लक्ष्मण

लक्ष्मण अयोध्येचो राजा दशरथ आनी राणी सुमित्रा हांचो पूत. रामाचो धाकलो सवतीभाव. सीरध्वज जनक राजाची धूव ऊर्मिला ही ताची बायल. विश्र्वामित्राच्या यज्ञाक राक्षसांपसून राखण मेळची देखून तो रामाक वांगडा दिवपाक गेल्लो. राम–सीता वनवासाक वचूंक भायर सरलीं तेन्ना तांचे वांगडा लक्ष्मणय गेल्लो. दुषण ह्या राक्षसाकडेन जेन्ना रामाचें झूज जालें तेन्ना तो सीतेक घेवन एके गुहेंत राविल्लो. राम वनवासांत आसतना चित्रकूट आनी पंचवटी पर्णशाळा बांदप, तांकां कंदमुळां, फळां आनी होमद्रव्यां हाडून दिवप आनी तांची सेवा करप असलीं कामां तो करतालो. बारा वर्सां तो आहार आनी न्हिदेविरयत आशिल्लो अशें आनंद रामायणांत म्हळां. रावणाचो पूत इंद्रजीत हाका अशाच मनशाकडल्यान मरण येवपाचें आशिल्लें. राम – रावणाच्या झुजा वेळार इंद्रजीतान निकुंभलेच्या देवळांत देवीखातीर होम रचिल्लो. तें विधान ताच्या हातान पुराय जाल्लें जाल्यार तो अमर जातलो आसलो, देखून बिभीषणाचो आदार घेवन लक्ष्मणान ताका जिवो मारलो. तेचपरी ताणें विरुपाक्ष आनी अतिकाय ह्या दोन राकेसांकूय जिवे मारले. रावणान शक्ती उडोवन लक्ष्मणाक बेशुध्द केल्लो. पूण सुषेण ह्या वैजान खाशेली वनस्पती हाडून ताका सावचीत केलो. इंद्रजीताक मारिल्ल्यान जाल्लें पाप धुवन काडपाक ताणें हिमालयाच्या मुळसांत धा सहस्त्र वर्सां वायू गिळून तप केलें. निमाणें शरयु न्हंयेंत ताणें आपलो देह त्याग केलो अशी आख्यायिका आसा.

लक्ष्मणाक अंगद आनी चंद्रकेतू अशे दोन पूत आशिल्ले. रामान अंगदाक अंगदीया नगरी आनी चंद्रकांत नगर अशीं दोन राजपाटणां निर्माण करून दिलीं. रामायणांतली मुखेल व्यक्ती राम आसलो तरी बांधव प्रेम आनी तेवरवीं केल्ल्या सेवाभावी त्यागाक लागून रामायणांत लक्ष्मणाक एक खाशेली सुवात प्राप्त जाल्या.