Пе́ршая лэ́дзі ЗША — тытул гаспадыні Белага дома.
Традыцыйна абавязкі гаспадыні выконвае жонка прэзідэнта ЗША, але часам гэты тытул прысвойваўся жанчыне, якая жонкай главы дзяржавы не з'яўлялася — у выпадку, калі прэзідэнт быў халасты ці аўдавеў, або калі жонка не магла выконваць абавязкі першай лэдзі. Гэты тытул не прадугледжвае выбараў і ніякіх афіцыйных службовых абавязкаў. Тым не менш, першая лэдзі прысутнічае на многіх афіцыйных цырымоніях і дзяржаўных мерапрыемствах, як у суправаджэнні прэзідэнта, так і замест яго. Традыцыйна, гаспадыня Белага дома не мае іншай працоўнай занятасці на працягу выканання сваіх абавязкаў. У кола яе абавязкаў таксама ўваходзіць клопат аб усіх цырымоніях Белага дома. У першай лэдзі ёсць свой штат служачых, уключаючы грамадскага сакратара Белага дома, кіраўніка штату працаўнікоў, прэс-сакратара, галоўнага фларыста, шэф-повара. Офіс першай лэдзі з'яўляецца падраздзяленнем Выканаўчага офіса Прэзідэнта.
Першая лэдзі ЗША | |
---|---|
Пасаду займае Джыл Байдэн з 20 студзеня 2021 года | |
Афіцыйная рэзідэнцыя | Белы дом |
Тэрмін паўнамоцтваў | 4 года |
Першы на пасадзе | Марта Вашынгтон |
Паводле бібліятэкі Белага дома і Нацыянальнай бібліятэцы першых лэдзі , усяго было 45 першых лэдзі і 46 тытулаў першай лэдзі. Такое разыходжанне ўзнікла з-за таго, што Гровер Кліўленд быў прэзідэнтам двойчы ў розны час і лічыцца адначасова 22-м і 24-м прэзідэнтам, яго жонка Флорэнс Фолсам Кліўленд таксама была палічана двойчы. Пасля інаўгурацыі Барака Абамы 20 студзеня 2009 года, яго жонка Мішэль Абама стала 46-й першай лэдзі, змяніўшы на гэтай пасадзе Лору Буш, жонку Джорджа Буша-малодшага.
Самай першай лэдзі ЗША была Марта Вашынгтон, жонка Джорджа Вашынгтона. У прэзідэнтаў Джона Тайлера і Вудра Вільсана было па дзве першыя лэдзі, абодва яны ажаніліся двойчы на працягу прэзідэнцкага тэрміну.
З усіх прэзідэнтаў ЗША чацвёра былі маладзейшыя за жонак: Джордж Вашынгтон, Мілард Філмар, Бенджамін Гарысан і Уорэн Гардзінг.
Жонкі чатырох прэзідэнтаў памерлі раней, чым іх мужы прынялі прысягу, але яны ўсё адно лічацца першымі лэдзі: Марта Джэферсан, жонка Томаса Джэферсана; Рэйчэл Джэксан, жонка Эндру Джэксана; Ханна Ван Бюрэн, жонка Марціна Ван Бюрэна; і Элен Артур, жонка Чэстэра А. Артура.
Харыет Лэйн, пляменніца Джэймса Б'юкенена, была адзінай афіцыйнай першай лэдзі, якая не была ў шлюбе з прэзідэнтам, аднак неафіцыйна абавязкі першай лэдзі выконвала Долі Мэдысан. Эмілі Донельсан і Сара Ёрк Джэксан былі неафіцыйнымі першымі лэдзі падчас прэзідэнцтва Эндру Джэксана. Чэлсі Клінтан неафіцыйна выконвала абавязкі першай лэдзі падчас выбарчай кампаніі яе маці і на працягу тэрміну яе паўнамоцтваў у Сенаце падчас прэзідэнцтва Біла Клінтана.
Тытул «першая лэдзі» ўпершыню быў выкарыстаны ў панегірыку Джэймса Мэдысана, прысвечаным Долі Мэдысан. Аднак у афіцыйны абарот тэрмін увайшоў толькі пасля з'яўлення ў Белым Доме Харыет Лэйн.
У 2007 годзе Манетны двор ЗША пачаў выпускаць набор залатых манет з партрэтамі першых лэдзі на аверсе. Калі ў прэзідэнта не было жонкі, на аверсе была намалявана эмблема свабоды як на манетах, якія былі ў той час у абароце, а на рэверсе — эмблема з выявай прэзідэнта. Такімі манетамі з'яўляюцца манеты першых лэдзі Томаса Джэферсана, Эндру Джэксана, Марціна Ван Бюрэна і Джэймса Б'юкенена. На манеце першай лэдзі Чэстэра Артура намалявана суфражыстка Эліс Пол.
