Johannes Kepler (Weil der Stadt, Sacri Roman Imperi, 27 di Dicembar dal 1571 - Ratisbone, 15 di Novembar dal 1630), astronom e matematic todesc e une figure clâf de rivoluzion sientifiche.
Al è cognossût soredut pe discuvierte des leçs sul moviment dai planets che al presentà inte sôs oparis Astronomia Nova e Harmonices Mundi. Al fo assistent dal astronom Tycho Brahe e matematic ae cort dal imperadôr Rodolf II. Al à dât contribûts impuartants intal cjamp de otiche e al à judât a legjitimâ lis discuviertis astronomichis dal contemporanei Galileo Galilei; pe sô opare Somnium al è considerât un precursôr dal gjenar de sience romanzade (science-fiction).
(latin) «Geometria est archetypus pulchritudinis mundi.» | (furlan) «La gjeometrie al è l'archetip de bielece dal mont.» |
(Johannes Kepler) |
Fin ae muart di Tycho Brahe, nol podè acedi a dâts che l'astronom danês al veve metût dongje cu lis sôs osservazions. Ae sô muart, al scomençà a cirî di burî fûr leçs par descrivi il moviment dai planets; Brahe si jere concentrât su la orbite di Mart, une vore ecentriche: il cercli nol si adatave ai dâts, e par chel Kepler al passà a studiâ l'elis e al discuvierzè che la orbite elitiche si adatave in mût perfet a lis osservazions. Di culì e nassè la prime leç di Kepler (1608):
Di culì e studiant ancjemò i dâts, in particolâr la velocitât des orbitis, al rivà ae seconde leç di Kepler (1609):
La tierce e ultime leç e trate invezit de traietorie dai planets (1619):
Kepler al fo l'ultin astrolic e il prin astronom, parcè che al refudà di basâsi dome su la fede e lis credincis popolârs, ma dome su lis osservazions sperimentâls.
This article uses material from the Wikipedia Furlan article Johannes Kepler, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Il contignût al è disponibil sot de licence CC BY-SA 4.0 se nol è specificât in altre maniere Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Furlan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.