Ոսկրի Հանքային Խտություն
Ոսկրային խտություն կամ ոսկրերի հանքային խտություն, ոսկրային հյուսվածքի հանքային նյութի քանակը։ Ոսկրի խտության չափումը օգտագործվում է կլինիկական բժշկության մեջ որպես օստեոպորոզի և կոտրվածքների ռիսկի անուղղակի ցուցանիշ։ Այն չափվում է դենսիտոմետրիա անվանումով հետազոտությամբ։ Այն հաճախ իրականացվում է հիվանդանոցների կամ ամբուլատորիաների ռադիոլոգիական կամ միջուկային բժշկության բաժանմունքներում։ Ոսկրի հանքային խտության չափումն անցավ է և ոչ ինվազիվ, ներառում է ցածր ճառագայթային ազդեցություն։ Չափումներն առավել հաճախ կատարվում են ողնաշարի գոտկային հատվածի և ազդրի վերնամասի հետազոտմամբ։ Ազդրի կամ ողնաշարի գոտկային հատվածի անհասանելիության դեպքում կարող է հետազոտվել նաև նախաբազուկը։
Կա վիճակագրական կապ` ոսկրերի ցածր խտության և կոտրվածքի ավելի մեծ հավանականության միջև։ Ոտքերի և կոնքի կոտրվածքները, որոնք առաջանում են ընկնելու պատճառով՝ հանրային առողջության լուրջ խնդիր են, հատկապես տարեց կանանց մոտ, ինչը հանգեցնում է բժշկական մեծ ծախսերի, ինքնուրույն ապրելու անկարողության և նույնիսկ մահվան։ Ոսկրերի խտության չափումներն օգտագործվում են օստեոպորոզի ռիսկի կանխարգելման և ոսկորների ամրությանն ուղղված միջոցառումների իրականացման համար։
Հետազոտություններ
Ոսկային խտության հետազոտություններն անհրաժեշտ են միայն ռիսկային խմբում գտնվողներին։
Հետազոտման ցուցումներ
Սրանք այն ռիսկային խմբերն են, որոնք կարիք ունեն ոսկրային խտության հետազոտության՝
- 65-ից բարձր տարիքի կանայք
- 70-ից բարձր տարիքի տղամարդիկ
- 50 անց անձինք հետևյալներից որևէ մեկի պարագայում
- թույլ տրավմայի հետևենքով նախկինում կրաժ կոտրվածք
- ռևմատոիդ արթրիտ
- մարմնի ցածր քաշ
- ծնողներից մեկի ազդրոսկրի կոտրվածք
- Ողնաշարի ձևախախտումներ ունեցող անձինք
- Երկար ժամանակ գլուկոկորտիկոիդային բուժում ստացող անձինք
- Առաջնային հիպերպարաթիրեոիդիզմ ունեցող անձինք
- Սննդային վարքագծի խանգարումներ ունեցող անձինք
Ոսկրերի հանքայնացման խտությունը պետք է որոշել նաև ծխախոտամոլության, ալկոհոլիզմի, կորտիկոստերոիդների երկարատև կիրառման և D վիտամինային անբավարարության դեպքում։
Ոսկրերի հանքային խտության թեստերը հայտնաբերում են օստեոպորոզ և օստեոպենիա։ Թեստի նման պատասխանի դեպքում անհրաժեշտ է անցնել բժշկական խորհրդատվություն։
Տերմինաբանություն
- Տվյալ հատվածի խտությունը գ սմ 2-ում
- Z- միավոր, որը ցույց է տալիս հիվանդի տվյալ տարիքի, սեռի և էթնիկ խմբումի միջինից բարձր կամ ցածր ստանդարտ շեղումների քանակը
- T- միավոր, որը ցույց է տալիս 30-ամյա մեծահասակի նույն սեռի և էթնիկ խմբումի միջինից բարձր կամ ցածր ստանդարտ շեղումների քանակը
Հետազոտման տեսակները
Չնայած ոսկրերի հանքային խտության բազում հետազոտման մեթոդներին, դրանք բոլորն էլ ոչ ինվազիվ են։
Հետազոտման տեսակները ներառում են՝
- Կրկնակի էներգիայով ռենտգեն դենսիտոմետրիա (DEXSA)
- Կրկնակի ռենտգեն դենսիտոմետրիա և լազեր (DXL)
- Քանակական համակարգչային տոմոգրաֆիա (QCT)
- Քանակական ուլտրաձայնային հետազոտություն (QUS)
