Դոբրինյա Նիկիտիչ

Դոբրինյա Նիկիտիչ
Տեսակ	դյուցազն
Դիցաբանություն	Սլավոնական դիցաբանություն
Սեռ	արական
Ամուսին	Nastasya Mikulishna?
Dobrynya Nikitich Վիքիպահեստում

Նա հաճախ հանդես է գալիս որպես Վլադիմիր իշխանին ծառայող դյուցազուն։ Կինը՝ Նաստասյան, Միկուլ Սելյանինովիչի դուստրն է։ Բիլինաները հաճախ են խոսում նրա երկար պալատական ծառայության մասին, որտեղ նա ցուցաբերում է իր բնության կողմից տրված բարյացակամությունը։ Իշխանը հաճախ նրան տալիս է հանձնարարականներ՝ հավաքել և տեղափոխել տուրքը, օգնել  իշխանուհի զարմուհուն և այլն. հաճախ և ինքը՝ Դոբրինյան ցանկանում էր կատարել հանձնարարականներ որից հրաժարվում էին այլ դյուցազուններ։ Դոբրինյան իշխանի և նրա ընտանիքի ամենամտերիմ դյուցազունն էր, որը կատարում էր նրանց անձնական հանձնարարականները և տարբերվում էր ոչ միայն քաջությամբ այլ նաև դիվանագիտական կարողություններով։

Երբեմն Դոբրինյային իշխան էին մեծարում, իսկ երբեմն էլ որպես Վլադիմիրի եղբորորդի։ Դոբրինյա Նիկիտիչի պատմական նախատիպ համարում են Դոբրինյա Վոևոդային՝ իշխան Վլադիմիրի հորհեղբայրը և Վոևոդան, նրա մոր Մալուշայի եղբայրը։ Ըստ բիլինաների Դոբրինյա Նիկիտիչը Ռյազանի զորավար Նիկիտայի որդին է։ Դյուցազունը խելացի է, կրթված է և տարբերվում է մի շարք շնորհներով՝ նա արագաշարժ է, լավ է նետ արձակում, լողում է, խաղում է զառ, երգում, նվագում է տավիղ։

Սերգեյ Ազբելևի կողմից գրի առած 53 բիլինաների սյուժեներից 6-ի գլխավոր հերոսը Դոբրինյա Նիկիտիչն է (№ 14-19-ը ըստ Ազբելևի կազմած ուղեցույցի)

14. Դոբրինյայի մենամարտը Իլյա Մուրոմեցի հետ։

15. Դոբրինյան և օձը (բազմաթիվ տարբերակներում Դոբրինյան ոչ միայն կռվում է օձի հետ այլ նաև գերությունից ազատում իշխան Վադիմիրի զարմուհուն՝ Զաբավա Պուտյատիչնային։

16. Դոբրինյան և Մարինկան։

17. Դոբրինյան և Նաստասյան։

18. Դոբրինյան և Ալյոշան («Դոբրինյայի մեկնումը», «Դոբրինյան իր կնոջ հարսանիքին»)։

19. Դոբրինյան և Վասիլի Կազիմիրովիչը։

Ըստ որոշ սյուժեների առանձին տարբերակների թիվը, որը գրի է առնվել տարբեր բանահյուսների կողմից, հաշվարկվում է տասնյակներով (հատկապես հայտնի են № 15, 18, 19, 24): № 16 և 17 բիլինաների սյուժեները հայտնի են եզակի գրառումներում։

Դոբրինյա Նիկիտիչը բիլինաներում կարևոր դեր է խաղում Դունայ Իվանովիչի մասին բիլինայում (№  23 և 24 բիլինաները ըստ Ազբելևի կազմված ուղեցույցի)։

23. Դունայ Իվանովիչի մենամարտը Դոբրինյա Նիկիտիչի հետ։

24. Դունայ Իվանովիչ՝ խնամախոս (Դունայը և Դոբրինյան հարսնացու են գտնում իշխան Վլադիմիրի համար)։

Որպես կանոն, Դոբրինյայի կերպարը բիլինաներում ուրվագծված է վառ ու որոշակի։ Նա քաջությամբ ու հսկայական ֆիզիկական ուժով է օժտված, ընդ որում, տարբերվում է  բարյացակամությամբ՝ այսինքն քաղաքավարությամբ և ճկուն դիվանագիտությամբ։ Դոբրինյան խոսել է 12 լեզուներով, և իմացել է թռչնի խոսակցությունը։

Սյուժեների նշված հետազոտությունները, որոնք կցված են Դոբրինյա Նիկիտիչին, թույլ են տալիս կատարել հետևյալ եզրակացությունները այս Դյուցազնի բիլինայի պատմության մասին։

Մինչթաթարական շրջանում գոյություն ունեին ավանդություններ ու երգեր, որոնցում զգալի դեր է խաղացել Վլադիմիր իշխանի բարեկամ և զորավար Դոբրինյան։ Առավել հին դրվագներ, որոնք բիլինաներում կցված են Դոբրինյա Նիկիտիչի անվան հետ դա նրա դերն է որպես վիշապամարտիկ և խնամի։ Երկու սյուժեներում, կարող են նշված լինել ինչ-ինչ պատմական արձագանքներ։

Առաջին սյուժեն որպես բիլինա մշակվել է, ըստ երևույթին, հյուսիսում, Նովգորոդի շրջանում, ինչի մասին վկայում է նովգորոդյան ավանդությունը վիշապի մասին։