އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން (އިނގިރޭސި ބަހުން: Appendicitis)އަކީ އެޕެންޑިކްސް އެއްކޮށް، ނުވަތަ އޭގެ ބައެއް ބެދުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އެޕެންޑިކްސް ގައި އިންފެކްޝަން އަށަގަތުމުގެ ސަބަބުން ދުޅަވުން ކުރިމަތިވުމެވެ.
އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން ކުރިމަތިވެފައިވާކަން އެނގޭ އެންމެ ޢާންމު ނިޝާނަކީ ބަނޑުގެ ކަނާތް ފަރާތުން ތިރީގައި ރިހުން ހުރުމެވެ. ނުވަތަ ބަނޑުގައި ރިހުން އެވެ. މީގެ އިތުރުން ހޮނޑުލުން، މޭނުބައިކުރުން، އަދި ހުންއައުން ފަދަ އުދަގޫތައް މެދުވެރިކުރުވައެވެ.
މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން ކުރިމަތިވަނީ އުމުރުން 35 އަހަރުން ދަށުގެ މީހުންނަށެވެ. މިއީ ފަސޭހައިން ދެނެގަނެވޭ އޮޕަރޭޝަންކޮށްގެން ރަގަޅު ކުރެވޭ ބައްޔެކެވެ. މިގޮތުން ކުރަންޖެހޭ އޮޕަރޭޝަން އަށް ކިޔަނީ އެޕެންޑިކްސް ނެގުން އެވެ.
ފަހަކަށް އައިސް ތަފާތު ބަލިތަކަށް އެންޓިބަޔޮޓިކް ބޭނުންކުރެވޭ މިންވަރު އިތުރުވުމާއި ގުޅިގެން އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން ޖެހޭ މިންވަރު ދަށްކަމަށްވަނީ ފާހަގަ ކުރެވިފައެވެ. ބައެއް ކަހަލަ ޕަރަސައިޓް ނުވަތަ ފަނީގެ ވަބާ ތައް ޖެހުމަކީ ވެސް އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން މެދުވެރިކުރުވާ ކަމެކެވެ. އުމުރުން ދޮށީ މީހުންނަށް ވެސް މަދުން ނަމަވެސް މިބަލި ޖެހޭކަމަށް ފާހަގަ ކުރެވިފައި ވެއެވެ. މިފަދަ ޙާލަތްތަކުގައި އެޕެންޑިކްސް ގައި މުލިހި ފާނޑުގެ ދުޅައެއް އުފެދި، އޭގެ ތެރެއަށް މުލިހި ފަޅައިގެން ގޮސް ، އަވަސް ފަރުވާ ލިބެންޖެހޭ ޙާލަތަކަށް ބަދަލު ވެއެވެ.
އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުމަކީ އޭގައި ޖަރާސީމް އަޅައި ދުޅަވެ، ދޮސްގަންނަގޮތް ވުމެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން ބަނޑުގައި ރިއްސުމުގެ ޝަކުވާ ކުރަން ފެށުމެވެ.
އެޕެންޑިކްސްގެ އެތެރޭގައިވާ ހޮއި ބެދި އޭގެ ތެރޭގައި އުފެދޭ ދިޔަ ފަލަ ގޮހޮރުގެ ތެރެއަށް ހުސް ނުކުރެވޭގޮތް ވުމުން، އެޕެންޑިކްސްގެ ތެރޭގައިވާ ޖަރާސީމްތައް އިތުރުވެ، އޭގެ ވިހައިގެ އަސަރު އެޕެންޑިކްސް އަށް ފޯރާން ފަށައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެޕެންޑިކްސް ސައިޒުން ބޮޑުވެ ފުއްޕާލާގޮތް ވެއެވެ. އެޕެންޑިކްސްގެ ހޮއި ބެދެން ދިމާވާ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި ފަލަ ގޮހޮރުގެ ތެރެއިން ތިރިއަށް ދަތުރުކުރާ ނަޖިހުގެ އެތިކޮޅެއް އެޕެންޑިކްސްގެ ތެރެއަށް ވަދެ، އޭގެތެރޭގައި ތާށިވުން ހިމެނެއެވެ. ސްޕާރީ ކެއުމާއި، ދުފުމާއި މިނޫނަސް މިފަދަ ހަރު އެއްޗެތި ކެއުމުން އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވާކަމަށް ބައެއް މީހުން ހީކުރެއެވެ. ނަމަވެސް އެޕެންޑީކްސް ދުޅަވުމަކީ ވަކި އެއްޗެއް ކެއުމާއި ގުޅުންހުރި ކަމެއް ނޫނެވެ.
އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުމަކީ ވަކި ޢުމުރެއްގެ މީހުންނަށް ދިމާވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް 30-10 އަހަރާއި ދެމެދުގެ މީހުންނަށް މިމައްސަލަ ދިމާވާލެއް ގިނަކަން ވަރަށް ގިނަ ދިރާސާ ތަކުން ދައްކައެވެ. އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުމުގެ ސަބަބުން ބަލިމީހާ ކުރާނެ ޝަކުވާ ތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ކަމަކީ ބަނޑުގައި ރިއްސުން އެވެ.
ބަނޑުގައި ރިއްސުމުގެ އިތުރުން ފެނިދާނެ އަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ކާހިތްނުވުން، މޭނުބައިކުރުން، ހޮނޑުލެވުން، ބަނޑުދިޔާވުން، ނުވަތަ ބަނޑުހަރުވެފައި ހުރުމާއެކު ބަނޑު ފުއްޕާލާފައި ހުރުން ހިމެނެއެވެ.
އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވެފައިވާކަމަށް ބުނެ އޮޕަރޭޝަން ކުރަންޖެހޭ ވާހަކަ ބުނުމުން ކުރިމަތިވާ ސުވާލަކީ ޑޮކްޓަރަށް މިކަން ޔަގީންކުރެވެނީ ކިހާވަރަކަށް ބާވައެވެ. މިއީ ޖަވާބު ލިބުން މުހިއްމު ސުވާލެކެވެ. ނަމަވެސް މިކަމުގައި ބަލިމީހާ އާއި ބެލެނެވެރިންނަށް އޮޅުންފިލުވައިދޭންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. އެއީ ބައްޔެއް ދެނެގަތުމުގައި ބޭނުންވާ 3 ކަމެއް ވާކަމެވެ.
ބައްޔެއް ދެނެގަންނަނީ މި 3 ކަންތަކުން ފެންނަ އެއްޗެއް މައްޗަށް ބިނާކޮށެވެ. ވުމާއެކު އެޕެންޑީކްސް ދުޅަވެފައިވާކަން ދެނެގަނެވެނީ ބަލިމީހާގެ ޝަކުވާއާއި، ބަލީގެ ތާރީޚާއި، އަދި ބަލިމީހާ ބެލުމުން ފެންނަ އަލާމާތްތަކާއި، ލެޔާއި، ކުޑަކަމުދާ އެއްޗެހީގެ ޓެސްޓާއި، އަދި ބައެއް ފަހަރު ބަނޑުގެ ސްކޭން ހެދުމަށްފަހު ޑޮކްޓަރަށް ލިބޭ މަޢުލޫމާތުގެ އަލީގައެވެ.
އެޕެންޑިކްސް އަކީ ދުޅަވެއްޖެނަމަ ވަރަށް އަވަހަށް ދޮސްގަނެ ފަޅައިގެން ގޮސް އެތެރެއަށް ދޮސް ފޭބުމުގެ ފުރުޞަތު ބޮޑު އެއްޗެކެވެ. އެހެންވެއްޖެނަމަ އެއީ ވަރަށް ބޮޑު ނުރައްކަލަކަށް ބަލިމީހާ ހުށަހެޅިދާނެ ކަމެކެވެ. ވުމާއެކު އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުމުގެ އަލާމާތްތައް ފެނިއްޖެނަމަ ވީހާވެސް އަވަހަކަށް އޮޕަރޭޝަންކޮށްގެން އެޕެންޑިކްސް ނެގުމަކީ މިކަމަށް ކުރަންޖެހޭ އެންމެ ރަގަޅު ފަރުވާ އެވެ. މިހާރު ދެގޮތަކަށް މި އޮޕަރޭޝަން ކުރެއެވެ.
