Ncuti Gatwa: Actwr Albanaidd, a anwyd yn Rwanda

Daeth i amlygrwydd fel Eric Effiong ar y gyfres gomedi-ddrama Sex Education ar Netflix, a enillodd iddo Wobr BAFTA yr Alban am yr Actor Gorau mewn Teledu a thri enwebiad Gwobr Teledu BAFTA am y Perfformiad Comedi Gwrywaidd Gorau. Yn 2022, cyhoeddwyd Gatwa fel ymgnawdoliad newydd o gymeriad y Doctor ar y gyfres BBC Doctor Who, sy'n golygu mai ef yw'r actor du cyntaf i arwain y gyfres.

Ncuti Gatwa
Ganwyd	Mizero Ncuti Gatwa  15 Hydref 1992  Kigali
Man preswyl	Llundain
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Royal Conservatoire yr Alban Boroughmuir High School Dunfermline High School, Dunfermline
Galwedigaeth	actor, actor teledu, actor llwyfan

Ganed Gatwa yn Nyarugenge, Kigali, Rwanda, ar 15 Hydref 1992. Mae ei dad, Tharcisse Gatwa, o Ardal Karongi yn Rwanda, yn newyddiadurwr gyda PhD mewn diwinyddiaeth.

Yn ddiweddarach dihangodd y teulu o Rwanda yn ystod hil-laddiad Rwanda yn 1994 gan ymgartrefu yn yr Alban. Buont yn byw yng Nghaeredin a Dunfermline. Mynychodd Gatwa Ysgol Uwchradd Boroughmuir ac Ysgol Uwchradd Dunfermline cyn symud i Glasgow i astudio yn y Royal Conservatoire of Scotland, gan raddio gyda BA mewn Actio yn 2013.

Ar ôl graddio, cafodd Gatwa ei dderbyn ar gynllun actorion graddedig y Dundee Repertory Theatre yn Dundee, yr Alban lle bu'n perfformio mewn sawl cynhyrchiad gan gynnwys Victoria gan David Greig. Cafodd rôl fychan yn y comedi sefyllfa Bob Servant yn 2014 oedd wedi ei leoli a'i ffilmio yn Dundee.

Yn 2015, ymddangosodd mewn rôl gefnogol yn y gyfres fer Stonemouth, addasiad o nofel o'r un enw o 2012. Yr un flwyddyn, perfformiodd yng nghynhyrchiad Kneehigh Theatres o 946, a addaswyd o The Amazing Story of Adolphus Tips gan Michael Morpurgo. Roedd y stori yn adrodd hanes yr ymarferion ar gyfer glaniad D-Day yn Nyfnaint lle bu nifer o farwolaethau. Chwaraeodd Gatwa ran Demetrius yng nghynhyrchiad 2016 o A Midsummer Night's Dream yn theatr Glôb Shakespeare; a gyfarwyddwyd gan Emma Rice.

Ym mis Mai 2018, cafodd Gatwa ei gastio yng nghyfres ddrama gomedi Sex Education ar Netflix fel Eric Effiong. Rhyddhawyd y sioe yn 2019 a chafodd ganmoliaeth gan y beirniaid. Derbyniodd Gatwa ganmoliaeth am ei bortread o Eric gan gynulleidfaoedd a beirniaid fel ei gilydd, yn enwedig am y modd na chafodd ei gymeriad ei bortreadu fel ystrydeb o "gymeriad stoc o ffrind gorau du neu hoyw". Mae wedi ennill clod eang am y rôl, sy’n cynnwys ennill Gwobr BAFTA yr Alban am yr Actor Gorau mewn Teledu yn 2020, ac ennill tri enwebiad Gwobr Teledu BAFTA am y Perfformiad Comedi Gwrywaidd Gorau, un yn 2020, 2021 a 2022 yn olynol.

Ar 8 Mai 2022, cyhoeddwyd bod Gatwa wedi’i gastio yn Doctor Who fel 15eg ymgnawdoliad o brif gymeriad y sioe, y Doctor. Cafodd Gatwa gafodd ei gastio ym mis Chwefror, ac ef fydd yr actor du cyntaf i chwarae'r cymeriad fel prif ran. Cyn hynny portreadwyd y 'Fugitive Doctor' gan y fenyw ddu Jo Martin mewn rhai penodau o gyfres 12 yn 2020. Ar ddiwedd 2023 darlledwyd tair pennod arbennig ar gyfer pen-blwydd 60 mlynedd y sioe, gyda David Tennant yn dychwelyd yn y rhan. Erbyn diwedd y drydedd bennod, cyflwynwyd Gatwa fel y Doctor newydd, gan ymrannu oddi wrth y Doctor blaenorol. Bydd yn parhau mewn pennod Nadolig cyn ymddangos mewn cyfres llawn.

Teledu

Gemau fideo