Ռևմատոլոգիա (ռևմա և լոգիա), բժշկագիտության բաժին, ուսումնասիրում է ռևմատիկ հիվանդությունները՝ շարակցական հյուսվածքի համակարգային ախտահարումները, հոդաբորբերը, օստեոարթրոզը և արտահոդային հյուսվածքների ախտահարումները։
Ռևմատոլոգիան սերտորեն առնչվում է նեֆրոլոգիայի, սրտաբանության, արյունաբանության, թոքաբանության և ներքին հիվանդությունների այլ բաժինների հետ, քանի որ շարակցական հյուսվածքի համակարգային հիվանդությունները կարող են ընթանալ առավելապես երիկամային, սրտային, ուղեղային և այլ համախտանիշներով (սինդրոմներով), իսկ ուսումնասիրվող որոշ ռևմատիկ համախտանիշներ կապված են արյան հիվանդությունների, ուռուցքների և ախտաբանական այլ պրոցեսների հետ։
Հոդերի ռևմատիկ բորբոքումները նկարագրել է դեռևս Հիպոկրատը։ 2-րդ դարում Կ․ Դալենն առաջարկել է «ռևմատիզմ» տերմինը՝ հենաշարժական ապարատի տարբեր հիվանդությունները նշելու համար։ 17-18-րդ դարերում սկսել են նկարագրել առանձին ռևմատիկ հիվանդություններ։
Թ․ Սիդենհամը առանձնացրել է ռևմատիկ բազմահոդաբորբը (պոլիարթրիտ) և խորեան, անգլիական բժիշկ Վ․ Հեբերդենը (1802) նկարագրել է արթրոզին բնորոշ հանգուցիկները՝ ձեռքերի մատների վրա և այն տարբերակել է հոդատապից (պոդագրայից)։ 19-րդ դարի 30-ական թվականներին ռևմատիզմի ժամանակակից ուսմունքի հիմնադիրներ՝ ֆրանսիացի բժիշկ Ժ․ Բույոն և ռուս թերապևտ Դ․ Սոկոլսկին (միմյանցից անկախ) կապ հաստատեցին բազմահոդաբորբի և սրտի ախտահարման միջև։
Հետագայում ռևմատիզմի ընդհանուր խմբից անջատեցին ռևմատոիդ հոդաբորբը (ամերիկացի Ա․ Հեռոդ և ֆրանսիացի Ժ․ Շարկո), համակարգային կարմիր գայլախտը (հունգարացի Մ․ Կապոշի), կարծրամաշկությունը (ֆրանսիացի Ե․ Գինտրակ) և այլ հիվանդություններ։
Ս․ Բոտկինը առաջինն է նշել ռևմատիզմի վարակական բնույթը, նկարագրել ռևմատիկ թոքամզաբորբը, երիկամաբորբը (1874-1885)՝ նշելով հիվանդության համակարգային բնույթը։
Դ․ Զախարինն ապացուցել է ռևմատիզմի նոզոլոգիական ինքնուրույնությունը և սալիցիլատներով բուժման արդյունավետությունը (1899), Գ․ Մալկովը նշել է ստրեպտոկոկերի և ըմպանային նշիկների բորբոքումների դերը ռևմատիզմի զարգացման գործում (1900)։
20-րդ դարում ամերիկացի գիտնականներ Ա․ Կոբեռնը, Ն․ Ստրաժեսկոն, Գ․ Լանգը և ուրիշներ առաջարկել են ռևմատիզմի պատճառագիտության ստրեպտոկոկային տեսությունը։
Ա․ Բոգոմոլեցը առաջ է քաշել շարակցական հյուսվածքի՝ որպես օրգանիզմի պաշտպանական ֆունկցիաներ կատարող ֆիզիոլոգիական համակարգի վերաբերյալ ուսմունքը (1926), Վ․ Տալալաևը բացահայտել է սրտի շարակցական հյուսվածքի ձևաբանական փոփոխությունների փուլերը, գերմանացի գիտնական Ֆ․ Կլինգեն փորձարարական աշխատանքներով բացահայտել է ռևմատիզմի և ռևմատիկ հիվանդությունների ալերգիական բնույթը։
Ախտաբանական պրոցեսների առաջացման նյարդասնուցողական մեխանիզմների վերաբերյալ Ա․ Սպերանսկու տեսությունը հաստատեց նաև ռևմատիզմի առաջացման գործում նյարդային համակարգի դերը։
20-րդ դարի 2-րդ կեսին ռևմատոլոգիայի առաջընթացին նպաստել են ռևմատիզմի ախտորոշման իմունաբանական և կենսաքիմիական մեթոդների հաջող կիրառումը։
