به

با این حال وقتی به پخته می‌شود بو و طعمی بسیار خوش دارد. برای کمپوت مناسب است و به صورت مربا و مارمالاد نیز کاربردی عالی دارد. اگر به دنبال به هستید باید به بازار کشاورزان یا مغازه‌های مخصوص سبزی مراجعه کنید. این میوه بومی ایران و جنوب اروپا و آسیای صغیر بوده و اکنون به صورت جهانی در ترکیه، چین، ازبکستان، ایران، آرژانتین و نیوزیلند پرورش می‌یابد.

به
میوه پیش از چیده‌شدن از درخت
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	رزیدها
راسته:	گل‌سرخ‌سانان
تیره:	گلسرخیان
زیرخانواده:	آمیگدالوئیده
تبار:	Maleae
زیرتبار:	Malinae
سرده:	Cydonia
گونه:	C. oblonga
نام دوبخشی
Cydonia oblonga Mill.

درخت به درختی است از تیره گل سرخیان، جزو دسته سیب‌ها که پشت برگ‌هایش کرک‌دار است. درختان به، سرمای زمستانه کمتری از سیب یا گلابی نیاز دارند ولی به دلیل اینکه قبل از ظهور گل‌ها می‌بایست مقداری رشد رویشی انجام گیرد، گلدهی در بهار دیرتر صورت می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد که گلهای به، خودبارور می‌باشند و در هر دو شرایط آب‌وهوایی خنک و گرم میوه آن تشکیل می‌گردد. مقاومت درخت به کمتر از سیب و گلابی است و به‌اندازه درخت گلابی به آتشک حساس است. ریشهها کم‌عمق بوده و به نظر می‌رسد که به اکسیژن بیشتری از سایر انواع میوه‌های دانه‌دار نیاز دارد.

به سرشار از ویتامین آ، ویتامین ب، املاح آهکی و تانن است. به دارای پروتید، گلوسید، لیپید و آب است و صد گرم آن تولید ۱۱۲ کالری انرژی می‌کند. به مقوی قلب، معده و اعصاب است و دمنوش آن آرامبخش است. درخت به را به ترکی آذربایجانی، حیوا، در رامیان و کتول، شغال و در لاهیجان و دلیجان و رودسر، توچ و در رامسر و شهسوار، سنگه می‌نامند. درخت به، در خاک‌های خشک و خیلی آهکی خوب نمی‌روید و نیازمند به خاک ژرف است.

این میوه مقوی معده و متوقف‌کننده اسهال‌های ساده و خونی است. در ورم حاد روده‌ها، خونریزی‌های قاعدگی و بواسیری، اثر بسیار مؤثری دارد. به، ضمن تقویت اعمال دستگاه گوارش، برای مخاط و سرفه کاملاً مؤثر است. دم کرده برگ‌های به برای تسکین سرفه شهرت فراوان دارد.

به‌های عطری کوچک‌تر دارای پرزهایی روی پوست‌شان هستند که پس از شستن میوه به راحتی از بین می‌روند. مانند سیب و گلابی به را نیز می‌توان پوست کند و هسته آن را خارج نمود. با این حال بهتر است به را از درازا به دو نیم تقسیم کنیم بعد با قاشق هسته‌ها را خارج نمائیم چون محل هسته‌ها در به عمیق‌تر و گردتر از جای هسته‌ها در سیب یا گلابی می‌باشد. طبخ به موجب بهتر شدن طعم آن می‌شود. آن‌ها را در شربت با ادویه‌هایی نظیر هل و دارچین یا با پوست لیمو و پرتقال بپزید. برای بهتر کردن کمپوتها آلو یا زردآلو خشک به آن اضافه کنید یا همانند سیبها آن‌ها را نیز بپزید اگرچه پای به طعمی اکتسابی دارد. در برخی نقاط جهان دانه‌های به را خشک می‌کنند و به همراه مقدار کمی آب می‌پزند که به‌عنوان داروی سرفه کاربرد دارد.

گونه‌های زیادی به وجود دارد که فقط دوتای آن‌ها قابل توجه‌است. به معطر: شکلی بیضی با انتهای مخروطی دارد. پوست آن نرم، زرد و دارای گوشت سفید است. آناناسی: تاحدی شبیه گلابی برآمده‌است. پوست آن بعد از رسیدن زرد می‌شود و گوشت آن زرد رنگ و با طعم خفیفی از آناناس است. قطب تولید این میوه در استان اصفهان درشهرستان فلاورجان روستای سهرفیروزان است و نیز در شهرستان نطنز و شهرستان اصفهان نیز پرورش میابد

شش کشور برتر تولیدکننده به - سال ۲۰۲۰
کشور	میزان تولید (تن)
ترکیه	۱۸۹٬۲۵۱
چین	۱۱۱٬۹۸۲
ازبکستان	۹۶٬۲۴۲
ایران	۸۷٬۷۹۹
مراکش	۵۷٬۷۰۰
جمهوری آذربایجان	۳۹٬۳۶۵
در کل دنیا	۶۹۶٬۸۶۱
No symbol = official figure, P = official figure, F = FAOSTAT ۲۰۰۷، * = Unofficial/Semi-official/mirror data, C = Calculated figure A = Aggregate (may include official, semi-official or estimates); Source: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division

 

در سال ۲۰۱۷ تولید جهانی میوه به برابر ۶۹۲٬۲۶۲ تن بوده‌است که ترکیه و چین مجموعاً ۴۱٪ از این مقدار را تولید کرده‌اند.