Nacións Celtas

Neste contexto, o termo "nacións" cobra significado entendendo este como un colectivo étnico de persoas asociado historicamente a un territorio raíz e que comparten unha identidade común propia, manifestada ben na lingua, ben na cultura ou na mentalidade propia común.

Este concepto político-cultural derivou nos séculos XIX e XX, nun movemento reivindicativo e que ten a súa maior expresión naqueles pobos (conformados ou non como estados) que de xeito maioritario se autoproclaman celtas ou de identidade celta e que finalmente se recoñecen a si mesmos como nacións celtas, aludindo a que a súa filiación étnica-cultural repousa especialmente neste pobo/cultura, e que recibe o nome de "celticidade".

 

Os países considerados como "celtas" modernos, varían dependendo do punto de vista e do momento histórico. Así, nos inicios das primeiras reivindicacións celtas, no século XIX, eran cinco as nacións que de xeito maioritario se proclaman como celtas, sendo: Irlanda, País de Gales, Escocia, Bretaña e Illa de Man. A partir de 1920, o Celtic congress tamén aceptará a entrada de Cornualla, e deste xeito quedarían configuradas seis nacións. En Galiza, desde o século XX, e de xeito paralelo ao que se desenvolvía nas Illas británicas, tamén comeza un celtismo de base histórica, arqueolóxica, cultural despois e finalmente política. Con todo, a pesar dos esforzos de achegamento e das incipientes pontes que importantes galeguistas de comezos do século XX van tender cos homónimos irlandeses, bretóns e escoceses, o golpe de estado de 1936, e a imposición dunha ditadura de base fascista, acabará por rachar os contactos entre Galiza e os tradicionais países celtas, non chegando Galiza a pertencer formalmente ás recoñecidas sociedades celtistas do momento. Porén, Galiza atópase incluída en numerosos actos de expresión e reivindicación da cultura celta (como por exemplo o Festival intercéltico de Lorient), igual que Asturias, o que unido a consideracións de carácter histórico e cultural, así como lingüístico xa que en Gallaecia se falou unha lingua celta que desapareceu coa chegada dos romanos, fan que se tome Galiza e Asturias en ocasións como nacións celtas.

 

O termo nacións celtas deriva dos estudos filolóxicos que durante o século XVI levou a cabo o erudito escocés George Buchanan, e que máis tarde tamén empregaría o humanista galés Edward Lhuyd. Como arquiveiro e despois director do Museo Ashmolean, en Oxford (1691-1709), Lhuyd viaxou intensivamente por Gran Bretaña, Irlanda e Bretaña a finais do século XVII e comezos do XVIII, observando a semellanza entre as lingua bretoa, a córnica e o galés, e que faría descender dunha única póla lingüística que el había chamar "celta-P" ou britónica, oposto ás linguas gaélicas de Irlanda, a Illa de Mann e Escocia, que chamou de "celta-Q", ou simplemente Goidélico. Todo isto levou a Lhuyd a publicar no ano 1707 a súa obra Arqueoloxía de Britania un relato das linguas, historias e costumes de Gran Bretaña, a través de estancias no País de Gales, Cornualla, a Bretaña, Irlanda e Escocia. Na súa Archaeologia Britannia concluíu que todas aquelas seis linguas derivaban dunha mesma raíz. Lhuyd teorizou que sobre a linguaxe raíz e a relacións destas, coas linguas faladas polas tribos da Idade de Ferro da Galia, e que escritores gregos e romanos chamaron Celtas. Tendo definido as linguas destas áreas como Celtas, as persoas que viven neles e falan estas anteditas linguas, poden recibir tamén a denominación de "Célticos". Aínda que existen controversias arredor da teoría de Lhuyd, o termo "celta" para describir as linguas e os pobos da Bretaña, de Cornualla e do País de Gales, Irlanda, a Illa de Man e Escocia é totalmente aceptada desde o século XVIII, sendo amplamente utilizada hoxe.

 

Acorde ao romanticismo cultural (dado en Europa arredor do século XVIII, e XIX) que buscaba afondar nas orixes diferenciais dos pobos fronte aos estados imperialistas da época, é nos países máis occidentais, eminentemente rurais e cunha cultura moi similar, onde o termo "Celta" vai ser adoptado como unha etiqueta de auto-identificación na que, por unha banda, reinvindícase unha diferenciación cultural histórica, e por outra banda ponse de manifesto un interese mutuo por aqueles outros pobos que comparten tal sentimento ou cultura.

Paradoxalmente, a exaltación da celticidade en termos políticos, nace no século XIX, da man dos nacionalistas franceses, que trataron de exaltar a heroicidade dos galos contra o Imperio Romano, como primeira manifestación do pobo francés unido ante un inimigo. As loitas de Vercingetorix foron descritas como un predecesor nacional das batallas en defensa do nacionalismo francés, incluíndo as guerras dos dous Napoleóns (Napoleón I e Napoleón III) durante o século XIX. Os libros de historia franceses enfatizaron as formas nas que os galos poderían ser vistos como un exemplo de asimilación cultural, no entanto, a noción que os libros de historia franceses comunmente dan, comezan coa célebre frase "Nos Ancêtres les Gaulois ..." ("Os nosos devanceiros os galos ...") non podendo ser sostida de todo, pois como tal o propio nome de "Francia" significa de feito "terra de francos".

O uso similar de celticidade para o nacionalismo do século XIX foi feita en Suíza, cando os suízos foron vistos como orixinarios da tribo celta dos helvecios, un enlace que aínda se pode atopar na designación latina oficial de Suíza, "Confœderatio Helvetica", a fonte do código CH é o nome usado en selos postais (Helvética).

•   1820: Fúndase en Escocia a "Royal Celtic Society".
•   1838: I "Congreso Céltigo" (Celtic Congress) coñecido co nome de Pan-Celtic Congress, Abergavenny
•   1867: II "Congreso Céltigo" (Celtic Congress), Saint-Brieuc (Bretaña).
•   1867: Publícase en Galiza Estudos sobre a época céltica en Galiza..
•   1877: Eduardo Pondal escribe Queixumes dos pinos.
•   1888: Fúndase en Dublín a "Sociedade Pan-Céltiga" (Pan-Celtic Society.
•   1919–1922: Guerra de Independencia irlandesa, cinco das seis partes de Irlanda acadan a independencia, a quinta parte mantense baixo soberanía británica.
•   1929: Visita de Castelao á Bretaña.
•   1939–1945: Segunda guerra mundial e ocupación nazi da Bretaña.
• 1947: Créase a "Unión Céltiga" (Celtic Union).
•   1950: Cornualla celebra o seu primeiro "Congreso Céltigo" (Celtic Congress).
•   1961: Fúndase en Rhosllanerchrugog a actual "Liga Céltiga" Celtic League".
•   1971: Primeira edición do festival pan-céltico de Killarney.
•   1971: Primeira edición do Festival intercéltico de Lorient.
•   1978: Primeira edición do Festival celta de Ortigueira.
•    1999: Inauguración do Parlamento escocés e da Asemblea Nacional de Gales.