Կիրառվում են նաև հետազոտության վիրուսոլոգիական մեթոդներ, նուկլեինաթթուների փոխանակության, հումորալ ու բջջային իմունիտետի խանգարումների և իմունագենետիկական շեղումների ուսումնասիրություններ։
Իմունաճնշիչ բուժման եղանակները (կորտիկոստերոիդներ, ցիտոստատիկ դեղամիջոցներ), զուգակցելով փուլային սկզբունքի հետ (ստացիոնար պոլիկլինիկա), որն ապահովում է այդ պատրաստուկների երկարատև օգտագործումը, բարելավում են ռևմատիկ հիվանդությունների ելքը։
1960-ական թվականներին ռևմատոլոգիան առանձնացվել է որպես բժշկագիտության ինքնուրույն բաժին։ Մի շարք երկրներում կազմակերպվել են ռևմատոլագիայի մասնագիտացված ԳՀԻ-ներ։
1928 թվականներին Մ․ Կոնչալովսկու և Գ․ Դանիշևսկու նախաձեռնությամբ կազմակերպվել է Համամիութենական հակառևմատիզմային կոմիտե, որը 1964 թվականին վերակառուցվել է որպես ռևմատոլոգների համամիութենական ընկերության․ վերջինս ռևմատիզմի դեմ պայքարի Միջազգային լիգայի անդամ է (1928)։ ԽՍՀՄ-ում ռևմատոլոգիայի խնդիրները լուսաբանվում են «Վոպրոսի ռևմատիզմա» («Вопросы ревматизма», 1961 թվականից) ամսագրում։
Հրատարակվում է նաև Միջազգային լիգայի օրգան «Ռևմատոլոջի» («Rheumatology», 1967 թվականից) ամսագիրը։ ՀԽՍՀ-ում ռևմատիզմի տեսական և պրակտիկ հարցերի մշակմամբ զբաղվել են ակադեմիկոս Լ․ Հովհաննիսյանը, պրոֆեսորներ՝ Ա․ Մելիք-Ադամյանը, Ա․ Քաթանյանը, Տ․ Մնացականովը և ուրիշներ (Հայրենական պատերազմի տարիներից սկսած)։
Երևանի Բժշկական Ինստիտուտի ախտաբանական անատոմիայի ամբիոնում ռևմատիզմի և մեծ կոլագենոզների պատճառագիտության և ախտածագման հյուսվածա- և իմունամորֆոլոգիայի հարցերի վերաբերյալ հետազոտություններ են կատարում պրոֆեսոր Ա․ Բեգլարյանի ղեկավարությամբ։
Երևանի սրտաբանության ինստիտուտի ռևմատոլոգիական բաժանմունքում, պրոֆեսոր Ս․ Յոլյանի ղեկավարությամբ, ուսումնասիրվում են ռևմատիզմի, սրտի ձեռքբերովի արատների և սրտամկանի բորբոքման ախտորոշման, բուժման և կանխարգելման խնդիրները։
Ռևմատոլոգիայի գիտագործնական տարբեր հարցերի ուսումնասիրությամբ զբաղվում են նաև կուրորտաբանության և ֆիզիկական մեթոդներով բուժման ինստիտուտում, բժիշկների կատարելագործման ինստիտուտի մանկաբուժության, Երևանի բժշկական ինստիտուտի հոսպիտալային թերապիայի ամբիոններում։ ՀԽՍՀ-ում ստեղծվել է ռևմատոլոգիական ծառայության լայն ցանց, պոլիկլինիկաների և մանկական կոնսուլտացիաների կազմում գործում են ռևմատոլոգիական կաբինետներ, հիվանդանոցների և որոշ ԳՀԻ-ների բազայի վրա ստեղծվել են ռևմատոլոգիական բաժանմունքներ, Արզնի առողջարանում գործում է մանկական ռևմատոլոգիական սանատորիա։ Հանրապետությունում կազմակերպվել են մեծահասակների և մանկական ռևմատոլոգիական կենտրոններ, հիմնվել է ՀԽՍՀ ռևմատոլոգների գիտական ընկերություն։
http://www.crosscenter.am/am/diseases/arthritis-arthrosis-coxarthrosis
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ռևմատոլոգիա, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.