Nelson Mandela

Polaiteoir as an Afraic Theas ab ea Nelson Rolihalahla Mandela (rugadh é ar an 18 Iúil 1918 - 5 Nollaig 2013).

Ba eisean an chéad uachtarán a toghadh sa tír seo i dtoghchán lán-daonlathach. Roimhe seo, ba ghníomhaí frith-Apairtéid é, a bhí ina cheannaire ar an gComhdháil Náisiúnta Afracach. Chaith Mandela an tréimhse idir na blianta 1962 agus 1990 i bpríosún ar Oileán Robben.

Infotaula de personaNelson Mandela
Nelson Mandela
(1994) Cuir in eagar ar Wikidata
Ainm sa teanga dhúchais(xh) Nelson Rolihlahla Mandela
Beathaisnéis
Breith(xh) Rolihllahla Mandela
18 Iúil 1918
Mvezo (Aontas na hAfraice Theas)
Bás5 Nollaig 2013
95 bliana d'aois
Eastát Houghton, An Afraic Theas Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisGalar riospráide
Áit adhlacthaQunu (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
19 Ard-Rúnaí na Gluaiseachta Neamhailínithe
2 Meán Fómhair 1998 – 1999
← Andrés Pastrana ArangoThabo Mbeki →
10 Uachtarán na hAfraice Theas
10 Bealtaine 1994 – 14 Meitheamh 1999
← Frederik Willem de KlerkThabo Mbeki →
Ball de Thionól Náisiúnta na hAfraice Theas
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
ReiligiúnModhachas
Scoil a d'fhreastail sé/síOllscoil Witwatersrand
Ollscoil na hAfraice Theas - Baitsiléir Ealaíon
Ollscoil Fort Hare
Ollscoil Londan Cuir in eagar ar Wikidata
Áit chónaitheEastát Houghton
Teanga dhúchaisan Chóisis
Gníomhaíocht
Suíomh oibre An Afraic Theas Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmpolaiteoir, gníomhaí polaitiúil, príosúnach polaitíochta, dlíodóir, dírbheathaisnéisí, scríbhneoir scripte Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de pháirtí polaitíochtaPáirtí Cumannach na hAfraice Theas (1950í–1960í)
An Chomhdháil Náisiúnta Afracach (1943–) Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de
Faoi thionchar
TeangachaBéarla agus an Chóisis
Ghlac sé/sí páirt i
Cruinniú Bliantúil an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda, 1992 Cuir in eagar ar Wikidata
Saothar
Saothar suntasach
Teaghlach
CéileEvelyn Mase (1944–1957), colscaradh
Winnie Madikizela-Mandela (1958–1996)
Graça Machel (1998–2013) Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteMakgatho Mandela
 (Nelson Mandela Evelyn Mase)
Thembekile Mandela
 (Nelson Mandela Evelyn Mase)
Zenani Mandela-Dlamini
 (Nelson Mandela Winnie Madikizela-Mandela)
Makaziwe Mandela
 (Nelson Mandela Evelyn Mase)
Zindzi Mandela
 (Nelson Mandela Winnie Madikizela-Mandela) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairGadla Henry Mphakanyiswa  agus Nosekeni Fanny
Duine muintearthaNdileka Mandela (garmhac) Cuir in eagar ar Wikidata
Gradam a fuarthas
Síniú
Nelson Mandela

Suíomh gréasáinnelsonmandela.org Cuir in eagar ar Wikidata
IMDB: nm0541691 Allocine: 35393 Allmovie: p44982
Twitter: NelsonMandela Last fm: Nelson+Mandela Musicbrainz: 33c3a112-3a62-461a-b02d-763bbe168216 Songkick: 270076 Discogs: 83165 Allmusic: mn0000027593 Find a Grave: 121260035 Cuir in eagar ar Wikidata

Bronnadh Duais Nobel na Síochána ar Mandela, nó Madiba mar a thugtar air freisin san Afraic Theas, sa bhliain 1993.

Luathshaol

Sa bhliain 1948 bhí toghchán san Afraic Theas, am a raibh an chinedheighilt fós i bhfeidhm. Ní raibh cead vótála ag na daoine gorma. Mar sin bhí an chumhacht ag na daoine geala.

Ag an am sin ní raibh cead ag daoine gorma agus daoine geala pósadh lena chéile. Agus bhí bac ar ghnáth rudaí, ar nós na suíocháin chéanna a úsáid.

San ollscoil, bhuail Nelson le daoine geala. Bhuail sé freisin le Joe Slovo, Walter Sisulu agus Oliver Tambo, daoine a raibh na smaointe céanna acu agus a bhí ag Nelson féin. Theastaigh uathu na dlíthe diana seo a athrú chomh maith.

Nelson Mandela 
1937

Sa bhliain 1953 thosaigh Mandela ag cleachtadh na dlí. Bhunaigh sé, in éineacht le hOliver Tambo, an chéad dlí-ghnólacht san Afraic Theas a raibh daoine gorma ina bhun.

Bhí sé ina dhlíodóir i Johannesburg den chuid is mó sna 1950í, go dtí gur sháraigh an bhaint a bhí aige leis an gComhdháil Náisiúnta Afracach air sin.

Nelson Mandela 
Nelson Mandela agus a chéad bhean, Evelyn, sa bhliain 1944

Frithbheartaíocht

Chuaigh Nelson agus a chairde ar stailc sa bhliain 1960 i Johannesburg. Dá bhrí sin cuireadh Nelson ar triail (don chéad uair), ach níor tugadh aon phionós dó.

