ოტო ფონ გერიკე (გერმ.
20 ნოემბერი, 1602, მაგდებურგი — გ. 11 მაისი, 1686, ჰამბურგი) — გერმანელი ფიზიკოსი.
ოტო ფონ გერიკე | |
---|---|
გერმ. Otto von Guericke | |
დაბ. თარიღი | 20 (30) ნოემბერი, 1602[1] |
დაბ. ადგილი | მაგდებურგი[2] |
გარდ. თარიღი | 11 (21) მაისი, 1686[1] (83 წლის) |
გარდ. ადგილი | ჰამბურგი[2] |
დასაფლავებულია | მაგდებურგი |
მოქალაქეობა | გერმანია |
საქმიანობა | ფიზიკოსი, გამომგონებელი, პოლიტიკოსი[3] , იურისტი, ინჟინერი, instrument maker და მეცნიერი |
მუშაობის ადგილი | მაგდებურგი |
ალმა-მატერი | ლაიფციგის უნივერსიტეტი |
ოტო გერიკე დაიბადა 1602 წლის 20 ნოემბერს, მაგდებურგში (გერმანია) არისტოკრატის ოჯახში. საშუალო განათლება მან იქვე მიიღო. 15 წლის გერიკე მეცნიერების სხვადასხვა დარგში ლექციებს ისმენდა ლაიფციგის, იენას, ლეიდენის უნივერსიტეტებში, სადაც სწავლობდა ენებს, ფიზიკას, გამოყენებით მათემატიკას, ფორტიფიკაციასა და სხვა. დაახლოებით ერთი წელიწადი იმოგზაურა ინგლისსა და საფრანგეთში. 1626 წელს დაბრუნდა მაგდებურგში და დაიწყო ქალაქის თვითმართველობაში მუშაობა.
1618-1648 წლებში გერმანია ჩაბმული იყო ოცდაათწლიან ომში შვედეთის წინააღმდეგ. როგორც ინჟინერი, გერიკე ციხესიმაგრეებს აშენებდა, მშობლიურ ქალაქს იცავდა. ბოლოს, როდესაც 1631 წლის 20 მაისს მოწინააღმდეგე ქალაქში შემოიჭრა, გერიკე ოჯახით ქალაქს გაეცალა. შემდეგ იგი შვედებმა შემოირიგეს და ქალაქის აღდგენაზე ამუშავეს. შვედების წასვლის შემდეგ გერიკეს დიპლომატიური მისია დააკისრეს. 1663 წელს გერიკემ დაამთავრა თავისი კაპიტალური შრომა შვიდ ტომად, მაგრამ მისი გამოცემა მხოლოდ 1669 წელს მოახერხა ამსტერდამში. 1678 წლიდან ოტო გერიკე სახელმწიფო სამსახურიდან გადადგა. ოტო გერიკეს ფიზიკისა და ტექნიკის ისტორიაში მნიშვნელოვანი დამსახურება აქვს.
ძველი ბერძნები არისტოტელეს მეთაურობით ამტკიცებდნენ, რომ ბუნებაში სიცარიელე არ არსებობს. ამ აზრს იზიარებდა თითქმის ყველა მეცნიერი, მაგრამ 1643 და 1644 წლებში ზედიზედ გამოქვეყნდა.ტორიჩელისა და ბ. პასკალის შრომები ატმოსფერული წნევისა დასიცარიელის შესახებ. ამ ახალმა შეხედულებამ მძაფრი კამათი გამოიწვია. ეს კამათი საფუძვლად დაედო გერიკეს ცდებს და შემდეგ ბარომეტრის შექმნას. გერიკემ მიზნად დაისახა თვალსაჩინო გაეხადა „უჰაერო სივრცის არსებობა“ და ცდების ჩატარება დაიწყო. ცდების შედეგად გერიკემ თვალსაჩინო გახადა ატმოსფერული წნევის სიდიდე და ჰაერის დრეკადობა. ცდების შედეგებით დაასკვნა გერიკემ, რომ ატმოსფერო ქვედა ფენებში უფრო მკვრივია, ვიდრე ზედაში. ამ ცდების დროს მას ახალი ხელსაწყოს შექმნის იდეა დაებადა, ხელსაწყოს შემდეგ მანომეტრი უწოდეს.
გერიკეს ელექტრული და მაგნიტურიცდები და აღმოჩენები უაღრესად მნიშვნელოვანი იყო, მაგრამ რადგან ფიზიკის ეს ორი დარგი იმ დროს ის-ის იყო ფეხს იდგამდა , ამიტომ გერეკის დამსახურება ელექტროობასა და მაგნიტიზმში შეუფასებელი დარჩა XX საუკუნემდე. XVII საუკუნის მსოფლიო ფიზიკოსთა შორის გალილეო გალილეის გავლენით მკვეთრად გაიზარდა ლტოლვა ექსპერიმენტული ფიზიკის მიმართ. ოტო ფონ გერიკე ფიზიკოსთა შორის ერთ-ერთი მოწინავეთაგანი იყო.
ოტო გერიკეს ყველა შრომა გამოქვეყნებულია ლათინურ ენაზე. ზოგიერთი ფრაგმენტი თარგმნილია რუსულ ენაზე. 1681 წელს მაგდებურგში შავი ჭირი გაჩნდა, ამის გამო 79 წლის ოტო გერიკე შვილთან გაემგზავრა ჰამბურგში, სადაც გარდაიცვალა 1686 წლის 11 მაისს, 84 წლის ასაკში. დაკრძალეს იქვე. გადმოასვენეს თუ არა მისი ცხედარი მაგდებურგში, ცნობილი არ არის.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article ოტო ფონ გერიკე, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.