Şerê Şeş Rojan

Şerê Şeş Rojan (bi îbranî: מִלְחֶמֶת שֵׁשֶׁת הַיָּמִים‎, lat. Miḥemet Šešet HaYamim, bi erebî: حرب الأيام الستة‎, lat. ḥarb al-ayyām as-sitta, herba 1967, an şerê Hezîranê) şerê ereb-îsraêlî yê 1967an e ku di navbera Îsraêl û koalîsyoneke dewletên ereban de (di serî de Misir, Sûriye, Iraq û Urdun) ji 5 heta 10 hezîran 1967 de qewimî.

Şerê Şeş Rojan
Şerê Şeş Rojan
Nexşeya tevgerên leşkerî yên di dema şer de; Îsraîl bi rengê şînê qralî tê nîşandan û deverên ku ji hêla Îsraîl ve hatine girtin bi rengên cûda yên kesk têne xuyang kirin
Dîrok 5–10 hezîran 1967

(6 roj)

Herêm Rojhilata Navîn
Sedema pêkdanê Serketina Îsraêlê
Encam Îsraêl ji Sûriyê Girên Golanê, ji Urdunê Şerîaya Rojava (Qudsa Rojhilat jî tê de) û ji Misrê jî Şirîta Xezeyê û Nîvgirava Sînayê digire û dagir dike
Aliyên şer
Îsraêl Îsraêl Misir Misir
Sûrî Sûrî
Urdun Urdun
Iraq Iraq
Fermandar
Îsraêl Levi Eshkol
Îsraêl Moshe Dayan
Îsraêl Yitzhak Rabin
Îsraêl David Elazar
Îsraêl Uzi Narkiss
Îsraêl Yeshayahu Gavish
Îsraêl Israel Tal
Îsraêl Mordechai Hod
Îsraêl Shlomo Erell
Îsraêl Aharon Yariv
Îsraêl Ezer Weizman
Îsraêl Rehavam Ze'evi
Sûrî Gamal Abdel Nasser
Sûrî Abdel Hakim Amer
Sûrî Mohamed Fawzi
Sûrî Abdul Munim Riad
Sûrî Nureddin al-Atassi
Sûrî Hafez al-Assad
Sûrî Ahmed Suidani
Urdun Hûseyînê Urdunê
Urdun Zaid ibn Shaker
Urdun Asad Ghanma
Iraq Abdul Rahman Arif
Iraq Shakir Mahmud Shukri
Hêz
50.000 leşker
214.000 rezervan
250-300 balafirên şer
800 tank

Bi tevahî leşker: 264.000
100,000 hatine bicihkirin

Misir: 240.000
Sûriye, Urdun û Iraq: 307,000
957 balafirên şer
2,504 tank (bi piranî ji hêla Sovyetê hatine çêkirin)
Erebistana Siûdî: 20,000 (Yek lîwaya piyade, yek şirketek tank, du bataryayên topan, yek pargîdaniya hawanên giran, yek yekîneyek lênihêrîn û piştgirî)
Lubnan: 2 balafirên şer[navnîşana pêwîst]

Bi tevahî leşker: 567.000 240,000 hatine bicihkirin

Windayî
776–983 hatine kuştin
4517 birîndar
15 hatin girtin
400 tank hatin rûxandin
46 balafir hatin rûxandin
Misir: 9,800–15,000 kuştî an winda

4,338 hatin girtin
Urdun: 696–700 kuştî 2500 birîndar 533 hatin girtin
Sûriye: 1,000–2,500 kuştî 367–591 hatiye girtin
Iraq: 10 kuştî 30 birîndar
Libnan: 1 balafir winda bû[navnîşana pêwîst]

Bi sedan tank hatin rûxandin 452+ balafir hatin rûxandin

15 aştîparêzên Neteweyên Yekbûyî hatin kuştin (14 Hindî, 1 Brezîlî)
Orşelîm: 1000+ sîvîlên Îsraîlî birîndar bûn, 20 sîvîlên Îsraîlî hatin kuştin
34 personelên deryayî, deryayî û NSA yên Amerîkî hatin kuştin
17 Marînên Sovyetê hatin kuştin (bi îdîaya)

Piştî Peymanên Agirbestê yên 1949, ku di dawiya Şerê Yekem Ereb-Îsraêlî de hatibûn îmzekirin, dijminatiyên di navbera têkiliyên xirab ên Îsraêl û cîranên wê yên ereb de zêde bûbûn. Di sala 1956an de, aloziyên herêmî yên li ser tengava Tîranê ku bi navê Qeyrana Suezê tê zanîn, zêde bûn. Îsraêl ji ber girtina rêyên deryayî yên Misirê ji keştiyên Îsraêlê re bi awayê êrîsî Misirê kir, di encamê de Tengava Tîranê ji nû ve ji Îsraêlê re hat vekirin û her wiha Hêzên Lezgîn ên Neteweyên Yekbûyî (UNEF) li ser sînorê Misir-Îsraêlê hatin bicihkirin. Di mehên beriya destpêkirina Şerê Şeş Rojan a hezîrana 1967an de, alozî dîsa bi awayekî xeternak zêde bûn: Îsraêl helwesta xwe ya piştî 1956an dubare kir ku girtina din a Misirê ya Tengava Tîranê ji keştiyên îsraêlî re dê bibe sedemek casus belli. Di gulana 1967an de serokê Misirê Cemal Ebdul Nasir ragihand ku tengava Tîranê dê dîsa ji keştiyên Îsraêlê re were girtin. Dûv re wî leşkerê Misirê li ser sînorê bi Îsraêlê re seferber kir û her weha ferman da ku tavilê hemî personelên UNEF vekişin.

