تندا

سرعت اهمیت زیادی در اجرای موسیقی دارد و بر احساس ناشی از موسیقی تأثیر می‌گذارد. تمپوی قطعات موسیقی اروپایی تا پیش از دوره کلاسیک، بسته به نوع قطعه، کمابیش ثابت و معلوم بود. از آن دوره به بعد تعیین تمپوی اثر برای آهنگساز رایج شد و آهنگ‌سازان در آغاز پارتیتور تمپوی مورد نظر خود را، معمولاً با عبارات ایتالیایی، می‌نوشتند.

نوازندگان، به ویژه نوآموزان، دستگاهی به نام مترونوم را برای نگه‌داشتن وزن قطعه بکار می‌برند.

تعاریف علامات تندای موسیقی ایتالیایی بر اساس لغت‌نامهٔ موسیقی هاروارد یا لغت‌نامهٔ برخطّ زبان ایتالیایی

آهسته:

• Larghissimo – خیلی‌خیلی آرام (۱۹ ضرب بر دقیقه و کمتر)
• Grave، گراوه – آرام و رسمی (۲۰–۴۰ ضرب بر دقیقه)
• Lento – آرام (۴۰–۴۵ ضرب بر دقیقه)
• Largo – در حال تسریع (۴۵–۵۰ ضرب بر دقیقه)
• Larghetto – تسریع با سرعت بیشتر (۵۰–۵۵ ضرب بر دقیقه)
• Adagio – آرام و باشکوه (در معنای تحت‌لفظی، «راحت و آسان») (۵۵–۶۵ ضرب بر دقیقه)
• Adagietto – سریع‌تر از آهسته (۶۵–۶۹ ضرب بر دقیقه)
• Andante moderato – کمی آهسته‌تر از andante‏ (۶۹–۷۲ ضرب بر دقیقه)
• Andante – هماهنگ با سرعت قدم زدن (قدم‌رو) (۷۳–۷۷ ضرب بر دقیقه)
• Andantino – کمی تندتر از andante (گرچه بعضی مواقع می‌تواند به‌معنای کمی آهسته‌تر از andante گرفته شود) (۷۸–۸۳ ضرب بر دقیقه)
• Marcia moderato – معتدل و میانه، در حالت مارش (۸۳–۸۵ ضرب بر دقیقه)
• Moderato – میانه و معتدل (۸۶–۹۷ ضرب بر دقیقه)
• Ritardando، ریتارداندو – به تدریج کُند شدن

سریع:

• Accelerando، اچلراندو – به تدریج تُند شدن، سرعت فزایندهٔ تدریجی
• Allegretto – به‌طور معتدل سریع (۹۸–۱۰۹ ضرب بر دقیقه)
• Allegro، آلگرو – سریع، تند و شتابناک (۱۰۹–۱۳۲ ضرب بر دقیقه)
• Vivace – سرزنده و سریع (۱۳۲–۱۴۰ ضرب بر دقیقه)
• Vivacissimo – بسیار سریع و سرزنده (۱۴۰–۱۵۰ ضرب بر دقیقه)
• Allegrissimo – بسیار سریع (۱۵۰–۱۶۷ ضرب بر دقیقه)
• Presto – خیلی سریع (۱۶۸–۱۷۷ ضرب بر دقیقه)
• Prestissimo – به‌شدت سریع (۱۷۸ ضرب بر دقیقه و بالاتر)

1. آداجو (ایتالیایی) یا آداژو (فرانسوی) به یکی از تمپوهای موسیقی گفته می‌شود که ضرب‌آهنگی آهسته و سنگین دارد. ضرب‌آهنگ یک قطعه آداجیو به‌طور متوسط هفتاد ضرب در دقیقه است.

یکی از معروف‌ترین آداجیوها، آداجو در سل مینور اثر توماسو آلبینونی است.