Brezel Diabarzh Stadoù-Unanet Amerika: Brezel diabarzh e Stadoù-Unanet Amerika etre 1861 hag 1865

Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika

brezel diabarzh, brezel

Moranv	War Between the States, War of Northern Aggression
Anv berr	Civil War
Lec'h	Southern United States, Northern United States
Heuliet gant	Second American Civil War
Deiziad kregiñ	12 Ebr 1861
Deiziad echuiñ	9 Ebr 1865
Perzhiad	Union, Stadoù Kengevreet Amerika
Abeg pennañ	slavery in the United States
Abeg kentizh	1860 United States presidential election, secession of the Southern United States, emgann Fort Sumter, President Lincoln's 75,000 Volunteers
Efed	Emancipation Proclamation, Ten percent plan, Thirteenth Amendment to the United States Constitution, Reconstruction Era
Studiet gant	Istor milourel Stadoù-Unanet Amerika
Has contributing factor	Fugitive Slave Act of 1850, Kansas–Nebraska Act, Dred Scott v. Sandford, John Brown's raid on Harpers Ferry, 1860 Democratic National Convention

An unaniezh a oa enni an holl stadoù a-enep ar sklaverezh ha pemp stad sklaver, renet gant Abraham Lincoln hag ar strollad republikan. Hemañ a oa a-enep emled ar sklaverezh (hep bezañ a-enep ar sklaverezh end-eeun) war douaroù ar Stadoù-Unanet, ha trec'h ar republikaned e dilennadegoù prezidantel ar Stadoù-Unanet e 1860 a zegas ur digevrediñ a-berzh seizh Stad eus ar su, a-raok na vije kemeret ar sez gant Lincoln.

Pevar bloaz brezel drastus a voe gant 620 000 betek 750 000 soudard lazhet, an niver uhelañ uheloc'h evit sammad kolloù soudarded Stadoù-Unanet Amerika e-pad ar C'hentañ Brezel-bed hag an Eil Brezel-bed. Distrujet e voe darn frammadurioù Su SUA. E-fin ar brezel e voe roet lamm d'ar C'hengevread ha difennet ar sklavelezh er vro a-bezh. Mare an adsavidigezh (The Reconstruction Era) (1863–1877) goude ar brezel, gant ar pal pennañ da adunaniñ ar vro, a roas un nerzh kreñvoc'h d'ar gouarnamant war an holl Stadoù kevredet en unaniezh.

Bloavezh 1860 mare dilennadegoù prezidant Stadoù-Unanet Amerika, ar Republikaned, gant e-penn Abraham Lincoln, o devoa lakaet anat war-raok e oa ret lammañ ar sklavelezh en holl tiriadoù eus ar vro. E su Stadoù Unanet Amerika e oa gwelet kement-mañ evel un doare da dagañ gwirioù bonreizhel o stadoù. Ar strollad republikan kreñvoc'h e norzh ar vro, a zeuas a-benn da dapout muioc'h a vouezhioù hag a gannaded pezh a lakaas Lincoln da vezañ dilennet evel ar c'hentañ prezidant Republikan d'ar vro. Siwazh a-raok ma vefe bet-tu dezhañ da vezañ degemeret evel prezidant, 7 stad eus ar Su gant ekonomiezhoù diazezet war kenwerzh ar c'hotoñs a savas ar C'hengevread.

Kroget e oa ar stourm d'an 12 a viz Ebrel 1861, pa oa bet kanoliet Fort Sumter gant an nerzhioù lu kengevreet. War tachenn kornôg ar brezel an Unaniezh a yae war-raok dizehan. War tachenn reter ar brezel, an emgannoù a oa hep trec'h anat a-bep tu e 1861–1862. E miz Gwengolo 1862, Lincoln a embanne an Emancipation Proclamation, a lakae fin ar sklavelezh evel unan eus pennaennoù ar brezel. Er c'hornôg, e-pad hañv 1862 an Unaniezh a zistruje ar Morlu Kengevreet stêr, ouzhpenn darn an nerzhioù lu douar, ha lakaet seziz war New Orleans. An trec'h gant an Unaniezh e-pad Seziz Vicksburg e 1863 en devoa rannet e div lodenn ar C'hengevread er stêr Mississippi. E 1863, tagadenn an Norzh gant Robert E. Lee a oa bet trec'het e-pad Emgann Gettysburg. An trec'hioù er C'hornôg gant Ulysses S. Grant a lakaas anezhañ evel penn an holl luioù eus an Unaniezh e 1864. Ur seziz strizh a voe lakaet da dalvezout war ar C'hengevread, strategiezh an douar devet a voe lakaet da dalvezout ivez. An tagadennoù a-bep tu gant an Unaniezh a lakaas Atlanta da gouezhañ e-tal William T. Sherman e-pad ar March to the sea.

An emgannoù bras ziwezhañ a voe e-pad Seziz Petersburg. Lee a glaskas tec'hout met rediet e voe da godianañ en Appomattox Court House, d'an 9 a viz Ebrel 1865. Echuet e oa lodenn vilourel ar brezel, rediet e voe adsevel un unaniezh eus ar vroad ar pezh a gemero 12 vloaz c'hoazh. Ar mare-se a vez graet Reconstruction Era anezhi.

• 1860
  • 20 a viz Kerzu : disrann Carolina ar Su

• 1861
  • 3 a viz Genver : disentez e parlamant Delaware, a-enep an disrann. Bec'h etre an dud a-zivout an diviz-se.
  • 9 a viz Genver : disrann Mississippi
  • 10 a viz Genver : disrann Florida
  • 11 a viz Genver : disrann Alabama
  • 26 a viz Genver : disrann Louiziana
  • 29 a viz Genver : disrann Georgia

 

• • 1añ a viz C'hwevrer : divizet aozañ ur referendom a-zivout an disrann e Texas
  • 23 a viz C'hwevrer : referendom e Texas : disrann votet
  • 11 a viz Meurzh : bonreizh degemeret gant ar seizh Stad kevredet kentañ
  • 12 a viz Ebrel : Emgann Fort Sumter. Penn-kentañ ar Brezel
  • 17 a viz Ebrel : divizet aozañ ur referendom a-zivout an disrann e Virginia
  • 29 a viz Ebrel : dileuridi Maryland a ziviz chom en Unvaniezh, met votet zo un disentez a-du gant ar Stadoù kengevredet, hag a-enep ar brezel
  • 28 a viz Mae : gouarnour Kentucky a embann e chomo Kentucky en Unvaniezh, hag e chomo neptu
  • 6 a viz Mae : disrann Arkansas
  • 6 a viz Mae : divizet aozañ ur referendom a-zivout an disrann e Tennessee
  • 20 a viz Mae : disrann Carolina an Norzh
  • 23 a viz Mae : referendom e Virginia : disrann votet
  • 8 a viz Even : referendom e Tennessee : disrann votet
  • 21 a viz Gouere : Kentañ emgann Bull Run

• 1862

• • 6 a viz Ebrel : Emgann Shiloh
  • 1añ a viz Mae : New Orleans aloubet
  • 25 a viz Even : Emgann Seizh Devezh
  • 30 a viz Eost : Eil emgann Bull Run
  • 17 a viz Gwengolo : Emgann Antietam
  • 13 a viz Kerzu : Emgann Fredericksburg

• 1863

 

• • 31 a viz Kerzu1862- 2 a viz Genver 1863 : Emgann Stones River
  • 27 a viz Ebrel : Emgann Chancellorsville
  • 1añ - 3 a viz Gouere : Emgann Gettysburg
  • 4 a viz Gouere : Ergerzh-brezel Vicksburg
  • 19 a viz Gwengolo : Emgann Chickamauga
  • 25 a viz Du : Emgann Chattanooga

• 1864

 

• • 5 a viz Mae - 7 a viz Mae : Emgann Wilderness
  • 8 a viz Mae - 21 a viz Mae : Emgann Spotsylvania
  • miz Gouere : argadenn ziwezhañ ar Re gengevredet e Washington
  • miz Gwengolo : Atlanta tapet gant Sherman

 

• 1865
  • 9 a viz Ebrel : daskor Lee da-geñver Emgann Appomattox. Fin ar Brezel
  • 14 a viz Ebrel : muntr Abraham Lincoln

 

• • 26 a viz Ebrel : kodianidigezh ar bagadoù a nac'he en em zaskor
  • 23 a viz Mezheven : an Amerindianed, hag a oa a-du gant ar Stadoù kengevredet, en em zaskor
  • 6 a viz Kerzu : peurwiriekaet 13vet reizhadenn Bonreizh ar Stadoù-Unanet (sklavelezh dilamet)

• Abraham Lincoln, prezidant an Unvaniezh
• ar jeneral George B. McClellan, danvez-prezidant demokrat e 1864
• ar jeneral Ulysses S. Grant
• ar major jeneral George G. Meade
• ar jeneral William T. Sherman
• ar jeneral George Henry Thomas
• ar jeneral George Armstrong Custer
• ar jeneral Joseph Hooker

• Jefferson Davis, prezidant ar C'hengevread
• ar jeneral Robert E. Lee
• ar jeneral Stand Watie (penntiern Cherokee)
• ar jeneral Joseph E. Johnston
• ar jeneral Braxton Bragg
• ar jeneral Pierre Gustave Toutant de Beauregard
• ar jeneral John Bell Hood
• ar jeneral Thomas Jonathan Jackson (lesanvet Stonewall)
• ar jeneral James Longstreet
• ar jeneral Albert Sidney Johnston
• brigader jeneral Lawrence O'Bryan Branch
• brigader jeneral J. E. B. Stuart

Union Army

Ar re c'hlas, dre liv o unwisk soudard. Union Army a oa anv hollek nerzhioù lu an Norzh war zouar. Skourr ar morlu a oa an Union Navy.

Lu Stadoù Kengevreet Amerika

Ar re griz, dre liv o unwisk soudard. Lu Stadoù Kengevreet Amerika (Confederate States Army) a oa hollad nerzhioù lu ar Stadoù Kengevreet. Ar morlu a oa graet Confederate States Navy anezhi.

• Pennad spisoc'h: Listenn armoù Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika

Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika a voe ur brezel o welet an armoù neveshaet ha reoù nevez o tont etrezek an tachennoù emgann.

E-leizh a adsevel istorel a vez er Stadoù-Unanet gant tem brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika. Adsavet e vez emgannoù pennañ ar brezel. E su ar Stadoù-Unanet ez eo kreñv-tre an adsevel istorel dre al liamm karantezus a vez bev birvidik c'hoazh hiziv-an-deiz evit an ez- Stadoù Kengevreet Amerika.

Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika a zo ur vammenn difin er sevenadur, er Stadoù-Unanet pe dre ar bed.

Filmoù

• The Battle of Bull Run, Francis Ford, 18 a viz Meurzh 1913
• Gods and Generals, Ronald F. Maxwell, embanner Warner Bros. Pictures, 2003

Bandennoù-treset

• Les Tuniques bleues : Bull Run (albom 27), gant Lambil ha Cauvin, embannadurioù Dupuis, 1987

Sonerezh

• Dixie (anvet ivez Dixie's Land), a zo ur ganaouenn pobl a orin amerikan.
• When Johnny Come Marching Home kanaouenn pobl amerikan savet e-pad ar brezel.
• The Night They Drove Old Dixie Down kanaouenn gant ar strollad The Band

• Civil War Trust

Lod arzourien a zo arbenikaet war ar brezel-se:

• Don Troiani
• Gilbert William Gaul

Liammoù diavaez

• Skeudennoù war lec'hienn Kendalc'h ar Stadoù-Unanet

• Lost Cause of the Confederacy

 

Muioc'h a restroù diwar-benn

Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika

a vo kavet e Wiki Commons.