Φαρυγγίτιδα

Συνήθως οδηγεί σε πονόλαιμο και πυρετό. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν καταρροή, βήχα, πονοκέφαλο, δυσκολία στην κατάποση, πρησμένους λεμφαδένες και βραχνή φωνή. Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν 3-5 ημέρες. Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν ιγμορίτιδα και οξεία μέση ωτίτιδα. Η φαρυγγίτιδα είναι τύπος λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

Φαρυγγίτιδα
Ερυθρός λαιμός σε ασθενή με ιογενή φαρυγγίτιδα
Ειδικότητα	ωτορινολαρυγγολογία
Ταξινόμηση
ICD-10	J02, J31.2
ICD-9	462, 472.1
DiseasesDB	24580
MedlinePlus	000655
eMedicine	emerg/419
MeSH	D010612

Οι περισσότερες περιπτώσεις προκαλούνται από ιογενή λοίμωξη. Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, μια βακτηριακή λοίμωξη, είναι η αιτία περίπου στο 25% των παιδιών και στο 10% των ενηλίκων με φαρυγγίτιδα. Ασυνήθεις αιτίες περιλαμβάνουν άλλα βακτήρια όπως γονόρροια, μύκητες, ερεθιστικές ουσίες όπως καπνός, αλλεργίες και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Δεν συνιστάται η διενέργεια ειδικών εξετάσεων σε άτομα που έχουν ξεκάθαρα συμπτώματα ιογενούς λοίμωξης, όπως κρυολόγημα. Διαφορετικά, συνιστάται δοκιμή ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου ( RADT ) ή λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος. Άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα περιλαμβάνουν τις επιγλωττίτιδα, θυρεοειδίτιδα, οπισθοφαρυγγικό απόστημα και περιστασιακά καρδιακές παθήσεις.

Τα ΜΣΑΦ, όπως η ιβουπροφαίνη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στον πόνο. Αναισθητικά φάρμακα, όπως η τοπική λιδοκαΐνη, μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Ο στρεπτόκοκκος συνήθως αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, όπως πενικιλλίνη ή αμοξικιλλίνη. Δεν είναι σαφές εάν τα στεροειδή είναι χρήσιμα στην οξεία φαρυγγίτιδα, εκτός πιθανώς σε σοβαρές περιπτώσεις, αλλά μια πρόσφατη ανασκόπηση (2020) διαπίστωσε ότι όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με αντιβιοτικά βελτίωσαν μέτρια τον πόνο και την πιθανότητα υποχώρησης.

Περίπου το 7,5% των ανθρώπων έχουν πονόλαιμο σε οποιαδήποτε περίοδο 3 μηνών. Δύο ή τρία επεισόδια σε ένα χρόνο δεν είναι ασυνήθιστα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα 15 εκατομμύρια επισκέψεις σε γιατρούς στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2007. Η φαρυγγίτιδα είναι η πιο κοινή αιτία πονόλαιμου. Η λέξη προέρχεται από την ελληνική λέξη φάρυγγας που σημαίνει «λαιμός» και το επίθημα -ίτις που σημαίνει «φλεγμονή».

 

Η φαρυγγίτιδα είναι τύπος φλεγμονής που προκαλείται από λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Μπορεί να ταξινομηθεί ως οξεία ή χρόνια. Η οξεία φαρυγγίτιδα μπορεί να είναι καταρροϊκή, πυώδης ή ελκώδης, ανάλογα με τον αιτιολογικό παράγοντα και την ανοσολογική ικανότητα του προσβεβλημένου ατόμου. Η χρόνια φαρυγγίτιδα μπορεί να είναι καταρροϊκή, υπερτροφική ή ατροφική. 

Η αμυγδαλίτιδα είναι υποτύπος φαρυγγίτιδας. Εάν η φλεγμονή περιλαμβάνει και τις αμυγδαλές και άλλα μέρη του λαιμού, μπορεί να ονομαστεί φαρυγγοαμυγδαλίτιδα ή αμυγδαλοφαρυγίτιδα. Μια άλλη υποκατηγορία είναι η ρινοφαρυγγίτιδα (το κοινό κρυολόγημα).

