روان‌پزشکی

اختلال روانی، سندرمی است که ویژگی بارز آن برهم خوردن قابل توجه بالینی شناخت، تنظیم هیجانی یا رفتاری فرد است و خود بازتابی است از کژکاری فرآیندهای زیستی، روانی یا رشدی که زمینه‌ساز عملکردهای روانی‌ هستند.

اختلالات روانی معمولاً با ناراحتی قابل توجه با نقص کارکرد در فعالیت‌های اجتماعی، شغلی یا سایر فعالیت‌های مهم زندگی فرد همراه هستند. یک واکنش مورد انتظار یا مبتنی بر فرهنگ به یک استرس یا فقدان عادی مانند مرگ عزیزان اختلال روانی محسوب نمی‌شود. رفتارهای غیرمتعارف اجتماعی و تعرضات بین فرد و اجتماع نیز اختلال روانی نیستند؛ مگر اینکه این انحراف یا تعارض ناشی از یک کژکاری در عملکرد روانی فرد باشد.

روان‌پزشک، پزشکی است که در زمینهٔ تشخیص و درمان بیماری‌های روانی تعلیم دیده‌است و در آن تجربه دارد. دوره تخصصی در ایران، چهار سال طول می‌کشد.

روان‌شناسی عبارت از رشته‌ای است که با مطالعهٔ رفتار و زندگی ذهنی سروکار دارد. رابطه روان‌شناسی و روان‌پزشکی مانند فیزیولوژی و پزشکی عمومی است؛ یعنی جزئی از کل.

روان‌شناسان دوره پزشکی را طی نمی‌کنند و پس از گذراندن چهار سال به دریافت درجه کارشناسی نائل می‌شوند و اگر به روان‌شناسی نابهنجار و بیماری‌ها علاقه‌مند باشند، می‌توانند با گذراندن دو سال پس از دوره کارشناسی، درجه کارشناسی ارشد را در روان‌شناسی بالینی دریافت نمایند. روان‌شناس بالینی در تشخیص، ارزیابی و درمان با تیم درمانی، به سرپرستی روان‌پزشک، همکاری می‌کند.

در روان‌پزشکی، به علت مشخص نبودن علت بیش‌تر اختلالات، وجود علت مشترک برای چند اختلال یا برعکس وجود چند علت برای یک پدیده، طبقه‌بندی بیش‌تر بر اساس علائم است.

دو نظام مهم طبقه‌بندی روان‌پزشکی عبارت‌اند از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی تألیف انجمن روان‌پزشکی آمریکا و طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها که سازمان بهداشت جهانی آن را تدوین نموده‌است. ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی دارای ۲۲ طبقه عمده است که بیش از ۱۵۰ اختلال را در بر می‌گیرد.

برخی از شایع‌ترین اختلالات روان‌پزشکی:

• اختلال افسردگی اساسی
• اختلال دوقطبی
• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال وسواسی-جبری
• اختلال خواب-بیداری
• انحراف جنسی
• اختلال عصب شناختی خفیف
• اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی بزرگسالان
• اختلال پرخوری
• درخودماندگی
• مصرف‌کنندگان مواد مخدر برای اولین بار
• اعتیاد رفتاری
• اختلال استرسی پس از ضایعه روانی
• اختلالات شخصیت
• اختلالات طیف اسکیزوفرنی