Mersia
Roedd Mersia (neu Mercia; Eingl-Sacsoneg: Mierce, pobl y gororau), yn un o deyrnasoedd yr Eingl-Sacsoniaid, gyda'i chalon o gwmpas dyffryn Afon Trannon.
| Math | gwlad ar un adeg, gwladwriaeth ddibynnol  |
|---|---|
| Prifddinas | Tamworth |
| Sefydlwyd |
|
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Hen Saesneg, Lladin |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Y Saith Deyrnas |
| Cyfesurynnau | 52.6°N 1.6°W |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | brenin Mersia |
| Crefydd/Enwad | paganiaeth Eingl-Sacsonaidd, Christianity in Anglo-Saxon England |
| Arian | punt yr Anglo-Sacson |
Roedd Mersia'n ffinio â nifer o deyrnasoedd Cymru, yn enwedig Powys, a bu llawer o ymladd rhyngddynt, ond hefyd ambell dro gynghrair. Y brenin cyntaf y gwyddir amdano oedd Creoda, a ddaeth i rym tua 585. Dilynwyd ef gan ei fab, Pybba, yn 593. Dilynwyd ef gan Cearl yn 606, yna daeth Penda yn frenin. Gwnaeth Penda gynghrair gyda nifer o'r brenhinoedd Cymreig i ymgyrchu yn erbyn Northumbria, yn enwedig Cadwallon ap Cadfan, brenin Gwynedd.
Lladdwyd Penda gan y Northunbriaid ym Mrwydr Winwaed yn 655, ac am gyfnod gwanychwyd Mersia yn fawr. Yn ddiweddarach, tua dechrau'r 8g, cryfhaodd y deyrnas eto, a chipiwyd darn sylweddol o ddwyrain Powys, yn cynnwys y brifddinas, Pengwern. Daeth Æthelbald yn frenin yn 716, ac wedi iddo ef farw bu rhyfel am yr orsedd a enillwyd gan Offa. Yn ddiweddarach edwinodd grym Mersia, cipiwyd rhan ddwyreiniol y deyrnas gan y Daniaid a thyfodd Wessex i fod y mwyaf grymus o deyrnasoedd Lloegr.
Brenhinoedd a rheolwyr Mersia
- ca. 585 - 593 Creoda (?)
- 593 - ca. 606 Pybba
- 606 - 626 Ceorl (?)
- 626 - 655 Penda
- 655 - 656 Peada
- 656 - 659 Oswy, brenin Northumbria
- 659 - 675 Wulfhere
- 675 - 704 Aethelred
- 704 - 709 Cenred
- 709 - 716 Ceolred
- 716 Ceolwald (?)
- 716 - 757 Aethelbald
- 757 Beornrad
- 757 - 796 Offa
- 787 - 796 Ecgfrith (Cyd-frenin)
- 796 - 821 Cenwulf
- 821 - 823 Ceolwulf I.
- 823 - 825 Beornwulf
- 826 - 827 Ludeca
- 827 - 829 Wiglaf
- 829 - 830 Egbert, brenin Wessex
- 830 - 840 Wiglaf
- 840 - 852 Beorhtwulf
- 852 - 874 Burgred
- 873 - 879 Ceolwulf II.
- 879 - 911 Ealdorman Aethelred
- 911 - 918 Ethelfleda, Gweddw Aethelred.
- 918 - 919 Aelfwynn
Cyfeiriadau
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Mersia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.