- Եզակի ֆոտոնային դենսիտոմետրիա (SPA)
- Կրկնակի ֆոտոնային դենսիտոմետրիա (DPA)
- Թվային ռենտգեն դենսիտոմետրիա (DXR)
- Եզակի էներգիայով ռենտգեն դենսիտոմետրիա (SEXA)
Դենսիտոմետրիան (DXA) ներկայումս ամենատարածված մեթոդն է, բայց քանակական ուլտրաձայնային հետազոտությունը համարվում է ոսկրային խտության չափման ավելի արդյունավետ մեթոդ։ Դենսիտոմետրիայի ժամանակ հետազոտվում են սովորաբար՝ ողնաշարը, ազդրն ու դաստակը։ Այս ոսկրերի խտությունն այնուհետև համեմատվում է միջին ցուցանիշի հետ՝ հիմնվելով տարիքի, սեռի և քաշի վրա։ Արդյունքում համեմատությունն օգտագործվում է կոտրվածքների և օստեոպորոզի փուլը (առկայության դեպքում) որոշելու համար։
Ոսկրերի առավելագույն հանքային խտություն = BMC / W [գ/սմ2]
- BMC = ոսկրի հանքային ծավալ = գ/սմ
- W = լայնությունը սկանավորված գոտում
Մեկնաբանություն
Արդյունքները, ընդհանուր առմամբ, գնահատվում են երկու ձևով՝ T- միավորով և Z- միավորով։ Միավորները որոշում են ոսկորի հանքային խտության տատանումը միջինից։ Բացասական տվյալներն արտացոլում են ոսկրային ցածր խտություն, իսկ դրական տվյալներն` բարձր։
T-միավոր
T-միավորը ճշգրիտ ցուցիչ է օստեոպորոզի գնահատման ժամանակ։ Այն ոսկրի հանքային խտության համեմատությունն է առողջ 30-ամյա մեծահասակի նորմալ ոսկրային խտության միջին ցուցանիշին։ ԱՄՆ-ն ստանդարտի համար օգտագործում է նույն սեռի և էթնիկ պատկանելիության 30-ամյա մեծահասակներից ստացված տվյալներ, բայց ԱՀԿ-ն խորհուրդ է տալիս բոլորի համար օգտագործել 30-ամյա սպիտակամորթ կանանցից ստացված տվյալներ։ 30-ամյա մեծահասակի տվյալներն օգտագործվում են հետդաշտանադադարային շրջանում գտնվող կանանց և 50 տարեկանից մեծ տղամարդկանց դեպքում, քանի որ նրանց մոտ ազդրոսկրի կոտրվածքի ռիսկն ավելի բարձր է։ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության չափանիշներն են՝
- Նորմա՝ −1.0 կամ բարձր
- Օստեոպենիա՝ −1.0-ից −2.5
- Օստեոպորոզ՝ −2.5-ից ցածր
| ԱՀԿ ցուցանիշներ | 50–64 տարեկան | տարիքը > 64 | ընդհանուր |
|---|---|---|---|
| Նորմա | 5.3 | 9.4 | 6.6 |
| Օստեոպենիա | 11.4 | 19.6 | 15.7 |
| Օստեոպորոզ | 22.4 | 46.6 | 40.6 |
Z-միավոր
Z- միավորը տարիքային նորմայի համեմատությունն է, սովորաբար օգտագործվում է ծանր օստեոպորոզի ժամանակ։ Այն ցույց է տալիս հիվանդի տվյալ տարիքի, սեռի և էթնիկ խմբի միջինից բարձր կամ ցածր ստանդարտ շեղումների քանակը։ Այս արժեքը օգտագործվում է նախադաշտանադադարային տարիքի կանանց, 50 տարեկանից փոքր տղամարդկանց և երեխաների համար։ Ավելի օգտակար է, երբ ցուցանիշը 2 ստանդարտ շեղումով ցածր է նորմայից։ Կարևոր է ուսումնասիրել նաև այն հիվանդությունները կամ բուժումները, որոնք կարող են նպաստել օստեոպորոզի զարգացմանը, ինչպիսիք են՝ գլյուկոկորտիկոստերոիդային բուժումը, հիպերպարաթիրեոիդիզմը կամ ալկոհոլիզմը։
Ծանոթագրություններ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոսկրի հանքային խտություն» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ոսկրի հանքային խտություն, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.