އެއްގޮތަކީ ބަނޑުން ކުޑަ ތަންކޮޅެއް ފަޅާލައިގެން އެޕެންޑިކްސް ނެގުން އެވެ. އަނެއްގޮތަކީ ލަޕަރޮސްކޯޕް ބޭނުންކޮށްގެން މިއޮޕަރޭޝަން ކުރުމެވެ. މިގޮތަށް އޮޕަރޭޝަން ކުރެވިއްޖެނަމަ އޮޕަރޭޝަނަށް ފަހު ހޮސްޕިޓަލްގައި ހޭދަކުރަންޖެހޭ މުއްދަތު ކުރުވުމާއި، އޮޕަރޭޝަން ކުރި ތަނުގައި ދެވަނަ ފަހަރަށް ދޮސް އަޅައި ޖަރާސީމް އަށަގަތުމުގެ ފުރުޞަތު ކުޑަވެގެންދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ކުރިންވެސް އިޝާރާތް ކުރެވުނު ފަދައިން އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވެ، ދޮސްގަނެ އެތެރެއަށް ފަޅައިގެން ގޮސް ބަނޑުގެ ތެރޭގައި ދޮސްތައް ފެތުރިފައިވާނަމަ ލެޕަރޮސްކޯޕް ބޭނުންކޮށްގެން މިއޮޕަރޭޝަން ނުކުރެވޭނެ އެވެ. އެފަދަ ހާލަތެއްގައި ޖެހޭނީ ބަނޑު ހުޅުވާލައިގެން އޮޕަރޭޝަންކޮށް ބަނޑުތެރެ ދޮވެ ސާފުކުރާށެވެ. ވުމާއެކު ލަސްނުކޮށް މިއޮޕަރޭޝަން ކުރުމަކީ އެންމެ ބުއްދިވެރި ގޮތެވެ.
އޮޕަރޭޝަނަކާއި ނުލައި އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން ރަގަޅު ނުކުރެވޭނެބާވައޭ މިއީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންގެ ހިތުގައި އުފެދޭ ސުވާލަކަށް ވެދާނެ އެވެ. އޮޕަރޭޝަން ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނެތް ތަނެއްގައި ނަމަ ބައެއް ފަހަރު ޖަރާސީމް މެރުމަށް ބޭނުންކުރާ އެންޓިބަޔޮޓިކް ބޭނުންކުރުމުން އެޕެންޑިކްސްގައި އަޅާފައިވާ ޖަރާސީމްގެ އަސަރު ކެނޑި ރަގަޅުވާގޮތް ވެއެވެ. ނަމަވެސް މިގޮތަށް ފަރުވާ ކުރުމަކީ ރިސްކް އޮތް ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ އެންޓިބަޔޮޓިކް އިން ރަގަޅުނުވެ، އެޕެންޑީކްސް ދޮސްގަނެ ފަޅައިގެންދިއުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެގޮތަށް ރަގަޅުވުމަށް ފަހު ވެސް އެއްމަސް ނުވަތަ 2 މަސް ފަހުން އަނެއްކާވެސް ތަކުރާރުކޮށް އެގޮތަށް ދުޅަވެފައި ރަގަޅުވުމަކީ ވެސް ވެދާނެ ގޮތެކެވެ. މިފަދަ ޙާލަތްތަކުގައި އޮޕަރޭޝަންކޮށްގެން އެޕެންޑިކްސް ނެގުމަކީ އެންމެ ރަގަޅު ގޮތެވެ.
އެޕެންޑީކްސް ދުޅަވުން ފަދަ އިމަޖެންސީ ޙާލަތްތަކުގައި ޑޮކްޓަރުންދޭ އިރުޝާދާއި އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެކެވެ.
This article uses material from the Wikipedia ދިވެހިބަސް article އެޕެންޑިކްސް ދުޅަވުން, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ދިވެހިބަސް (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.