2022Ko Frantziako Hauteskunde Legegileak

2022ko Frantziako Hauteskunde Legegileak
Gertaera-data	2022ko ekainaren 12a, Frantziako hauteskunde legegileen lehen itzulia, 2022; 2022ko ekainaren 19a, Frantziako hauteskunde legegileen bigarren itzulia, 2022
Mota	Frantziako hauteskunde legegileak
Hautatu duen kargua	Frantziako Nazio Biltzarreko kidea. Izendapenaren iraupena: 5 urte
Hauteskunde emaitza
	koalizio politiko Frantzia Intsumisoa, Europa Ekologia-Berdeak, Frantziako Alderdi Sozialista, Frantziako Alderdi Komunista, Génération.s, Ezkerreko Alderdia, Picardie Debout, Elkarrekin!, Ekologia Belaunaldia, Demokrata Berriak, Bizitzaren aldeko Iraultza Ekologikoa, Langileen Alderdi Independentea, Réunion-en Alde;
1	5.949.119 26.16٪
2	6.772.556 32.64٪
	koalizio politiko Renaissance, Mugimendu Demokrata, Horizons, Aurrerapen Lurraldeak, Agir, En Commun, Alderdi Erradikala (Frantzia);
1	5.869.248 25.8٪
2	8.014.341 38.63٪
← 2017 2027 (en) →

legealdirako 577 hautetsiak aukeratzeko.

Hauteskunde legegile hauek urte bereko apirilean izandako hauteskunde presidentzialen ondoren izan ziren, zeinetan Emmanuel Macronek Frantziako presidente kargua berretsi zuen Marine Le Pen ultraeskuindarraren aurka. Jean-Luc Mélenchon Frantzia Intsumisoaren hautagaia Le Penengandik gertu geratu zen lehen itzulian.

Bigarren itzulitik kanpo geratu ondoren, Mélenchonek "lehen ministro izendatzea" eskatu zion hauteslegoari, eta kohabitazioa lortzea ezarri zuen helburu gisa. Hauteskunde presidentzialen ondorengo asteetan, Herri Batasun Ekologiko eta Sozial Berria (NUPES) koalizioa sortzeko negoziazioak abiarazi zituen gainerako alderdi ezkertiar nagusiekin: Europa Ekologia-Berdeak, Frantziako Alderdi Komunista eta Alderdi Sozialista. Nazio Biltzarrean Macron sostengatzen zuten alderdiek (Errepublika Martxan, Mugimendu Demokrata, Agir eta Horizons) koalizio bat osatu zuten ere, Elkarrekin deitua.

Lehen itzulian, abstentzioa inoizko altuena izan zen (%52,5), eta NUPES eta Elkarrekin koalizioek berdindu egin zuten. Biak elkarrengandik hain hurbil zeuden, polemika piztu zela emaitzen inguruan. Izan ere, Barne Ministerioaren emaitzetan NUPESen hautagai gutxi batzuk independente gisa ageri ziren, eta ondorioz iturriaren arabera NUPESek ala Elkarrekin-ek irabazi zuen lehen itzulia. Abstentzioa are altuagoa izan zen bigarren itzulian (%53,8), baina 2017ko hauteskundeekin alderatuta jaitsi egin zen. Ensemble koalizioak eskuratu zituen berriz ere eserleku gehien (246), baina hauteskundeen aurretik zeukan gehiengo osoa galdu zuen. NUPES ezkerreko koalizioa izan zen bigarren indarra 142 eserlekurekin, haren ordezkaritza bikoiztuz; eta Bilgune Nazionalak (Fronte Nazional ohia) izugarrizko emaitza lortu zuen, eta 8 hautetsi izatetik 89 izatera igaro zen, eskuin-muturrak Nazio Biltzarrean inoiz lortutako ordezkaritzarik handiena. Errepublikanoek eta Demokrata eta Independenteen Batasunak osatutako koalizioak zeuzkan eserlekuen erdia galdu eta 64 hautetsi lortu zituen, oposizioko hirugarren indarra bihurtuta.

1988ko hauteskundeetatik lehenengo aldiz, presidentearen alderdiak ez zuen gehiengo osoa bereganatu. Politika adituen iritziz, emaitza hauek Emmanuel Macronen aurkako bozka adierazten dute, eta ezegonkortasun politikoaren eta instituzioen blokeoaren arriskua ekartzen dute, Biltzarrako indarrak oso polarizatuak eta zatituak baitaude, akordioetarako beta mugatuz.

