Aetas Aurea Islamica

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Hoc tempus rite putant initium suum cepisse a calipha Abassidico Harun al-Rashid, ab anno 786 usque ad annum 809 regnante, Domo Sapientiae Bagdati dedicata, in civitate tunc incolis frequentatissima, ubi academici Islamici hominesque universales ex variis mundi partibus oriundi monarchae iussu congregabantur classicasque orbis cogniti notitias in linguas Syriacam et Arabicam reddebant.

Hoc tempus fertur caliphatu Abassidico collapso ad exitum per invasiones Mongolicas, Bagdato anno 1258 expugnato, esse perductum. Academici quidam aetatis huiusce finem anno 1350 ascribunt, eam cum renascentia Timuridica coniungentes. E contra, alii scientiis rebusque gestis periti finem aetatis auraeae transactum quindecimum sedecimumve saeculum nominant. Tempus Islami mediaevalis huic admodum similis, immo aequalis est, fonte quodam excepto, terminum ab anno 900 ad annum 1300 definientem.

 

Metaphoram aetatis auraeae adhibere coeperant in litteris saeculo undevicensimo de historia Islamica conscriptis, in contextu aestheticae occidentalis, quae nomine orientalismi innotescebat. Auctor ille operis Handbook for Travelers in Syria and Palestine (inscripti anno 1868) observavit sacras Islamicae religionis aedes Damasci constructas "tamquam Mahometanismum ipsum, cito cadere", quae antea reliquiae aetatis aureae religionis Islamicae fuerunt.

Non exstat definitio termini haudquaquam ambigua et, prout adhibuere ad focum definiendum culturalis et militaris progressionis, illud potius diversa indicat tempora. Itaque, auctor undevigesimi saeculi portendere possit ad regnum caliphae, seu sesquisex saecula, alii autem exitum tantummodo nonnullis decenniis post occupationem Rashidun, Umaro defuncto, exortoque bello civili, vulgo quod primam fitnam appellant.

Vertente vigesimo saeculo, terminum nonnisi passim usitabant, eumque crebrius primos calipharum successus re militari appellabant. Saeculo solummodo 20o medio in usu percrebrescebat, quem nuperrime indicant tempus cultu, scientia, mathesique florentissimum, sub dicione calipharum saeculo nono et undecimo (inter constitutionem Domus Sapientiae et bella Cruce signatorum). saepenumero autem partes saeculi noni duodecimique includunt. Definitiones etiamnunc variantur. Aetatem auream fini caliphatuum aequare plerisque convenit, quod in signis historicis innititur, sed hactenus disputatur, utrum cultura Islamica prius inceperit se inclinare. Proin, Khan (2003) determinat aetatem auream intercidisse inter annum 750 et 950, amissisque sub Harun al-Rashid territoriis, defuncto al-Ma'mun anno 833, condicionem culturalem in deterius vertisse argumentatur, saeculique duodecimi bella crucigera efficiebant imperii Islamici casum, unde nunquam se collegit.

Influxus religiosus

Variae Alcorani injunctiones actusque Mahometi, valorem quae ascribunt eruditioni, momentum eximit notitiarum augendarum, partes maximi ponderis agebat, ut Muslimi huius aetatis notitiam quaererent scientiaeque corpus melius redderent.

Regiminis sustentatio

Imperium Islamicum pecuniam academicis suppeditabat. Pecuniam motui translatorio impendebant, quoniam translationes quaedam annuos sumptus consociationis (Medical Research Council) Concillii Medici Britannici Indagationis aequivalere aestimantur. Optimi academici et translatores memoratu dignissimi, velut Hunayn ibn Ishaq, tantam salariam habuit quam nunc solum athletarum salariae par est. Domus Sapientiae erat bibliotheca, quam Bagdati aerae Abassidiensis condidit Calipha al-Mansur.

Collationes diversae

Hoc tempore, Muslimi intererant notitiis eorum politismorum scientificis integrandis, quas occupaverant. Compluria antiquitatis opera alioquin amissa essent, nisi ea ex lingua Graeca, Syriaca, Persica Media, Sanscritica in linguam Syriacam Arabicamque linguam reddidissent. Horum operum permulta exinde in alias quoque linguas, videlicet Hebraicam et Latinam vertebant.

Christiani, praesertim asseclae Ecclesiae Orientalis (Nestorianae), politismo Islamico contulerunt, regnantibus Ummayadis Abbasidisque, Graecorum philosophorum scientiaeque antiquae operibus in Syricam, mox Arabicam translatis. Praecellebant in permultis provinciis, praecipue in philosophia, scientia (velut Hunayn ibn Ishaq, Yusuf Al-Khuri, AL Himsi, Qusta ibn Luqa, Masaqaiyyh, Patriarcha Eutychius, et Jabril ibn Buhktishu), et theologia. Diu medici calipharum Christiani Assyriani erant. Familiae Christianae ad domum Bukhtishu operabantur.

 

A saeculo quartum ad saeculum septimum, opus Christianum academicum Graecum Syriacumque, denuo translata vel conservata erant ex periodo hellenistico. Centra discendi tradendaequa praestantia erant collegia Christiana, velut Schola Nibisis et Schola Edessae, centra pagana discendi Harrani, et valetudinarium et academia medica Jundishapur, quod erat centrum intellectuale, theologicum necnon scientificum Orientalis Ecclesiae. Domum Sapientiae Bagdati anno 826 condidere, Academiam Gondishapur imitaturi. Praeerat medicus Christianus Hunayn ibn Ishaq, eruditas medicina Byzantina. Permulta ejus opera philosophica ac scientifica de mundo antiquo translata sunt, inclusis operibus Galeni, Hippocratis, Platonis, Aristotelis, Ptolemaei, et Archimedis. Academici Domus Sapientiae Christianitati ascribebantur.

