ტყემალი

ხის სიმაღლე 3-10 მ აღწევს, ზოგჯერ ხისმაგვარი ბუჩქია, ძლიერ დატოტვილი, ეკლიანი ან უეკლო. ნაყოფი მომრგვალო, მობრტყო-მომრგვალო ან უკუკვერცხისებრი აქვს. ფერად ყვითელი, წითელი და იისფერია, ზოგჯერ თითქმის შავი. ნიადაგისადმი ნაკლებ მომთხოვნი, დაავადებებისადმი მედეგი, გვალვა- და ყინვაგამძლეა. მოსავლიანობა ზრდასრული ხიდან 300 კგ-მდეა.

ტყემალი
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები განყოფილება:  ყვავილოვნები კლასი:  ორლებნიანნი რიგი:  ვარდისნაირნი ოჯახი:  ვარდისებრნი ქვეოჯახი:  ქლიავისებრნი გვარი:  Prunus სახეობა:  ტყემალი
ლათინური სახელი
Prúnus cerasiféra Prúnus divaricata
დაცვის სტატუსი
არასრული მონაცემები IUCN Data Deficient : 172162
სისტემატიკა ვიკისახეობებში სურათები ვიკისაწყობში ITIS   24772 NCBI   36595 EOL   301112 IPNI   729568-1 TPL   rjp-44

მეხილეობაში იყენებენ ქლიავის, ატმისა და გარგარის საძირედ. ველურად და კულტურაში გავრცელებულია ბალკანეთში. შუა და მცირე აზიაში, ირანში, ამიერკავკასიაში და სხვა.

საქართველოში უძველესი დროიდან თითქმის ყველგანაა გავრცელებული ზღვის დონიდან 1600-1800 მ-მდე. ამჟამად დარაიონებული ჯიშებია გულდედავა, გაზაფხულის მერცხალი, წითელი დროშა, ქუთაისი, რიონი, ხვავიანი და სხვა.

ტყემალს ქართულ სამზარეულოში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს. ტყემლისგან მზადდება საუკეთესო ხარისხის წვენი, კომპოტი, მურაბა, სანელებელი, ტყლაპი და სახელგანთქმული საწებელი, რომელიც ქართული სუფრის ერთ-ერთი უნიკალური ატრიბუტია.

კულტურული ტყემლის ნაყოფი შეიცავს (%-ობით): შაქრებს 4-10, მჟავებს 1,5-4, პექტინს 0,3-1,5, C ვიტამინსა და A პროვიტამინს.

• ვარძელაშვილი მ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 86.