Nazio Biltzarraren egoera

Honako hau zen XV. legealdiko Nazio Biltzarraren osaera hauteskundeetarako desegin zenean:

XV. legealdiko Biltzarra 2022ko ekainaren 15ean
Taldeak			Osaera	Diputatuak
Taldeak			Osaera	Aulkiak	Guztira
	LREM	Errepublika Martxan	Taldekideak	262	266
	LREM	Errepublika Martxan	Hurbilekoak	3	266
	LR	Errepublikanoak	Taldekideak	92	100
	LR	Errepublikanoak	Hurbilekoak	8	100
	MoDem	Mugimendu Demokrata eta hurbileko demokratak	Taldekideak	53	57
	MoDem	Mugimendu Demokrata eta hurbileko demokratak	Hurbilekoak	4	57
	SOC	Sozialistak eta hurbilekoak	Taldekideak	25	28
	SOC	Sozialistak eta hurbilekoak	Hurbilekoak	3	28
	AE	Elkarrekin Jardun	Taldekideak	22	22
	AE	Elkarrekin Jardun	Hurbilekoak	0	22
	UDI	UDI eta Independenteak	Taldekideak	19	19
	UDI	UDI eta Independenteak	Hurbilekoak	0	19
	LT	Askatasunak eta Lurraldeak	Taldekideak	17	18
	LT	Askatasunak eta Lurraldeak	Hurbilekoak	1	18
	LFI	Frantzia Intsumisoa	Taldekideak	17	17
	LFI	Frantzia Intsumisoa	Hurbilekoak	0	17
	GDR	Ezker demokratiko eta errepublikanoa	Taldekideak	15	15
	GDR	Ezker demokratiko eta errepublikanoa	Hurbilekoak	0	15
	Talderik gabeko diputatuak				25
Guztira					567
Eserleku hutsak					10

Hauteskunde sistema

Frantziako Nazio Biltzarra 577 hautetsiz dago osatuta, bost urtean behin bi itzuliko hauteskundeen bidez hautatzen direnak. Hautetsi bakoitzak hautesbarruti bat ordezkatzen du Biltzarrean.

Hautesbarruti bakoitzean, lehen itzulian eserlekua lortzeko beharrezkoa da emandako bozken erdia eta erroldatutako hautesleen laurdenaren sostengua eskuratzea. Hautagai batek ere ez badu hori lortzen, erroldaren %12,5aren sostengua lortu duten hautagaiak bigarren itzuli batera igarotzen dira; baina hautagai bakar batek edo batek ere ez badu lortzen %12,5eko langa gainditzea, lehen itzuliko lehenengo bi hautagaiak igarotzen dira bigarren itzulira. Bigarren itzulian bozka gehien lortzen dituen hautagaia hautatzen da diputatu.

Gainditu beharreko %12,5eko langa erroldatutako hautesle kopuruan oinarritzen denez, zenbat eta abstentzio altuagoa izan orduan eta zailagoa da bigarren itzulira igarotzea. Hala ere, posiblea da bigarren itzulian bi hautagai baino gehiago lehiatzea. Bigarren itzulian hiru hautagai dauden hauteskundeei "triangular" deitzen zaie.

Hautagaitzak

Ondoko taula honetan hauteskundeetara aurkeztu ziren alderdi eta koalizio nagusiak ageri dira, 2017ko hauteskundeetan lortutako ordezkaritzaren arabera ordenatuta:

Alderdiak		Buruzagia		Ideologia	Aurreko emaitzak (% 1. itzulian)		MP.
Alderdiak		Buruzagia		Ideologia	Botoak (%)	Aulkiak	MP.
	Errepublika Martxan (LREM)		Stanislas Guerini	Zentroa / Zentro-eskuina Liberalismo sozial, Europazaletasun, Hirugarren bidea, Erreformismo	%28,21	308	Y
	Errepublikanoak (LR)		Christian Jacob	Zentro-eskuina / Eskuina Gaullismo, Kontserbadurismo, Kristau-demokrazia	%15,77	112	N
	Bilgune Nazionala (RN)		Marine Le Pen	Eskuin-muturra Frantses nazionalismo, Anti-immigrazio, Euroeszeptizismo	%13,20	8	N
	Frantzia Intsumisoa (LFI)		Jean-Luc Mélenchon	Ezkerra / Ezker-muturra Sozialismo demokratiko, Aurrerakoitasun, Sozialdemokrazia, Ekosozialismo	%11,03	17	N
	Alderdi Sozialista (PS)		Olivier Faure	Zentro-ezkerra Sozialdemokrazia, Aurrerakoitasun	%7,44	30	N
	Mugimendu Demokrata (MoDem)		François Bayrou	Zentroa / Zentro-eskuina Liberalismo sozial, Kristau-demokrazia, Europar federalismo	%4,12	42	Y
	Demokrata eta Independenteen Batasuna (UDI)		Jean-Christophe Lagarde	Zentro-eskuina Liberalismo sozial, Kristau-demokrazia, Europazaletasun	%3,03	18	N
	Frantziako Alderdi Komunista (PCF)		Fabien Roussel	Ezkerra Eurokomunismo	%2,72	11	N
	Ezkerreko Alderdi Erradikala (PRG)		Guillaume Lacroix	Zentro-ezkerra Erradikalismo, Laizismo, Errepublikanismo, Liberalismo sozial	%0,5	3	N
	Europa Ekologia-Berdeak (EELV)		Julien Bayou	Ezkerra Ekologismo, Europar federalismo	% ?	1	N
	Frantzia Altxatuta (DLF)		Nicolas Dupont-Aignan	Eskuina / Eskuin-muturra Subiranismo, Gaullismo, Kontserbadurismo nazionalista	%1,17	1	N
	Errekonkista! (REC)		Éric Zemmour	Eskuin-muturra Frantses nazionalismo, Kontserbadurismo nazionalista, Anti-immigrazio, Anti-islam.	Berria		N
Koalizioak		Koalizio-kideak
	Elkarrekin (ENS)	Errepublika Martxan, Mugimendu Demokrata, Horizons, Aurrerapen Lurraldeak, Agir, En Commun, Alderdi Erradikala
	Herri Batasun Ekologiko eta Sozial Berria (NUPES)	Frantzia Intsumisoa, Europa Ekologia-Berdeak, Frantziako Alderdi Komunista, Alderdi Sozialista, Ezkerreko Alderdia, Génération.s, Picardie debout, Elkarrekin!, Ekologia Belaunaldia, Demokrata Berriak, Bizitzaren aldeko Iraultza Ekologikoa, Langileen Alderdi Independentea, Réunion-en Alde
	Eskuinaren eta Zentroaren Batasuna (UDC)	Errepublikanoak, Demokrata eta Independenteen Batasuna, Zentristak
	Frantziaren Aldeko Batasuna (UPF)	Frantzia Altxatuta, Abertzaleak, Herri Batasun Errepublikanoa

Emaitzak

Parte-hartzea

Hauteskundeen parte-hartzea (Metropolitar Frantzian)
Parte-hartzea	1. itzulia			2. itzulia			Bi itzulien arteko aldea
Parte-hartzea	2017	2022	Aldea	2017	2022	Aldea	Bi itzulien arteko aldea
12:00	%19,24	%18,43	▼0,81	%17,75	%18,99	▲1,24	▲0,56
17:00	%40,75	%39,42	▼1,33	%35,33	%38,11	▲2,78	▼1,31
Behin-betikoa	%48,70	%47,51	▼1,19	%42,64	%46,23	▲3,59	▼1,28

Emaitzak Frantzia mailan

Zerrenda			Lehen itzulia			Bigarren itzulia			Eserlekuak

Zerrenda			Bozak	%	Aulkiak	Bozak	%	Aulkiak	Eserlekuak
	Herri Batasun Ekologiko eta Sozial Berria	NUPES	5.949.119	26,16	4	6.772.556	32,64	138	142	▲85
	Elkarrekin	ENS	5.869.248	25,80	1	8.014.341	38,63	245	246	▼104
	Bilgune Nazionala	RN	4.248.537	18,68	0	3.589.269	17,30	89	89	▲81
	Eskuinaren eta Zentroaren Batasuna	UDC	2.569.926	11,30	0	1.509.366	7,28	64	64	▼66
	Errekonkista!	REC	967.335	4,25	0				0	b.
	Besteak	DIV	864.070	3,80	0	11.336	0,05	1	1	▼2
	Divers gauche	DVG	750.932	3,30	0	279.730	1,35	13	13	▲1
	Divers droite	DVD	437.052	1,92	0	192.912	0,93	9	9	▲3
	Divers centre	DVC	295.798	1,30	0	132.747	0,64	5	5	b.
	Eskuin-muturra	EXD	275.424	1,21	0	45.561	0,22	2	2	▬
	Ezker-muturra	EXG	268.936	1,18	0	11.229	0,05	0	0	▬
	Erregionalistak (eta independentistak)	REG	248.331	1,09	0	188.036	0,91	6	6	▲1

Erroldatuak			48.953.748	100		48.589.606	100
Abstentzioak			25.697.541	52,49	▲1,19	26.125.307	53,77	▼3,59
Parte-hartzea			23.256.207	47,51	▼1,19	22.464.299	46,23	▲3,59
Zuriak			362.193	1,56		1.239.928	5,52
Baliogabeak			149.306	0,64		477.288	2,12
Baliodunak			22.744.708	97,80		20.747.083	92,36
Iturria: lemonde.fr

Hautesbarruti bakoitzeko irabazlea lehen itzulian.
Hautesbarruti bakoitzeko irabazlea bigarren itzulian.

Erreferentziak

Kanpo estekak

Datuak: Q106253677
Multimedia: French legislative elections (2022) / Q106253677

This article uses material from the Wikipedia Euskara article 2022ko Frantziako Hauteskunde Legegileak, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.