Ex variis gentibus culturis, quas occupabant per continua bella Islamica, numerus scientistarum notabilis ex Persia oriebantur, qui amplissime aetati aureae Islamicae contulerunt.Ut Bernardus Lewis putat, "Quoad culturam, polticam, notabiliusque religionem, collatio Persica novo Islamico politismo est maximi momenti. Opus Iranianorum inveniuntur in omnibus culturalis incrementi provinciis, etiam in poesi Arabica, cui poetae Persicae originis suis poematis Arabice compositis perquam contulerunt."

Technologia nova

 

Nova faciliorique scribendi ratione, charta introducta, nuntia tam popularia facta sunt, ut primo fortasse in serie rerum gestarum, homines tantummodo scribendo libros venumdando se sustentare potuerunt. Chartae usus ex Sinis in regiones Muslimicas percrebrescebat saeculo nono, et in Andalusia paeninsulae Ibericae (hodiernae Hispaniae et Portugalliae) pervenit. Facilius erat fabricare quam pergamenis uti. Fabricatores chartarum islamicarum methodos confecerunt manuscripta transcribendi, editionibus, quae quampiam in Europa superabant per saecula, in lucem prolatis. Hisce ex saeculis mundi residua hinc didicerat quo pacto ex linteamine chartas fabricentur.

Centrale scribendi momentum illiusque studium in traditione Islamica institutioni fovebat, quae centrale religionis columen fieret omnibus locis temporibusque in rebus Islamicis unquam gestis. Momentum discendi in traditione Islamica in permultis doctrinis Mahometo unquam ascriptis reflectitur, utpote fideles docentibus, qui notitiam quaerant, sit ea in Sinis". Hanc injunctionem imprimis in academicos valuisse ducebant, verumetiam aliqua ex parte coram populum Islamicae universitatis, sicut a dicto al-Zarnuji patet, "discere nobis omnibus esse praescriptum". Quamquam calculare nequit quot incolae fuerint litterarum ignari, paene certum esse videtur eorum numerum comparate maiorem fuisse numero Europaeorum regnicolarum.

 

Eruditio a pueritia incepit, linguam Arabicam Alcoranumque perscrutando, sive domi sive in schola, quae cum aede Islamica coniuncta erat. Discipuli quidam deinde studia sua pergebant ad studium Alcoranicae exegeseos iurisque Islamici conlaturi, quae praecipui momenti fuisse ferebant. Institutio in notiis memoria tenendis innitebatur, sed mox discipuli praecipiebantur, qui legerent scriberentque commentarios pertractatorum textuum usu traditos. Nonnulli ex studentibus promoveri potuerunt.

Primis saeculis Islami, institutio in formis strictioribus non permanserunt, ineuntibus autem 11. et 12. saeculis, primores regiminis institutiones constituere coeperant ad excelsius religionis studium erectas, quae nomine madrasarum innotuerunt, ut cooperationem et suppeditationem praestarent. Hae scholae serius toto terrarum orbe multiplicatae, studium Islamicum propagabant, ultra centris urbanis, ad communitates Islami diversas inter sese uniendi consilio. Verumtamen, institutio in nexu individuali inter discipulos eorumque magistrum praevalebat. Formalem promotionis probationem, ijaza, praebuere a schola potius particulari quam institutione, in academicorum genealogia se posuere, quam solummodo in hierarchiae systematis educationis recognovere. Cum in studia formalia modo mares assumebantur, familiae urbanae excellentiores rite educabantur privatim, eorum permultae receperunt introitum in studia hadith, calligraphiam et recitationem poeseos. Feminas, qui operam dedere, textus religiosos facultatesque practicas ab aliis invicem discebant, quamquam instructionem in aedibus sacris domique acceperunt.

Madrasae praesertim ad iurisprudentiam dedicabantur, sed varia quoque subiecta praebuit, sicut notitias de medicina et mathesi .

Discursus iuridicus pedetemptim se evolvebat in circulis scholasticis, ubi academici liberi congregabantur ut ex magistro locali discerent ac de rebus religiosis disputarent. Primo, circuli hi in sodalicio suo fluidiores se praebebant,sed cum diversis regionalibus scholis legalibus indurabatur, circa principia methodologica. Quandoquidem scholarum limites delineatae factae sunt, auctoritas doctrinae magistro iuridico tribuebatur, qui proinde eundem esse rebantur ac illum qui scholam condidit. Primis tribus saeculis Islamicis vertentibus, omnes scholae iuridicae acceperunt latam theoriae iuridicae classicae adumbrationem, quae secundum ius Islamicum radicescere ferebatur in Alcorano et doctrina hadithiana.

Classica theoriae Islamicae iurisprudentia elaboravit quo pacto scriptura interpretanda sit ex ratione iudicandi glottologiae et rhetorices. Methodos comprehendit ad authenticitatem doctrinae hadithianae constituendam et condiciones determinandas, cum vigor legis scripturae per articulos serius revelatos abrogatur. Praeter Alcoranum et sunnah, theoria classica sunnica agnoscit duas alias iuris fontes: consensus iuridicus (ijma') et ratiocinationem analogicam (quiyas). Perscrutatur proinde adhibitionem limitesque analogiae, necnon valorem limitesque consensus, una cum aliis principiis methodologicis, ex quibus quaedam scholae iuridicae quaedam acceperunt.

Corpus iuris Islamici a iuridicis independentibus creatum est. Sententiae iuridicae rationem habent iudicum quos monarcha creavere, qui curiis praefuere, ab aliis tribunalibus, quae monarchae consilium probavit, iusque criminale administravit.

• Aurea aetas
• Philosophia Islamica