Êrîşên esmanî yên Îsraêlê

Di 5ê hezîrana 1967an de, dema ku UNEF di pêvajoya derketina ji herêmê de bû, Îsraêl rêzek êrîşên esmanî yên pêşîlêgirtinê li dijî balafirgehên Misirê û tesîsên din pêk anî û dest bi xebata xwe ya şer kir. Hêzên Misirî bi vê yekê surprîz bûn, û hema hema tevahiya asmanî yên leşkerî yên Misirê hatin rûxandin. Ev bû sedema avantaja Îsraêlê di serweriya hewayî de.  Di heman demê de, artêşa Îsraêlê dest bi êrîşa bejayî bo ser nîvgirava Sîna ya Misirê, û her wiha Zîvala Gazayê ya di bin dagirkeriya Misrê de, kir. Piştî hin berxwedanên destpêkê, Nasir fermana valakirina nîvgirava Sînayê da;  di roja şeşemîn a pevçûnê de Îsraêl tevahiya Nîvgirava Sînayê dagir kiribû. Urdun, ku beriya destpêkirina şer bi tenê hefteyekê bi Misirê re ketibû peymana parastinê, li dijî Îsraêlê xebitî. Urduniyan êrîş li dijî hêzên Îsraêlî pêk anîn da ku pêşveçûna Îsraêl sist bikin. Di roja pêncan de Sûriye bi topbarankirina çeperên Îsraêlî li bakur tevlî şer bû.

Misir û Urdun di 8ê hezîranê de, Sûriye jî di 9ê hezîranê de li ser agirbestê li hev kirin û di 11ê hezîranê de fermana agirbesta bi Îsraêlê re hate îmzekirin.

Encam

Şerê Şeş Rojan bû sedema zêdetir ji 20,000 qurbaniyên Ereb û ji 1,000 kêmtir windahiyên îsraêlî.  Di dema rawestandina şer de, Îsraêlê Girên Golanê yên Sûriyê, Şerîeya Rojava ya ji aliyê Urdunê ve hatiye girêdan (Qudsa Rojhilat jî tê de) û nîvgirava Sîna ya Misrê û herwiha Zîvala Gazayê ya ji aliyê Misrê ve hatiye dagirkirin, bi dest xistibû.

Jicîhûwarkirina xelkê sivîl di encama Şerê Şeş Rojan de dê encamên demdirêj hebe, ji ber ku derdora 280,000 heta 325,000 filistînî û 100,000 sûrî ji Şerîeya Rojava û Girên Golanê reviyan an jî hatin derxistin.

Nasir piştî serketina Îsraêlê ji şermê îstifa kir, lê piştî çend xwepêşandanên li seranserê Misirê ji nû ve hat vegerandin.  Piştî şer û pevçûnan, Misirê heta sala 1975an Kanala Suezê girt, ku ev yek bû sedem ji bo krîza enerjiyê ya 1970an û krîza neftê ya 1973an, ji ber ku bandorek li ser şandina nefta ku ji Rojhilata Navîn bi rêya Kanala Suezê diçû Ewropayê hebû.

Mijarên têkildar

  • Şerê Ereb-Îsraêlî

Çavkanî

Tags:

Şerê Şeş Rojan Êrîşên esmanî yên ÎsraêlêŞerê Şeş Rojan EncamŞerê Şeş Rojan Mijarên têkildarŞerê Şeş Rojan ÇavkanîŞerê Şeş Rojan1967HezîranIraqMisirSûrîTîpguhêziya latînîUrdunZimanê erebîZimanê îbranîÎsraêl

🔥 Trending searches on Wiki Kurdî / كوردی:

KerAnîŞêx Mehmûdê BerzencîGeorge MichaelSiyasetParzemînKawarZazaZeravZimanê ajalanPartiya Azadiya Jin a KurdistanBajarokXinûsZazakîAsyaAlaya KurdistanêŞerê Cîhanî yê DuyemNusret KılıçaslanÇêrmûgMereş (parêzgeh)NewrozBakurê KurdistanêKomgiravDiyarTeyaranQadir DîlanTîravSiyabend û Xecê (destan)Nû JerseyPartiya Demokrat a Kurdistanê - BakurLusigny-sur-Ouche27ê kanûna paşînAzerbaycanŞirnex1985PKK-Vejîn18797ê tebaxêAbdullah Kiran22ê tebaxêMazlum DoğanYouTube MusicEsat Oktay YıldıranÊlihRoman (wêje)Wayback MachineHans Christian AndersenWêjeKurdîLekistanÛrmiye17ê îlonêBosnak2012Heciyê Cindî19ê çiriya paşînPlatonDaçekên kurdîDanAlbert EinsteinBajarŞişliSibatBedirxan SindîDîwanKlasîzmLe Trio JoubranBurhan ÇaçanBilind ÎbrahîmHerêmên FransayêKeştî24ê kanûna pêşînAramê DîkranCelalawenîKişanekÊstrocen🡆 More