Իմաստություն բառը ունի մի քանի իրար մոտ, բայց տարբեր իմաստներ։
Wisdom Վիքիպահեստում |
ՈՉ եկեղեցական գործածության մեջ գերիմաստություն բառը իմաստություն բառի գերադրական աստիճանն է (խելք,ընդունակություն ,տաղանդ, իմաստություն և փորձություն կյանքում)։
Սկզբնաղբյուրների օգտագործմամբ հին հունարեն՝ σοφία ընդունելի է և մարդկանց մոտ, և դեպի Ամենաբարձրյալը չի ուղեկցվոում ոչ մի հատուկ հզորացմամբ։ Միևնույն բառը օգտագործվում է,օրինակ,
Դրա հետ միասին, ռուսական աստվածաբանական բառապաշարում — եթե Սոֆիան որպես հատուկ տերմին չի օգտագործվում (նայել ներքև) ,տեղի է ունենում «իմաստություն» և «գերիմաստություն» տերմինների բաժանում, երբ վեջինին տալիս են հատուկ սրբազան իմաստ ,համեմատել հետևյալ ազդարարումը Ավետարան կարդալու ժամանակ ՝«Գերիմաստություն, ներիր» և այդպես շարունակ։ Չնայած դա ոչ մի դեպքում չի նվազեցնում«Իմաստություն » հասկացողության աստիճանը,այնպես որ, ցանկացած դեպքում։
Մի կողմից, ողջամտություն հասկացողությունը ցույց է տալիս,կյանքի ընթացքում մարդու կողմից ձեռք բերած որակ (ср. անգլ.՝ mind),միևնույն ժամանակ որպես Աստծո «բարձրագույն բանականություն» ավրաամիկյան կրոններում ապրիորեն հավասար է անվերջության և ժամանակի առումով այդպիսի հատկություն չկա։
Անգլերեն լեզվումwisdom «իմաստություն» ծագել է նույն , հնդեվրոպական արմատից, ինչ և գերմաներեն wissen «իմանալ», և ռուսերեն տեսնել и իմանալ բառերը, իսկ հունարեն— պատմություն (ἱστορία, historia).
Հին հունական դիցաբանության մեջ Զեվսը, կուլ տալով իր առաջին կնոջը Մետիդաին,որը ( այդ ձևով , ընդունելով իր մեջ, նրան, Մեդիտային), ստանում է նրանից ազդարարում բարության և չարության — «ինչն է չար և ինչն է բարի ».
Իմաստուն լինելը հենց գերագույնն է առաքինություն; իմաստությունը կայանում է նրանում,որպիսի ճշմարտությունը ասել և նրա հետ համաձայնեցնել արարքները, հարցնել բնությանը այն բանի համար, որպիսի իմանան ճշմարտությունը։ |
Էլլադայում «սոֆոս» իմաստուն բառը կապված էր արհեստի հետ, գործնականորեն կարողանալ, «իմաստուն» բառը(ինչ-որ բան կարողանալ անել ) գործածվում էր «խելոք» բառին մոտ ձևով։
Հնագույն փիլիսոփաները մեծ նշանակություն էին տալիս իմաստությանը , հենց ինքը «փիլիսոփայություն»բառը (հին հունարեն՝ φιλοσοφία)նշանակում էր «սեր դեպի իմաստությանը»։
Էլլիները իմաստությունը համարում էին բարձրագույն բարեկեցություն, «Իմաստուն մարդու համար ամբողջ աշխարհն է բաց»
Իմաստությունը պտտվում է առաջին իսկ պատճառի շուրջ և սկսում..Իսկ գիտելիքից ամենահիմնականը և գերիշխողը այն է, որում պարունակում է նպատակի հասկացողությունը , որի համար արժե առանձին ամեն ինչ անել : |
Էպիկուրը համարում էր, որ իմաստությունը որպես փիլիսոփայության ուսումնասիրում, ապաքինում է հոգու տանջանքները։ «Նա, ով առաջինը գտավ բանական կյանքի հիմքը։ Ինչը որ հիմա անվանում ենք մենք իմաստություն», — գրում է Լուկրեցիուսը «Բնության իրերի մասին» ստեղծագործությունում։
