მხარე გუმა

ცალკე ერთეულად გამოიყო აფხაზეთის სამთავროს დანაწევრების შემდეგ XVIII საუკუნეში.

ჩრდილოეთით გუმას ესაზღვრებოდა წებელდა და საზღვარი აფხაზეთის ქედს მიუყვებოდა, აღმოსავლეთით მდ. კოდორის ქვემო წელი აბჟუასგან მიჯნავდა; დასავლეთით შავი ზღვა ეკვროდა; ჩრდილო-დასავლეთით მდ. გუმისთა ბზიფის აფხაზეთისაგან საზღვრავდა. გუმის მმართველი მხოლოდ ნომინალურად ემორჩილებოდა ბზიფის აფხაზეთის მთავარს. 1856 წელს, როდესაც ქუთაისის გენერალ-საგუბერნატორო შეიქმნა, გუმა, მთელ აფხაზეთთან ერთად, მისი შემადგენელი ნაწილი გახდა. 1864 წელს, აფხაზეთის სამთავროს გაუქმების შემდეგ, გუმის მხარე სოხუმის ოკრუგის შემადგენლობაში შევიდა. 1884 წლის 1 იანვარს, სოხუმის ოლქის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფის რეორგანიზაციის შემდეგ, შეიქმნა გუმისთის საპოლიციო უბანი, რომელიც გუმისა და წებელდისაგან შედგებოდა.

• Анчабадзе В. В., Из истории средневековой Абхазии (VI–ХVII вв.), Сух., 1959;

• ცინცაძე ზ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012.