Բոլիդ (հուն․՝ βολίδος, βολίς — թռչող նետ բառից), 4m-ից ոչ փոքր պայծառության ասուպներ (ավելի պայծառ են, քան Վեներա մոլորակը), ունեն տեսանելի անկյունային չափեր։ Միջազգային աստղագիտական միությունը չունի ոչ մի պաշտոնական սահմանում «բոլիդ» հասկացության։
Սովորաբար շատ պայծառ բոլիդներին անվանում են նաև սուպերբոլիդներ։
Տիեզերքում շարժվում են տարբեր չափերի բազմաթիվ կարծր մարմիններ՝ փոշեհատիկներից մինչև մի քանի մետր տրամագծով խոշոր բեկորներ։ Վերջիններս Երկրի մթնոլորտին շատ հազվադեպ են բախվում, իսկ փոշեհատիկները, որոնց զանգվածները 0,1-0,01 գրամ են կազմում, մեծ արագությամբ (մոտ 11-71 կմ/վ) մտնում են մթնոլորտ և մթնոլորտի հետ շփման հետևանքով տաքանում, շիկանում և 80-120 կմ բարձրության վրա ամբողջովին այրվում են։ Եթե Երկրի մթնոլորտ ներխուժող այդ փոշեհատիկների զանգվածը 10 -100 գրամ է և ավելի շատ, ապա դիտվում է շատ պայծառ ասուպ, որին էլ հենց անվանում են բոլիդ։
Բոլիդները հաճախ թողնում են լուսավոր հետք (պոչ), որը կազմում է փոշին և իոնացված գազը։ Փաստորեն ստացվում է, որ ասուպները նախքան Երկիր ընկնելը երևում են ինչպես բոլիդներ։ Թռիչքը կարող է ուղեկցվել ձայնով կամ/և ռադիոկապի խախտումով։ Խոշոր բոլիդները տեսանելի են նաև ցերեկը։ Խոշորագույն բոլիդներից է համարվում Բենեշովը։ Նրա լուսատվությունը հասնում է -21m տեսանելի աստղային մեծության (համեմատության համար՝ Լուսնի տեսանելի աստղային մեծությունը -13m է, Արեգակինը՝ -26m ): Իսկ Սիխոտե-Ալինիի երկնաքարի անկումը ականատեսների խոսքերով, շատ ավելի պայծառ էր, քան Արեգակը և կուրացնում էր աչքերը(երկնաքարի անկումը տեղի է ունեցել ցերեկը)։ Բոլիդներին դիտելու համար ԱՄՆ-ում, Կանադայում և Եվրոպայում ստեղծվել էին բոլիդային ցանցեր։ Սակայն նրանք առաձնապես արդյունավետ չէին։ Ներկայումս բոլիդների դիտումները կատարվում են արբանյակներից։ Երևույթը ուսումնասիրվում է մետեորիտիկայում։
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բոլիդ» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բոլիդ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 503)։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Բոլիդ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.