Gielfink
De gielfink, gielgoars of gieltsjert is in sjongfûgel út de famylje fan de goarzen (Emberizidae).
Mei de reidmosk is de gielfink de meast foarkommende goars yn West-Jeropa.
| gielfink | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| taksonomy | ||||||||||||
| ||||||||||||
| soarte | ||||||||||||
| Emberiza citrinella | ||||||||||||
| Linnaeus, 1758 | ||||||||||||
| IUCN-status: net bedrige | ||||||||||||
| ferspriedingsgebiet | ||||||||||||
 simmerfûgel wintergast |
Oare nammen
Frysk: gielgoars (eins in bettere namme), gielstjert, Nederlânsk: geelgors, Stellingwerfsk: geelmuske, Grinslânsk: geelgodde, Drintsk, geelbörstien, Nedersaksysk: gele gis; Noardfrysk: gulsparag, göölfink, (Noard-)Nederdútsk: geelborstje, geel lüüntje, Dútsk: Goldammer, Engelsk: Yellowhammer
Foarkommen
De gielfink is in stânfûgel en trekfûgel. Likernôch 16 cm, d.w.s. wat grutter als in mosk. De kleur is yn haadsaak giel en brún. Yn it briedseizoen is it mantsje giel mei in felgiele kop. It wyfke is ûnopfallend grien-brún mei in giele ûnderkant. Bûten it briedseizoen likje de mantsjes op de wyfkes. De gielfink sjongt op hege posysjes, en it karakteristyke deuntje klinkt as 'ti-ti-ti-ti-tsjê', sa as it motyf fan de 'fyfte' fan Beethoven.
Iten en fuortplanting
De gielfinken iten meast sieden, mar yn it briedseizoen ek en foaral ynsekten. It nest meitsje de fûgels fan raaien en gers op de grûn tusken hege planten en struken. It wyfke leit 4-5 ljochte, flekte aaien, dy 't de beide âlden fersoargje. De briedtiid is 12-14 dagen en de jongskes wurde ek troch beide âlden opbrocht.
Fersprieding
De gielfink komt yn grutte dielen fan Noard- en Midden-Jeropa en West-Aazje foar, en kent trije ûndersoarten:
- Emberiza citrinella caliginosa: Britske Eilannen
- Emberiza citrinella citrinella: Fastelân fan Midden- en Noard-Jeropa, Balkan,
- Emberiza citrinella erythrogenys: East-Jeropa, Sibearje, Kaspysk gebiet.
Ta likernôch 1990 gong de gielfink in hiel Nederlân efterút. Yn it Westen is hy ferdwûn. Op de sângrûnnen yn it Easten hat hy jin hânhâld en foaral yn it Noard-Easten (Drinte, East-Grinslân) binne de oantallen briedfûgels wer tanommen. Yn 2013-2015 wiene der sa'n 20.000-30.000 briedpearen en sa'n 70.000-85.000 wintergasten. Yn Súdeast-Fryslân is de gielfink in algemiene fûgel, mar yn it Noarden en Westen fan de provinsje is hy seldsum.
Referinsje
Keppeling om utens
This article uses material from the Wikipedia Frysk article Gielfink, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ynhâld is beskikber ûnder CC BY-SA 4.0, at net oars neamd wurdt. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Frysk (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.