Filolao

380 a.C., foi un matemático e filósofo grego pitagórico e presocrático. Considerou que toda a materia está composta por cousas limitantes e ilimitadas, e que o universo está determinado por números. Atribúeselle a orixe da hipótese de que a Terra non era o centro do Universo.

Filolao

Nome orixinal	(grc) Φιλόλαος
Biografía
Nacemento	c. 470 a. C. Crotone
Morte	c. 390 a. C. (79/80 anos) Tebas, Grecia
Datos persoais
País de nacionalidade	Crotone
Actividade
Campo de traballo	Filosofía
Ocupación	filósofo , político , teórico da música , matemático , astrónomo , escritor
Movemento	Escola pitagórica (pt)
Alumnos	Arquitas de Tarento, Xenófilo (pt) , Equécrates (pt) , Cebes (pt) , Phanto of Phlius (en) , Eurytus (en) e Diocles of Phlius (en)
Lingua	Grego antigo

Era natural da Magna Grecia, antiga rexión ao sur de Italia con numerosas colonias gregas. Non se sabe con seguridade de que colonia era orixinario: Crotona, Tarento ou Metaponto.

Filolao pertenceu á Escola pitagórica, establecida en Crotona, e foi discípulo de Pitágoras e probabelmente de Aresas. En Tebas foi mestre de Simnias e Cebes, quen despois se converterían en discípulos de Sócrates.

Dióxenes Laercio sinala, citando un epigrama da súa época, que morreu pola rebelión dos crotoniatas, que sospeitarían que Filolao preparaba a instalación dunha tiranía na cidade.

Filosofía

Participou e desenvolveu a cosmoloxía pitagórica entendendo un universo regular, predicíbel e aritmético no cal xiran planetas e astros. Entre eles aparece a Terra, que xira nunha órbita circular, polo que aparece dotado de movemento, a diferenza dos universos dos xonios. Ademais, explicou o movemento diúrno da Terra con base no xiro ao redor dun punto central fixo no espazo, idea que influíu, por exemplo, nun contemporáneo seu: o rapsodo Leurípides de Calamata.

 

Para Filolao o cosmos está formado por un lume central, chamado Hestia, e nove corpos que xiran ao seu redor: a Antiterra (Antichton), a Terra, a Lúa, o Sol (esfera de cristal que reflicte o lume central), os cinco planetas observábeis e a esfera das estrelas fixas (ou sexa, a bóveda celeste que engloba os astros anteriores).

Obra

Dióxenes Laercio reproduce, sen dala por auténtica ou falsa, a versión contemporánea de que Filolao sería autor dun libro. Platón compraríallo aos seus descendentes por unha importante cantidade de prata (40 minas alexandrinas) ou recibiríao dun discípulo pitagórico ao que axudaría cando era perseguido pola xustiza. Posteriormente usaría o texto como inspiración, fonte ou molde de copia para a súa propia obra Timeo.

Noutra pasaxe Dióxenes fala non dun, senón de tres libros. Respecto diso, o erudito Charles Peter Manson sinala que o primeiro libro trataría sobre o Universo; o segundo, sobre a natureza dos números, fonte da esencia das cousas de acordo ás ideas pitagóricas. O mesmo Dióxenes cita a Demetrio de Magnesia, quen na súa obra Περὶ ὁμωνύμων ποιητῶν καὶ συγγραφέων sinalaría que Filolao foi o primeiro pitagórico en publicar o corpo de dogmas do grupo, baixo a sentenza: "A natureza no mundo está coligadamente composta de finitos e infinitos, igualmente que o universo e canto nel se contén".

Eponimia

• O cráter lunar Philolaus leva este nome na súa memoria.

Outros artigos

• Harmonía das esferas.

Ligazóns externas

• Wiki Commons alberga unha categoría multimedia sobre Filolao.
• Diógenes Laercio: Vidas, opinións e sentenzas dos filósofos máis ilustres, VIII, 85.
  • Texto español na Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes.
    • Texto grego en Wikisource.
• Filolao: fragmentos.
  • Texto francés, con anotacións neste idioma, no sitio de Philippe Remacle (1944 - 2011): trad. de Antelme-Édouard Chaignet (1819 - 1901); ed. de 1874, en París.
• Hermann Alexander Diels: Fragmentos dos presocráticos (Die Fragmente der Vorsokratiker). A primeira edición fíxose en 1903 en Berlín, e foi dirixida polo propio Diels. A partir da 5ª, substituiría a Diels Walther Kranz.
  • 32: Filolao (Philolaos).
    • Texto grego, con comentarios en alemán: 1ª ed., de 1903, en facsímile electrónico en Internet Arquive.
    • Textos en grego, e algúns en latín, da 2ª ed., de 1906, no sitio de Philippe Remacle.