Síciatracht
Is é atá sa síciatracht ná an chraobh den leigheas a bhaineann leis an meabhair agus le galar meabhrach nó galar intinne.
  | |
| MeSH | D011570 |
|---|---|
Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann. Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
Tugtar síciatraí ar dhochtúir leighis a chleachtann síciatracht.
Tugtar síceolaí ar dhuine a traenáladh i ngnáth-shíceolaíocht agus i síceolaíocht galra meabhrach, de ghnáth gan traenáil sa leigheas. Tugtar néareolaí ar dhochtúr leighis a chleachtann le hothair a bhfuil galra néaracha orthu nach gnáthach galra intinne a thabhairt orthu, m.sh. titimeas, galar Parkinson, nó stróc.
Seachas galar meabhrach ar nós scitsifréine nó mire thaghdach, bíonn freastal ag síciatrithe orthu siúd a mbíonn trioblóid míshuaimhneachas, trioblóid clainne, pósta nó cúpla orthu, chomh maith leo siúd a mbíonn dementia (gealtachas le cailliúnt scileanna agus cuimhne) nó mallintinneacht orthu.
Déanann síciatrigh áirithe speisialtiacht le hobair le gasúir agus leanaí, le sean-aoisigh, leo siúd a bhfuil trioblóid acu a bhaineann le drugaí nó le biotáille, nó leo siúd atá i dtrioblóid leis an dlí. Déanann cuid eile speisialacht ag obair le daoine a bhfuil tinnis coirp orthu, nó leo siúd atá i ndiaidh bheith i dtionóisc nó a raibh meall san inchinn acu a rinne dochar don inchinn.
Stair
Cuireadh tús leis an gcóras rangú atá inniu againn ag deireadh an 19ú haois, nuair a rinne Kraepelin na Gearmáine idirdhealú idir mire thaghdach agus dementia praecox. Is éard atá i gceist le dementia praecox ná meabhairghalar a thosaíonn go luath agus lena dtéann an duine i léig de réir a chéile, go minic le mealladh (delusion an Bhéarla) nó bréagchéadfaí (hallucinations an Bhéarla). Cuireadh leis an obair seo nuair a scríobh faoin hebephrenia agus Kahlbaum faoin katatonia. Freisin, rinne Schneider cur síos an-úsaideach ar siomptaim an dementia praecox, cur síos a húsáidtear go dtí an lá atá inniu ann. scitsifréine (Schizophrenia) an t-ainm a thugtar inniu ar an gcuid is mó díobh siúd a mbíodh dementia praecox orthu.
Ba á Sigmund Freud a chuir an sícanailís ar bun i Vín na hOstaire ag tús an 20ú Aois, córas teiripe a bhí an-tábhachtach i bhforbairt na síciatrachta, agus a bhaintear feidhm fós as, go háirithe ag teiripeoirí agus ag dochtúirí príobháideacha.
Ar feadh i bhfad ina dhiaidh sin, ní raibh mórán leigheas cheart ar mheabhairghalar, ach an duine a bhí tinn a chur in ospidéal nó in institiúid eile. Ach 'sna 1950aí, thángthas ar chlórprómaisín, nó Largactil, sa bhFrainc, an chéad cheann des na drogaí frith-mhire, agus chuir sé sin athrú mór ar chleachtadh an síciatracht.
In Éirinn
In Éirinn, i ndiaidh traenála ghinearálta san ollscoil i ndámh an leighis, is gá traenál ar feadh 4-6 bhliana sa bhreis agus scrúdaithe Choláiste Ríoga na Síciatraithe a phasáil chun cleachtadh mar chomhairlitheoir síciatrach.
Tagairtí
| Is síol a bhaineann le sláinte é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |
This article uses material from the Wikipedia Gaeilge article Síciatracht, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gaeilge (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.