Химиин Һуури
Һуури гээшэ протонтой (Брёнстедэй онолой ёһоор) гү, али ондоо химиин нэгэдэлэй сүлөөтэ орбитальтай (Льюисэй онолой ёһоор) ковалент холбоо байгуулдаг химиин нэгэдэл юм..
Һууринууд уһанай растворто шэмхэлхэдэ халтирхай, амталхада хатуу шэрүүн, заагшын (индикаторой) үнгые хубилалдаг (жээшэнь, улаан лакмусай саарһые хүхэ болгоно), хүшэлнүүдтэй урбажа дабһан бии болгодог, зарим химиин урбалнуудые дэмжэдэг (хүшэлэй һууриин катализ), протон үгэгшэһээ протонуудые абадаг. Һууринуудай жээшэнүүд хадаа шүлтын металлнуудай ба шүлтын газарай металлнуудай һидроксидууд (NaOH, Ca(OH)2, гэхэ мэтэ).
Һууринууд хадаа хүшэлнүүдые һаармагжуулжа (нейтрализовалжа) болодог нэгэдэлнүүд юм. Һидроксид бүлэгүүдые агуулдаггүй натриин карбонат аммиак хоёр һууринууд мүн. Протоной раствор соо хайлуулагдаһан тус нэгэдэлнүүд H+ые абадаг:
- Na2CO3 + H2O → 2 Na+ + HCO3− + OH−
- NH3 + H2O → NH4+ + OH−
Уйтан удхатайгаар, һууринууд металлай атом гү, али эергэ сэнэгтэй атомой бүлэг нэгэн хэдэ хэдэн һидроксид бүлэгүүдтэй ниилэһэн согсо найралгада үндэһэлэгдэдэг. Үндэһэн томьёонь Me(OH)n юм. Электролизэй диссоциациин онолой ёһоор, уһанай уусамалда (растворто) хайлуулһан һуури миин лэ нэгэ түрэлэй анион болохо һидроксид иониие (OH−) бүридүүлдэг юм.
- Ba(OH)2 → Ba2+ + 2OH¯
- -OH бүлэг нэгэвалент болон сэнэгынь -1 ионтой. Тиимэһээ, һууриин найралгада һидроксид бүлэгэй дугаар металлын валентын үнэтэй тэнсүү байна:
- NaOH; Ca(OH)2; Al(OH)3
Һууринууд уһанда хайлуулжа, хүшэллиг ба хүсөөр ангилагдажа болоно. Һууринуудай ехэнхи хуби уһанда хайлуулагданагүй. Уһаар һайн хайлуулагдадаг һууринууд шүлтэнүүд гэнэ. Шүлтын ба шүлтын газарай металлнуудай һидроксидууд шүлтэнүүд юм.
- LiOH, NaOH, Ca(OH)2 - шүлтэнүүд.
- Cu(OH)2, Zn(OH)2, Fe(OH)2, Al(OH)3 - уһанда хайлуулдаг һууринууд.
Һууринуудай хүсэн һууринуудай тооһоо хамаарна. Жэшээлбэл, LiOH - нэгэдэгшэ; Mg(OH)2 - хоёрдогшо; Fe(OH)3 гурбадагша юм. Һууринуудай хүсэн шадалынь тэдэнэй диссоциациин шадабари, ондоогоор хэлэбэл ионой концентрацяар тодорхойлогдодог. Эгээн хүсэтэй диссоциировалха бодосуудынь шүлтын металлнуудай һидроксид юм. Үелхэ системын гол дид-бүлэгүүдтэ һууриин бата бэхи дээдэ ба доодо хэһэгүүдһээ дээшэ нэмэгдэдэг. Жэшээнь, Be(OH)2 - амфотер, Mg(OH)2 - дунда хүсэтэй, Ba(OH)2 - хүсэтэй һуури юм. Хүшэлтэй ба шүлтэнүүдтэй урбажа болохо һидроксидууд амфотер һидроксид гэнэ. Иимэ һидроксидэй жэшээндэ Al(OH)3, Zn(OH)2, Zr(OH)3, Fe(OH)3, Be(OH)2, Pb(OH)2 гэхэ мэтэ һууринууд ороно.
Зүүлтэ
 | «Химиин һуури» үгүүлэл хадаа Википедидэ заатагүй байха 1000 эгээн шухала үгүүлэлнүүдэй нэгэн юм. Энэниие дэлгэрэнгы болгожо туһалалсажа хайрлыт! |
This article uses material from the Wikipedia Буряад article Химиин һуури, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Хэрбэеэ ондоо юумэнэй заагдаагүй һаа, CC BY-SA 4.0 зүбшөөрэлөөр удхыень хаража болохоор. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Буряад (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.