Ysgol Tryfan: Ysgol yng Ngwynedd, DU

Sefydlwyd yr ysgol ar safle'r hen Ysgol Sirol i Enethod ym 1978 fel ysgol gyfun gyfrwng Cymraeg i gylch Bangor. Lleolir yr ysgol ar safle flaenorol Ysgol Ramadeg y Merched, ar Lôn Powys yn ardal Maes Tryfan, heb fod ymhell o Benrhosgarnedd, a thua milltir o ganol Dinas Bangor.

Yn 1971, cyfunwyd tair ysgol uwchradd at ei gilydd - Ysgol Friars, Ysgol Sirol y Genethod (sef ysgol ramadeg arall), ac ysgol Deiniol (ysgol eilradd fodern gymysg). Sefydlwyd yr ysgol i ddechrau ar dri safle. Defnyddiwyd safle hen ysgol y genethod (safle Tryfan) fel ffrwd iaith Gymraeg i’r blynyddoedd isaf, a hen adeilad Friars (safle Ffriddoedd) fel ffrwd iaith Saesneg i’r blynyddoedd isaf. Daeth y blynyddoedd uwch at ei gilydd mewn adeiladau newydd a adeiladwyd am £300,000 ar safle newydd yn Eithinog.

Cafwyd ail-drefnu pellach ym 1978. Gwahanwyd y ffrwd iaith Gymraeg i ffurfio ysgol 11-18 newydd, Ysgol Tryfan, ar safle Lôn Powys.

Yn ystod adroddiad Estyn 2001, roedd tua 430 o ddisgyblion. Erbyn 2007, roedd hyn wedi gostwng i gyfanswm o 370, 300 ym mlynyddoedd 7 i 11 gyda 70 ychwanegol yn y chweched ddosbarth. Daeth 46% ohonynt o gartrefi lle roedd y Gymraeg yn brif iaith a 25% o gartrefi lle roedd y Saesneg yn brif iaith, a 29% o deuluoedd dwyieithog. Siaradai 96% o'r disgyblion y Gymraeg i safon iaith gyntaf, cynnydd o 6% ers 2001. Yn adroddiad Estyn 2013, roedd 524 o ddisgyblion yn cynnwys 86 yn y chweched dosbarth. Daeth 64% ohonynt o gartrefi lle mae'r Gymraeg yn cael ei siarad.

Mae Ysgol Tryfan yn aelod o gonsortiwm ysgolion uwchradd Arfon a Choleg Menai, sy'n darparu cyrsiau ychwanegol i ddisgyblion blynyddoedd 10 i 13 (cyfnod TGAU a'r chweched ddosbarth), megis cyrsiau galwedigaethol cynnal, gofal anifeiliaid bychan a chadw cerbyd a thrin gwallt.

• 1978-1986 : Islwyn Parry
• 1986-1996 Eifion Williams
• 1996–2004 : Gareth Tudor Jones BSc
• 2004–2012 : Gareth Isfryn Hughes B.Add. (dyrchafwyd o dirprwy bennaeth ym mis Medi 2004)
• Ebrill 2012 – Awst 2019 : Gwyn Tudur (gynt yn ddirprwy bennaeth yn Ysgol Syr Hugh Owen, Caernarfon)
• Medi 2019 - Awst 2022 : Arwyn Williams
• Medi 2022 - Ionawr 2023: Mrs Mari James (Pennaeth dan-ofal)
• Ionawr 2023- : Dr Geraint Jones

• Ysgol Glanadda
• Ysgol Glancegin
• Ysgol Babanod Coedmawr
• Ysgol y Garnedd
• Ysgol y Felinheli
• Ysgol Hirael
• Ysgol Y Faenol
• Ysgol Llandygai
• Ysgol Cae Top
• Ysgol Ein Harglwyddes

Gweler hefyd y categori Pobl addysgwyd yn Ysgol Tryfan

• Aled ap Dafydd - newyddiadurwr
• Bethan Rhys Roberts - newyddiadurwraig
• Ffion Dafis - actores a chyflwynydd
• Luned Emyr - cyflwynydd
• Owain Tudur Jones - pêl-droediwr rhyngwladol
• Tudur Dylan Jones - prifardd
• Robin McBryde - chwaraewr rygbi rhyngwladol
• Jonathan Nefydd - Actor
• Casi Wyn - Cantores
• Moi Hallam - Actor
• Tomos Parry - Gwleidydd