Οι περισσότερες περιπτώσεις οφείλονται σε μολυσματικό οργανισμό που αποκτήθηκε από στενή επαφή με ένα μολυσμένο άτομο. 

Ιογενή

 

Οι ιογενείς φαρυγγίτιδες αποτελούν περίπου το 40-80% όλων των μολυσματικών περιπτώσεων και μπορεί να είναι χαρακτηριστικό πολλών διαφορετικών τύπων ιογενών λοιμώξεων.

• Ο αδενοϊός είναι η πιο κοινή από τις ιογενείς αιτίες. Τυπικά, ο βαθμός διεύρυνσης των λεμφαδένων του λαιμού είναι μέτριος και ο λαιμός συχνά δεν φαίνεται κόκκινος, αν και είναι επώδυνος.
• Η οικογένεια Ορθομυξοϊοί που προκαλεί γρίπη είναι παρούσα με ταχεία έναρξη υψηλής θερμοκρασίας, κεφαλαλγία και γενικευμένο πόνο. Ένας πονόλαιμος μπορεί να σχετίζεται.
• Η λοιμώδης μονοπυρήνωση προκαλείται από τον ιό Έπσταϊν Μπαρ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σημαντική διόγκωση των λεμφαδένων και εξιδρωματική αμυγδαλίτιδα με έντονη ερυθρότητα και πρήξιμο του λαιμού. Το τεστ ετεροφιλίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν υπάρχει υποψία.
• Ο ιός του απλού έρπητα μπορεί να προκαλέσει πολλαπλά στοματικά έλκη.
• Ιλαρά
• Κοινό κρυολόγημα : ο ρινοϊός, ο κορωνοϊός, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και ο ιός της παραγρίπης μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση του λαιμού, του αυτιού και των πνευμόνων προκαλώντας τυπικά συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα και συχνά πόνο.

Βακτηριακά

Αριθμός διαφορετικών βακτηρίων μπορεί να μολύνει τον ανθρώπινο λαιμό. Ο πιο συνηθισμένος είναι ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α ( Streptococcus pyogenes ), αλλά άλλοι περιλαμβάνουν τους Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Bordetella pertussis, Bacillus anthracis, Corynebacterium diphtheriae, Neisseria gonorrhoe, Chlamydophila pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae και Fusobacterium necrophorum.

 

Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα προκαλείται από έναν β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (GAS). Είναι η πιο κοινή βακτηριακή αιτία φαρυγγίτιδας (15–30%). Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονόλαιμο και μεγάλους λεμφαδένες. Είναι μια μεταδοτική λοίμωξη, που μεταδίδεται μέσω στενής επαφής με ένα μολυσμένο άτομο. Η οριστική διάγνωση γίνεται με βάση τα αποτελέσματα της καλλιέργειας του λαιμού. Τα αντιβιοτικά είναι χρήσιμα τόσο για την πρόληψη επιπλοκών (όπως ο ρευματικός πυρετός) όσο και για την επιτάχυνση της ανάρρωσης.

Η διφθερίτιδα είναι μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού που προκαλείται από το Corynebacterium diphtheriae, η οποία έχει εκριζωθεί σε μεγάλο βαθμό στις ανεπτυγμένες χώρες μετά την έναρξη των προγραμμάτων παιδικού εμβολιασμού, αλλά εξακολουθεί να καταγράφεται στον Τρίτο Κόσμο και όλο και περισσότερο σε ορισμένες περιοχές στην Ανατολική Ευρώπη.

Μερικές άλλες αιτίες είναι σπάνιες, αλλά πιθανώς θανατηφόρες, και περιλαμβάνουν λοιμώξεις του παραφαρυγγικού χώρου : περιαμυγδαλικό απόστημα, λοίμωξη του υπογνάθιου χώρου (λουδοβίκειος κυνάγχη) και επιγλωττίτιδα.

Μυκητιακά

Ορισμένες περιπτώσεις φαρυγγίτιδας προκαλούνται από μυκητιασική λοίμωξη, όπως από Candida albicans.

Μη μολυσματικά

Η φαρυγγίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από μηχανικό, χημικό ή θερμικό ερεθισμό, για παράδειγμα ψυχρό αέρα ή παλινδρόμηση οξέος. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα, όπως η πραμιπεξόλη και τα αντιψυχωσικά.