Sa bhliain 1962 cuireadh Mandela ar triail arís. Chaith sé fionnadh liopaird chuig an chúirt agus rinne sé ‘salute’ go dtí na daoine gorma agus scread amach ‘amadla’.

Cuireadh Mandela faoi ghlas ón mbliain 1962 go dtí 1990. Chuaigh sé ar ais go dtí an chúirt sa bhliain 1964. Dúirt sé go raibh an rialtas freagrach as na drochimeachtaí sa tír. Cuireadh ar ais sa phríosún é. Chaith sé an chuid is mó den am i gcill bheag amháin, ar Oileán Robben.

Agus é faoi ghlas ag an réimeas apartheid ó 1962 go dtí 1990, fuair sé céim LLB ó Ollscoil Londain, trí chúrsa comhfhreagrais de chuid Halla Wolsey, Oxford. Thug sé faoi sin, ó am go chéile, nach mór an tréimhse ar fad a bhí sé i bpríosún.

Nelson Mandela 
Teach Mandela i Soweto

Uachtarán

Scaoileadh Mandela ón bpríosún ar an 11 Feabhra 1990, tar éis  27 bliain.

Ar 27 Aibreán 1994 tháinig daoine geala agus gorma le chéile agus vótáil siad Nelson mar uachtarán na hAfraice Theas. Ba é Mandela an chéad uachtarán ar an tír a toghadh i dtoghchán daonlathach. Uachtarán rathúil ab ea é ach níor ghlac sé páirt sa toghchán sa bhliain 1999 mar theastaigh uaidh go mbeadh duine níos óige mar uachtarán. Fuair sé bás ar an 5 Nollaig 2013.

Nelson Mandela 
1993, F.W. de Klerk, a chlé agus Nelson Mandela, Philadelphia, Pennsylvania

Léirítear oiliúint Mandela sa dlí agus an taithí a bhí aige air sa spéis domhain a bhí aige i ndréachtú Bhunreacht na hAfraice Theas agus i mbunú na Cúirte Bunreachtúla—dhá ghné ríthábhachtacha den Afraic Theas nua, dar le Mandela.

Mandela agus Éire

Bhí gaol láidir idir Mandela agus Éire.

Bhronn Baile Átha Cliath saoirse na cathrach ar Nelson Mandela sa bhliain 1988. Bhí sé i bpríosún ag an am ach thug a bhean chéile Winnie cuairt ar Éirinn. Roghnaigh Mandela an ócáid seo mar a chéad sheans i 26 mbliana teagmháil a dhéanamh leis an domhan mór.

Nelson Mandela 
Dealbh i Londain.

Tháinig Nelson Mandela ar cuairt go hÉirinn trí huaire:

1990 – tar éis teacht amach ón bpríosún dó. Ní raibh sé i bhfad i ndiaidh a shaoirse a bhaint amach gur thaisteal sé go hÉirinn le buíochas a ghabháil le daoine.

2000 – le céim a fháil ó Coláiste na Tríonóide agus óráid a thabhairt sa Dáil.

2003 – don Comórtas Domhanda Samhraidh na gCluichí Oilimpeacha Speisialta. Bhronn Ollscoil na Gaillimhe céim air Bhain sé úsáid as an ócáid le tabhairt amach faoi úsáid aerfort na Sionainne ag eitleáin SAM a bhí ag glacadh páirt i gcogadh George Bush ar an Iaráic.

Féach freisin

Joe Slovo

Apairtéid

Tagairtí

Tags:

Nelson Mandela LuathshaolNelson Mandela FrithbheartaíochtNelson Mandela UachtaránNelson Mandela Mandela agus ÉireNelson Mandela Féach freisinNelson Mandela TagairtíNelson Mandela18 Iúil19181962199020135 NollaigAn Afraic TheasAn Chomhdháil Náisiúnta AfracachApairtéidDaonlathasOileánPolaitíochtTírUachtarán

🔥 Trending searches on Wiki Gaeilge:

Seoirse III na Breataine Móire agus na hÉireann1939Stáit Aontaithe MheiriceáChristian BaleAnimaliaGoogle ChromeDlíAmharclannDara Cogadh DomhandaSíceolaíochtIosraelCluichí OilimpeachaAnthony FauciCanterbury28 FeabhraDennis CockrumContae Uíbh FhailíPelé24 MártaCócaireachtDúidéineam2016An Soitheach NaofaAnúbasRonna Romney McDanielTeach na dTeachtaí, An Ríocht AontaitheClaude ShannonRíocht ShasanaGabriel OrozcoInnealtóireachtPyotr KropotkinCesc FàbregasCainneannGuy FawkesGoogleGarraíodóireachtMeiceWayback MachineHassan RouhaniReputation (albam Taylor Swift)1981 sa scannánComhéadan grafach úsáideoraBrasíliaRobert MugabeÉiceolaíochtHarry BelafonteContae DeWitt, TexasValerie CowieHaemEalaín FheidhmeachBlátholaAn TéaváinAn RúisisTuaisceart ÉireannBuafHaileabóClint EastwoodMichelle PfeifferEolaíocht shóisialtaPéintéireachtToghchán Uachtaránachta na Stát Aontaithe 2024RéiniamRúscaigh, Contae Thír EoghainDùnrathNua-Eabhrac (cathair)Gene KellyAn EabhraisAn GhiúdaisAn VicipéidJohn Scott HaldaneFisic🡆 More