Հռոմեական դիցաբանության մեջ Միներվա ն համարվում էր իմաստության մարմնավորում (ավելի ուշ նույնացվում է հույն Աֆինաի հետ)։ Էտրուսները համարում էին նրան այդ թվում նաև որպես կարևոր բացահայտումների և հայտնագործումների հովանավոր Գլխավոր տոնակատարությունը Միներվանի պատվին, Կվինկվատրին է, որը անցկացնում էին մարտի 19-ից մինչև 24,դա արհեստավորների և նկարիչների տոնն էր, ինչպես նաև Կաղապար:D-, որոնք տոնակատարության ընթացքում ազատվում էին պարապմունքներից և միևնույն ժամանակ էլ վճարում էին իրենց ուսուցիչներին ուսման համար։
Միներվաի խորհրդանիշը բուն էր, որին համարում էին իմաստության խորհրդանիշ, քանի որ այդ թռչունը ընդունակ էր տեսնելու մթության մեջ[9][9][8][8]։
Տարբեր պատմական փուլերում տարբեր փիլիսոփայական դպրոցներ տարբեր մոտեցում ունեին իմաստւթյան առարկայի վերանայմանը։Դեռ այդ դարաշրջանում իմաստությունը «շատ իմացության» և «բազմափորձ» բառերի հոմանիշն էր։ Արդեն Պիֆագորը ցույց է տալիս մարդու անհասանելիությունը իմաստությանը, ընդունելով նրան ինչպես աշխարհաստեղծման տեսության գերագույն աստիճան ։ Հետևյալ տեսությունը ընդունում էր նաև Սոկրատը։ Պլատոնը, հետևյալ մտքի շրջանակներում, հաստատում էր, որ իմաստությունը հոգու անբաժանելի առանձնահատկությունն է, որն արտահայտվում է մտքեր դիտելու միջոցով (այդ ձևով իմաստությունը հասանելի է միայն մահից հետո)։ Հաջորդ փիլիսոփայության դպրոցները կարողացան տարանջատել երկու կարծիքները ։ Այդպես, Կինիկներ и ստոիկներ, Ստոիցիզմ ենթադրում էին, որ իմաստությունը հասանելի է նաև կյանքի ընթացքում, բայց միայն տեսականորեն։ Միևնույն ժամանակ կիրենաիկները, Կիրենաիկա և պերիպատետիկները, Պերիպատետիկյան դպրոց իմաստությունը համարում էին ոչ հասու։ Միջին դարերի կրոնական փիլիսոփայությունը դեպի Աստված էր ճանաչում իմաստությունը, մարդ ընդունակ էր մասամբ դիմել աստվածային իմաստությանը։ Հաջորդ դարերում փիլիսոփայությունը ուշադրությունը դարձնում է բարոյագիտական հարցերի և ճանաչման խնդրի շուրջ (իմացաբանություն),այդ ժամանակ հենց իմաստություն առարկան մղվում էր երկրորդ պլան։ Ավելի հաճախ իմաստությունը համարում էին որպես աշխարհը ուսումնասիրելու ընթացք առաքելություն , կամ ինչպես «ամենաիմացություն»։Կանտի համաձայն,մարդու բարոյական կատարելության գերագույն աստիճանը դա իմաստությունն է, այն վարակիչ չի, նրան չի կարելի ներշնչել, «յուրաքանչյուրը պետք է դուրս բերի ինքն իրենից».
Քրիստոնեության մեջ Աստծո իմաստության մարմնավորումը (համեմատ. ամենաբարձր «իմաստագույն'») կարելի է նախնական տառադարձմամբ կոչել սկզբնականում հուն․՝ Σοφία (Սոֆիյա) — «վարպետություն», «գիտելիք», «իմաստություն»)։ Սոֆիայի մասին պատկերացումը որպես «Գերիմաստուն Աստվածուհու» մեծ տարածում էր ստացել Բյուզանդիայում և Ռուսիայում։
Հանդիսանում է առաքինի (սովորաբար ինչպես «ողջամտություն»)։
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իմաստություն» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իմաստություն» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Իմաստություն, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.