluarganyo surang, saparampek untuak kapantiangan upacaro, saparampek diparuntuakkan bagi makhluk hiduik panghuni hutan (karano itu indak paralu dituai), bagian akhia juo indak dituai, malainkan dipadiakan gugua jo hancua baliak manjadi tanah.
Di sampiang itu mereka juo bakarajo maramu hasil hutan, sarupo madu, lilin, damar, rotan, gatah jalutuang, gatah karet, kayu jo mambuek biduak. Urang banso nan hiduik relatif bapindah-pindah untuak baladang jo malaksanokan mato pancaharian lain iko didugo tibo dari daerah hulu aliran Sungai Mahakam di Kalimantan Timur. Tampek manatok patamo mereka sabuik bantai, baru sasudah agak parmanen jo ramai mereka sabuik padukuahan. Gabuangan dari babarapo padukuahan manjadi sabuah kampuang atau dusun. Jiko mereka mampunyoi kalabiahan, mereka manggaleh jo mambali barang-barang nan indak dapek mereka buek surang atau mambuek karajinan tangan. Laki-laki mancari nafkah pulo jo mamanciang jo baburu binatang sarupo babi hutan.
Sistem hubuangan kakarabaikan mereka candaruang untuak basifek matrilineal, mungkin dek pangaruah adaik manatap sasudah nikah nan matrilokal (laki manatap di lingkuangan kaluargo asa bini). Urang Lawangan mangenal juo adaik ganti lapiak (sosorat), artinyo bilo bini maningga mako lakinyo harus kawin jo sanak padusi almarhum bininyo. Adaik iko batujuan supayo pamiliakan harato tatap barado pado pihak padusi.
Kapicayoan asli mereka mampicayoi adonyo kalahian baliak dari roh-roh urang mati (reinkarnasi). Pamujaan memang baorientasi kapado roh jo dewa-dewa nan dianggok badiam di sabuah gunuang nan mereka sabuik Gunuang Lemeut. Pado zaman dulu sistem religi/agama asli iko dikaikan pula jo adaik pangayauan. Siso-siso Kapicayoan asli iko masih tampak dalam garikan mesianik (mesianic movement) nan mereka sabuik nyuli.
Ado babarapo upacaro Urang Dayak Lawangan nan baagamo Hindu Kaharingan, diantaronyo sarupo:
This article uses material from the Wikipedia Minangkabau article Urang Lawangan, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Konten tasadio di bawah CC BY-SA 4.0 kacuali dinyatoan lain. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Minangkabau (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.