Oliver Tambo

R. Tambo (27 Deireadh Fómhair 1917 – 24 Aibreán 1993). Chaith Tambo tríocha bliain ar deoraíocht.

Oliver Tambo

(1981)
Ainm sa teanga dhúchais	(en) Oliver Reginald Tambo
Beathaisnéis
Breith	27 Deireadh Fómhair 1917 Bardas Áitiúil Winnie Madikizela-Mandela, An Afraic Theas
Bás	24 Aibreán 1993 75 bliana d'aois Johannesburg, An Afraic Theas
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Stróc)
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Fort Hare St. Martin's School (en)
Gníomhaíocht
Gairm	polaiteoir, dlíodóir
Ball de pháirtí polaitíochta	An Chomhdháil Náisiúnta Afracach
Teangacha	Béarla
Teaghlach
Céile	Adelaide Tambo
Páiste	Dali Tambo, Oliver Tambo, Jr.
Gradam a fuarthas (2012)  Platinum Order of Mapungubwe (en) (27 Iúil 1987)  Order of Friendship (en)  Order of Friendship of Peoples (en)  Isitwalandwe Medal (en)

 

 

Céimí san fhisic agus sa mhatamaitic de chuid Ollscoil Fort Hare (BSc 1941), chuaigh Tambo leis an múinteoireacht ar dtús (HDip 1942). Bhí Tambo, Mandela agus Walter Sisulu i measc glúin nua ceannairí ní ba mhíleataí de chuid an CNA a raibh dlúthbhaint acu leis an dlíodóir agus gníomhaí tarraingteach Anton Lembede (1913-47) a chuir Conradh Óige an CNA ar bun sa bhliain 1944.

 

Cé go raibh an-rath ar Tambo mar mhúinteoir i Scoil Naomh Pádraig i Johannesburg, d'athraigh teacht i gcumhacht an Pháirtí Náisiúnta sa bhliain 1948 treo a shlí beatha. Ós rud é go raibh ar an ngnáthphobal dul i ngleic leis an gcual reachtanna agus rialachán a bhí ag teastáil leis an gcinedheighilt a chur i bhfeidhm, shocraigh Tambo go ba cheart dó a bheith ina dhlíodóir d'fhonn an fód a sheasamh in aghaidh an réimis nua.

Tar éis dó staidéar a dhéanamh ar an dlí trí chúrsa comhfhreagrais, bhain Tambo cáilíocht amach mar dhlíodóir sa bhliain 1951. An bhliain dár gcionn chuaigh sé i gcomhpháirtíocht le Nelson Mandela, chun an comhlacht 'Mandela agus Tambo' a chur ar bun. Chomh maith leis an dlíodóireacht, bhí an gnólacht ina lárionad le haghaidh shaol polaitiúil, intleachtúil agus cultúrtha dhaoine gorma na hAfraice Theas.

Gníomhaí

Rinneadh ardrúnaí an CNA de Tambo sa bhliain 1955 agus a Leas-Uachtarán sa bhliain 1959. Nuair a cuireadh cosc ar an CNA i mí Aibreáin 1960, thug an ANC ordú do Tambo an Afraic Theas a fhágáil chun páirt a ghlacadh i gceannaireacht ar deoraíocht.

 

Ar feadh tríocha bliain ina dhiaidh sin, d'eagraigh Tambo tacaíocht idirnáisiúnta don chath in aghaidh na cinedheighilte, ag lorg smachtbhannaí eacnamaíocha ar an réimeas ach go háirithe.

 

Rinneadh Uachtarán an CNA de sa bhliain 1967 (post a choimeád sé go 1991.) Mar sin, bhí sé ina ardcheannasaí ar Umkhonto we Sizwe (MK), eite mhíleata an ANC.

Chomh maith le freagracht a ghlacadh as oibríochtaí míleata de chuid MK, bhí air díriú ar threascairtí ar chearta an duine laistigh den eagraíocht. Ba é sin ceann de na fáthanna a rinne an CNA athbhreithniú ar an tábhacht a bhainfeadh le cosaintí do chearta an duine san Afraic Theas daonlathach a bheadh ann ina dhiaidh sin.

Filleadh

D'fhill Tambo ar an Afraic Theas sa bhliain 1990 chun rialtas nua a bhunú. Ghlac sé páirt, sa mhéid gurbh fhéidir leis i bhfianaise a dhrochshláinte, in athrú na hAfraice Theas i dtír daonlathach. Chuir sé béim ar an ngá a bhí leis an daonlathas ilpháirtí, le forlámhas an dlí agus le cearta an duine (cearta na mban, cearta na leanaí agus cearta dhaoine LADT san áireamh.)

Bás agus oidhreacht

Bhuail stróc tromchúiseach é ar 23 Aibreán 1993. Fuair sé bás an lá dár gcionn, beagán níos mó ná bliain roimh an sprioc thábhachtach ar dhírigh sé uirthi ar feadh an oiread sin ama, an chéad ollthoghchán daonlathach san Afraic Theas.

Comórtar Tambo trí ainmniú Aerfort Idirnáisiúnta O. R. Tambo, i Johannesburg.

 

• Nelson Mandela