Η διαφοροποίηση μιας ιογενούς και βακτηριακής αιτίας του πονόλαιμου με βάση μόνο τα συμπτώματα είναι δύσκολη. Έτσι, η λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος γίνεται συχνά για να αποκλειστεί μια βακτηριακή αιτία.

Τα τροποποιημένα κριτήρια Σέντορ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της διαχείρισης ατόμων με φαρυγγίτιδα. Με βάση πέντε κλινικά κριτήρια, υποδεικνύει την πιθανότητα μιας στρεπτοκοκκικής λοίμωξης.

Δίνεται ένας βαθμός για κάθε ένα από τα κριτήρια:

• Απουσία βήχα
• Πρησμένοι και ευαίσθητοι τραχηλικοί λεμφαδένες
• Θερμοκρασία πάνω από 38,0 °C (100,4 °F)
• Αμυγδαλικό εξίδρωμα ή οίδημα
• Ηλικία μικρότερη από 15 (αφαιρείται ένας βαθμός αν η ηλικία είναι μεγαλύτερη από 44)

Η Εταιρεία Λοιμωδών Νοσημάτων της Αμερικής συνιστά κατά της εμπειρικής θεραπείας και θεωρεί τα αντιβιοτικά κατάλληλα μόνο μετά από θετικό τεστ. Δεν απαιτείται εξέταση σε παιδιά κάτω των τριών ετών, καθώς τόσο ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α όσο και ο ρευματικός πυρετός είναι σπάνιοι, εκτός εάν έχουν έναν αδερφό με τη νόσο.

Τις περισσότερες φορές, η θεραπεία είναι συμπτωματική. Ειδικές θεραπείες είναι αποτελεσματικές για λοιμώξεις από βακτήρια, μύκητες και απλούς έρπητα.

Φάρμακα

• Τα φάρμακα για τον πόνο, όπως τα ΜΣΑΦ και η παρακεταμόλη, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου που σχετίζεται με τον πονόλαιμο. Η ασπιρίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ενήλικες, αλλά δεν συνιστάται σε παιδιά λόγω του κινδύνου του συνδρόμου Ράι.
• Τα στεροειδή (όπως η δεξαμεθαζόνη) μπορεί να είναι χρήσιμα σε περιπτώσεις σοβαρής φαρυγγίτιδας. Η χρήση τους, ωστόσο, σε γενικές περιπτώσεις υποστηρίζεται ελάχιστα.
• Η παχύρρευστη λιδοκαΐνη ανακουφίζει από τον πόνο μουδιάζοντας τους βλεννογόνους.
• Τα αντιβιοτικά είναι χρήσιμα εάν μια βακτηριακή λοίμωξη είναι η αιτία του πονόλαιμου. Στις ιογενείς λοιμώξεις, τα αντιβιοτικά δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, χρησιμοποιούνται στο 25% των ανθρώπων πριν ανιχνευθεί βακτηριακή λοίμωξη. Σε μία μετα-ανάλυση της Cochrane βρέθηκε ότι η χορήγηση αντιβιοτικών έχει μικρή επίδραση στα συμπτώματα και μειώνουν κάποιες παρενέργειες όπως η οξεία μέση ωτίτιδα. Όμως ο κίνδυνος ανάπτυξης αντίστασης στα αντιβιοτικά πιθανόν αντισταθμίζει αυτά τα οφέλη.
• Στοματικά αναλγητικά διαλύματα, το δραστικό συστατικό είναι συνήθως φαινόλη, αλλά και σπανιότερα βενζοκαΐνη, χλωριούχο κετυλοπυριδίνιο και/ή μενθόλη.

Εναλλακτικές

Συχνά προτείνεται η γαργάρα αλμυρού νερού, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να^{[εκκρεμεί παραπομπή]} υποστηρίζουν ή να αποθαρρύνουν αυτή την πρακτική. Εναλλακτικά φάρμακα προωθούνται και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του πονόλαιμου. Ωστόσο, υποστηρίζονται ελάχιστα από στοιχεία.

Η οξεία φαρυγγίτιδα είναι η πιο κοινή αιτία πονόλαιμου και, μαζί με τον βήχα, διαγιγνώσκεται σε περισσότερους από 1,9 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες.