Берасцянка

Памерам з вераб’я. Даўжыня цела 14-16 см, размах крылаў 24,5-28,5 см. Выразны палавы дымарфізм. Афарбоўка апярэння ў самца яркая (асабліва ўвесну): галава сінявата-шэрая, спіна карычняватая з зялёным адценнем, валлё і грудзі буравата-чырвоныя, на крылах вялікія белыя плямы; афарбоўка самкі больш цьмяная.

Распаўсюджаны ў Еўропе, Заходняй Азіі і Паўночнай Афрыцы; рассяляецца на Усходзе. Адна з самых шматлікіх птушак Беларусі. Інтрадуцыраваны ў Новай Зеландыі і паблізу г. Капстад (Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка).

Жыве пераважна ў лясах і парках, часта каля жытла чалавека. Насяляе ўсе тыпы дрэвастояў, бары, мяшаныя і лісцевыя лясы (пераважна больш рэдкія і часцей за ўсё на іх ускрайках), у тым ліку лесапалосы, прыгарадныя лесапаркі, паркі і сады. У Татрах даходзіць да пояса горнай сасны (1600 м), на Каўказе — да 2200—2500 м.

Паўднёвыя і заходнія папуляцыі аселыя, паўночныя — пералётныя. Месца зімовак: часткова ў межах гнездавога арэала, а таксама ў Вялікабрытаніі, Паўднёвай Еўропе, Паўночнай Афрыцы, на Блізкім Усходзе, у іраку, на паўднёвым ўзбярэжжы Каспійскага мора, у Закаўказзі, паўднёвым Казахстане, Сярэдняй Азіі.

Гнёзды будуе на дрэвах, маскіруючы іх мохам і лішайнікамі. Часам гняздуе два разы на лета. У кладцы 3-6 блакітнаватыя з крапінкамі яек. Сілкуецца насеннем і зялёнымі часткамі раслін, летам таксама насякомымі і іншымі беспазваночнымі, якімі выкормлівае і птушанят.

 

Берасцянкі прылятаюць ў першых чыслах красавіка. Гнездаванне і кладку пачынаюць у пачатку траўня. Вылет маладых птушак — у чэрвені. Берасцянкі могуць рабіць дзве кладкі за сезон. Другі вывадак — з чэрвеня па жнівень. Адлёт — з верасня да сярэдзіны кастрычніка. Частка птушак зімуе ў Цэнтральнай Еўропе, астатнія ляцяць у Міжземнамор’е. Узімку можа назірацца на Каўказе, у перадгорных лясах.

• F. c. coelebs — ад Заходняй Еўропы (акрамя Ірландыі і Вялікабрытаніі на ўсход да ніжняй Ангары);
• F. c. solomkoi — Балканы, Крым, Каўказ;
• F. c. schiebeli — Крыт;
• F. c. gengleri — Ірландыя і Брытанскія астравы;
• F. c. sarda — Сардзінія;
• F. c. alexandrovi — паўночны Іран, паўднёвы Каўказ;
• F. c. transcaspica — Малая Азія;
• F. c. africana — Марока і паўднёва-заходні Туніс;
• F. c. spodiogenys — усходні і цэнтральны Туніс;
• F. c. canarensis (сін. F. c. tintillon) — Канарскія астравы (Гамера, Гранд-Канарыя, Тэнерыфа);
• F. c. palmae — Канарскія астравы (Ла Пальма);
• F. c. ombriosa — Канарскія астравы (Хіяра);
• F. c. maderensis — Мадэйра;
• F. c. moreletti — Азорскія астравы.