Жалқауаң

Көкбауыры мен ұйқы безі денесінің сол жағынан оң жағына ауысқан ерекше сүтқоректі.

Жалқауаң
Ұйықтап жатқан жалқауаң
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Сүтқоректілер Тұқымдасы: Екібармақтылар Тегі: Екі бармақты жалқауаңдар Түрі: Жалқауаң
Екі-есімді атауы
Choloepus hoffmanni Peters, 1858

Жалқауаңдар өзінше бір тұқымдасқа топтастырылған. Қазіргі кезде олардың 5 түрі бар. Жалқауаңдар негізінен Орталық және Оңтүстік Америкада таралған. Олар ағаштарға арқасын төмен салбыратып 4 аяқтарының барлық саусағымен мықтап ұстап қозғалмай бекініп тұрады. Тіпті абайсызда қалғы кетсе де құламайды. Себебі, алдыңғы аяқтарының 3 саусағы (кей түрінде 2 саусақ) артқы аяқтарының 3 саусағы ұшындағы ішке иілген ұзын тырнақтарымен ілгек тәрізді бірігіп кеткен. Сол ілгектерімен ағашқа мықтап бекінеді. Денесіндегі түктерінің ұшы да арқа жағына қарай бағытталған ұын қылшықтары болады. Жаңбыр суы денесінен қылшықтарының бойымен төмен жерге қарай ағады. Түктерінде көк- жасыл бактериялар қалың жабысқандақтан (зиянсыз), қоңырқай- сұр түсі жасылдау болып көрінеді.

Қалың ормандарда жасыл бактерияларға толы ол байқалмай, қозғалмай ілініп тұрған жануарды ешкім байқамайды. Жауынан қорғанудың бір тәсілі- қозғалмау. Жалқауаңдар арқасын төмен қаратып ағаш бұтағына 4 аяғымен салбырап ілінген қалпын өзгертпеген соң ішкі мүшелерінің де орындары ауысып орналасқан. Оның сыртын қарны жауып тұрады. Көкбауыры мен ұйқы безі сол жағынан оң жағына ауысқан, кеңірдегі екі жерден иілген, қуығы өте үлкен көкетке жанаса орналасқан. Бұл құбылыстың барлығы да олардың мекен ететін орта жағдайында бейімделгендігінің дәлелі бола алады.

Жалқауаңдар ағаштардың жапырағын, жас өркендерін, гүлдері мен жемістерін қорек етеді. Терісі қатайып әбден мүйізденіп кеткен. Еріндерімен олар қорегін үзіп (жұлып) жейді. Бір ағашта қорегі таусылған жағдайда жалқауаңдар жерге түсіп келесі ағашқа жармасады. Жерге түскенде тіпті дәрменсіз. Жерге жатып аяқтарын созып ағашқа қалай жабысу керек екендігін мойнын жан- жағына бұрып іздестіре бастайды. Біра жерге әрең қозғалып, зорға дегенде басқа ағашқа тырнағымен жабысады. Жалқауаңдар тәулігіне 15 сағат ұйықтайды. Олардың тыныс алуы өте баяу, дене температурасы +24, +33 градусқа дейін төмендейді. Аптасына бір рет қана жаңбырдан соң үлкен дәретке ағаш түбіне түседі. Жалқауаңдар аштыққа өте шыдамды.