Η Ευρώπην εν ήπειρος.
Λέγν' ατέν και γηρεόφορον ήπειρον. Γεωγραφικά εν κομμάτ' τ' ευρασιατικού τη μάζας, άμαν έχ' τ' ατεινές το ξεχωριστόν την ιστορίαν και την κουλτούραν και για τ' ατό λέγουν ατέν ήπειρον. Βρέχεται ασον Ατλαντικόν τον Ωκεανόν, το Μαύρον τη Θάλασσαν και το Μεσόγειον τη Θάλασσαν. Με την Ασίαν και την Αφρικήν εντάμαν σχηματίζνε τον «Παλαιόν Κόσμον».
Τ' όνεμαν «Ευρώπη» εξέβεν α' σ' αρχαία τ' ελλενικά τα λέξεις «εὐρύς» και «ὤψ (ἡ)». Η σημασίαν τη λέξης εν: «γαρή π' ελέπ' μακρά». Σ' αρχαίον τ' ελλενικόν τη μυθολογίαν «Ευρώπη» έτον τ' όνεμαν τη κόρης εινός βασιλέα α΄ση Φοινικίαν.
Ας σ' αλλ' την μερέαν πα, αλλ' ετυμολόγοι λέγουν η λέξην «Ευρώπη» εχ' σημιτικόν ρίζαν κι επεκεί έντον ελλενικόν, λ.χ. ασό ακκαδικόν τη γλώσσαν «erebu» (δύσα τ' ήλιονος).
Ο πληθυσμόν ατ'ς εν σα 742.452.000 νοματούς (σα 2013 τη χρονίαν) απαναφκά. 'Σ σο μέσον όρον ζούν' ακαικά 'ς σα 65 ανθρώπ/χλμ². Α' σ' ούλτ'ς περισσόν ζούνε 'ς σο δυτικόν, 'ς σο κεντρικόν και 'ς σο νότιον την Ευρώπην. 'Σ σ' ανατολικά γάλαι-γάλαι κι άλλο λίγ' ινέσκουνταν.
'Σ σα 90 τοις εκατό τ' ανθρωπίων και ακόμαν περισσόν καλατσεύ'νε ινδοευρωπαϊκά καλατσίας. Τζιπ τρανόν έκτασην έχ'νε τα σλαβικά, τα γερμανικά και τα ρωμανικά τα καλατσίας. Άλλ' ινδοευρωπαϊκά καλατσίας είναι τ' ελλενικά, τ' αρναούτικά, τα βαλτικά ,τα κελτικά και η ρομανί.
Το δεύτερον ασ' ολτ'ς τρανόν γλωσσικόν φαμέλιαν εν τ' ουραλικά τα γλώσσας. Επίσημα καλατσίας απέσ' 'ς σ' ατά είν' τα φινλανδικά, τ' ούγγρικα και τ' εσθονικά. Εξόν ατεινών εν τα λαπωνικά.
Σ' ευρωπαϊκόν το κομμάτ' τη Τουρκίας καλατσεύ'νε τουρκικόν γλώσσα, τα τουρκικά.
75 τοις εκατό τ' ανθρωπίων έν χριστιανάντ (ά' σ' ούλτ'ς περισσόν ρωμαιοκαθολικοί, προτεστάντ' κι ορθόδοξοι).
8 τοις εκατό είν' μουσουλμανάντ κι ευρίουνταν 'ς σο ευρωπαϊκόν τη Ρουσίαν (25.000.000), 'ς σο ευρωπαϊκόν τη Τουρκίαν (5.900.000), 'ς ση Βοσνίαν Ερζεγοβίνην (2.200.000) και 'ς σην Αλβανίαν (1.400.000 – 2.500.000). Έξον ατούν είν' μουσουλμάν ξενιτάντ' και οι απογόνατουν τη Γαλλίας (5.500.000), τη Γερμανίας (3.200.000), τ' Ηνωμενατί Βασιλειατί (1.500.000) και τ' Ιταλίας (1.000.000).
'Σ σο 1 τοις εκατό τ' ανθρωπίων αφ'κά είν' τ' έτερα τ' ινανέματα. 'ς σα 16 με 17 τοις εκατό ξάι 'κ ινανεύνε.
Με την Ασίαν εντάμαν εφτάει τρανόν γεωγραφικόν σύνολον. Αέτσ' η Ευρώπην εν χερσόνησον τ' ευρασιατικού τ' ήπειρατι. Τα τζιπ τρανά τα ευρωπαϊκά τα χερσονησία είν' η Κόλα, το Σκανδιναβικόν, το Γιουτλανδικόν, το Ιβηρικόν, το Ιταλικόν και το Βαλκανικόν. Απέσ' σ' ουλ' τρανά τ' ευρωπαϊκά τα νησία ευρίουμεν τη Νόβαγια Ζεμλιά, τη Γην τη Φραγκίσκονος Ιωσήφ, τα Βρετανικά τα νησία, τα νησία τη Δανίας, την Ισλανδίαν, την Κορσικήν, τη Σαρδηνίαν, τη Σικελίαν, την Κύπρον και την Κρήτην.
Κράτη τη Ευρώπης | ||
---|---|---|
Αζερμπαϊτζάν1 • Άι Μαρίνος • Αλβανία • Ανδόρρα • Αρμενία2 • Αυστρία • Βατικανό • Βέλγιον • Βοσνία και Ερζεγοβίνη • Βουλγαρία • Γαλλία • Γερμανία • Γρουζία1 • Δανία • Ελβετία • Ελλάδα • Εσθονία • Ηνωμένο Βασίλειο • Ιρλανδία • Ισλανδία • Ισπανία • Ιταλία • Κόσοβο • Κροατία • Κύπρος2 • Λεττονία • Λευκορουσία • Λιθουανία • Λιχτενστάιν • Λουξεμβούργο • Μάλτα • Μαυροβούνιον • Μολδαβία • Μονακό • Νορβηγία • Ολλανδία • Ουγγαρία • Ουκρανία • Πολωνία • Πορτογαλία • Ρουμανία • Ρουσία1 • Σερβία • Σκόπια • Σλοβακία • Σλοβενία • Σουηδία • Τουρκία1 • Τσεχία • Φινλανδία | ||
Κτήσεις: Ακρωτήρι3 • Δεκέλεια3 • Νήσοι Φερόες • Γιβραλτάρ • Γκέρνσεϋ • Τζέρσεϋ • Νήσος Μαν | ||
1. Ένα κομάτ ασήν έκτασην ατς ευρίεται σην Ασίαν. |
This article uses material from the Wikipedia Ποντιακά article Ευρώπην, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ποντιακά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.