1. Vijek P. N. E.: Stoljeće
◄ | 2.
| mileniji: milenij p. n. e.">◄ | 2. milenij p. n. e. | 1. milenij p. n. e. | 1. milenij | ► |
| Vijekovi: ◄ | 3. vijek p. n. e. | 2. vijek p. n. e. | 1. vijek p. n. e. | 1. vijek | 2. vijek | ► |
| Decenije: 90te p. n. e. | 80te p. n. e. | 70te p. n. e. | 60te p. n. e. | 50te p. n. e. | 40te p. n. e. | 30te p. n. e. | 20te p. n. e. | 10te p. n. e. | 0te p. n. e. |
1. vijek p. n. e., također poznat i kao posljednji vijek p. n. e. počeo je na prvi dan godine 100. p. n. e. i završio na posljednji dan godine 1. p. n. e.
Označavanje "novom erom" ne koristi nultu godinu; međutim, astronomsko brojanje godina koristi znak minus, pa "2. p. n. e." može biti "godina -1".
U holocenskom kalendaru je ovo 99. vijek; pokriva godine od 9901. do 10.000.
Pregled
Za 1. vijek p. n. e. na istočnoj hemisferi je karakterističan nastavak uspona dva svjetska carstva. Na krajnjem istoku je Kinesko Carstvo pod dinastijom Han poslije smrti kralja Wua svoju teritorijalnu ekspanziju usmjerila na zapad, prema Centralnoj Aziji, dok se na unutrašnjem planu pod konfucijanizmom kao državnom ideologijom stvorio prosperitet i razvila kultura. Na krajnjem zapadu je, pak, Rimska Republika prolazila kroz izuzetno buran period društvenih sukoba koji su se odrazili kako kroz građanske ratove i nastavak teritorijalne ekspanzije na okolne oblasti. Rim je tako direktno ili preko klijentskih država proširio svoju vlast na gotovo cijelu Malu Aziju, Levant i Egipat, uništivši pri tome ostatke nekadašnjih helenističkih carstava, a dalju ekspanziju na istok je zaustavio jedino otpor Partskog Carstva. Na zapadu su Rimljani pacificirali Hispaniju i pod Cezarom osvojili Galiju. Građanske ratove je okončao Oktavijan August, transformiravši Republiku u Carstvo i stvorivši tako preduslove za pax romana, dugi period relativnog mira i blagostanja, koji će dovesti do vrhunca antičke civilizacije.
Važnije osobe
- August, državnik, prvi rimski car
- Gaj Julije Cezar, rimski državnik, vojskovođa i pisac
- Kvint Horacije Flak, rimski pisac
- Marko Tulije Ciceron, rimski govornik i državnik
- Marko Vipsanije Agripa, rimski državnik i vojskovođa
- Pompej Veliki, rimski državnik i vojskovođa
- Publije Vergilije Maron, rimski pisac
Izumi i otkrića
- U Rimu postalo uobičajeno puhanje stakla.
- U Rimu sagrađena prva kupola.
- Antikitera mehanizam, prvi poznati (mehanički) računar.
- Najstariji majanski prikaz nule na američkom kontinentu nalazi se u južnoj meksičkoj državi Chiapas.
| Commons ima datoteke na temu: 1. vijek p. n. e. |
This article uses material from the Wikipedia Bosanski article 1. vijek p. n. e., which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Sadržaj je dostupan pod licencom CC BY-SA 4.0 osim ako nije drugačije navedeno. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bosanski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.