Першая лэдзі | Гады жыцця | Дата рэгістрацыя шлюбу | Муж | Пачатак працы у Белым Доме | Заканчэнне працы у Белым Доме | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Марта Вашынгтон (народжаная — Дэндрыдж) | нар. 02.06.1731 пам. 22.05.1802 | 06.01.1759 | Джордж Вашынгтон | — | — | |
2 | Эбігейл Адамс (народжаная — Сміт) | нар. 11.11.1744 пам. 28.10.1818 | 25.10.1764 | Джон Адамс | 04.03.1797 | 04.03.1801 | |
3 | Марта Джэферсан Рэндальф (народжаная — Уэйльс) | нар. 19.10.1748 пам. 06.09.1782 | 01.01.1772 | Томас Джэферсан | — | — | |
4 | Долі Мэдысан (народжаная — Пейнэ) | нар. 20.05.1768 пам. 12.07.1849 | 14.09.1794 года | Джэймс Мэдысан | 04.03.1809 | 04.03.1817 | |
5 | Элізабет Манро (народжаная — Кортрайт) | нар. 30.06.1768 пам. 23.09.1830 | 16.02.1786 | Джэймс Манро | 04.03.1817 | 04.03.1825 | |
6 | Луіза Адамс (народжаная — Джонсан) | нар. 12.02.1775 пам. 15.05.1852 | 26.07.1797 | Джон Куінсі Адамс | 04.03.1825 | 04.03.1829 | |
- | Эмілі Тэнесі Донельсан (Пляменніца прэзідэнта) | нар. 01.07.1807 пам. 19.12.1836 | - | Эндру Джэксан | 04.03.1829 | 19.12.1836 | |
- | Сара Ёрк Джэксан (Пляменніца прэзідэнта) | нар. 16.07.1803 пам. 23.08.1887 | - | Эндру Джэксан | 19.12.1836 | 04.03.1837 | |
7 | Рэйчэл Джэксан (народжаная — Донелсан) | нар. 15.06.1767 пам. 22.12.1828 | 07.01.1794 | Эндру Джэксан | — | — | |
8 | Ханна Ван Бюрэн (народжаная — Хоэс) | нар. 08.03.1783 пам. 05.02.1819 | 21.02.1807 | Марцін Ван Бюрэн | — | — | |
9 | Ганна Гарысан (народжаная — Татхіл Сімс) | нар. 25.07.1775 пам. 25.02.1864 | 22.11.1795 | Уільям Генры Гарысан | 04.03.1841 | 04.04.1841 | |
10 | Летыцыя Крысціян Тайлер (народжаная — Крысціян) | нар. 12.11.1790 пам. 10.09.1842 | 29.03.1813 | Джон Тайлер | 04.04.1841 | 10.09.1842 | |
11 | Джулія Тайлер (народжаная — Гардзінер) | нар. 23.07.1820 пам. 10.07.1889 | 26.06.1844 | 26.06.1844 | 04.03.1845 | ||
12 | Сара Чылдрэс Полк (народжаная — Чылдрэс) | нар. 04.09.1803 пам. 14.08.1891 | 01.01.1824 | Джэймс Нокс Полк | 04.03.1845 | 04.03.1849 | |
13 | Маргарэт Тэйлар (народжаная — Мэкал Сміт) | нар. 21.09.1788 пам. 14.08.1852 | 21.06.1810 | Закары Тэйлар | 04.03.1849 | 09.07.1850 | |
14 | Эбігейл Філмар (народжаная — Паўэр) | нар. 13.03.1798 пам. 30.03.1853 | 05.02.1826 | Мілард Філмар | 09.07.1850 | 04.03.1853 | |
15 | Джэйн Пірс (народжаная — Мінс Эплтан) | нар. 12.03.1806 пам. 02.12.1863 | 19.11.1834 | Франклін Пірс | 04.03.1853 | 04.03.1857 | |
16 | Харыет Лэйн (Пляменніца прэзідэнта) | нар. 09.05.1830 пам. 03.07.1903 | — | Джэймс Б’юкенен | 04.03.1857 | 04.03.1861 | |
17 | Мэры Тод Лінкальн (народжаная — Тод) | нар. 13.12.1818 пам. 16.07.1882 | 04.11.1842 | Аўраам Лінкальн | 04.03.1861 | 15.04.1865 | |
18 | Эліза Мак-Кардл-Джонсан (народжаная — Мак-Кардл) | нар. 04.10.1810 пам. 15.01.1876 | 17.05.1827 | Эндру Джонсан | 15.04.1865 | 04.03.1869 | |
19 | Джулія Грант (народжаная — Дэнт) | нар. 26.01.1826 пам. 14.12.1902 | 22.08.1848 | Уліс Сімпсан Грант | 04.03.1869 | 04.03.1877 | |
20 | Люсі Уэб Хейз (народжаная — Уэб) | нар. 28.08.1831 пам. 25.06.1889 | 30.12.1852 | Рэзерфард Бэрчард Хейс | 04.03.1877 | 04.03.1881 | |
21 | Лукрэцыя Гарфілд (народжаная — Рудольф) | нар. 19.04.1832 пам. 14.03.1918 | 11.11.1858 | Джэймс Абрам Гарфілд | 04.03.1881 | 19.09.1881 | |
22 | Элен Артур (народжаная — Льюіс Херндан) | нар. 30.08.1837 пам. 12.01.1880 | 25.10.1859 | Чэстэр Алан Артур | — | — | |
- | Мэры Артур Мак-Элрой (Сястра прэзідэнта) | нар. 05.07.1841 пам. 08.01.1917 | Чэстэр Алан Артур | - | 19.09.1881 | 04.03.1885 | |
- | Роўз Элізабет Кліўленд (Сястра прэзідэнта) | нар. 13.06.1846 пам. 22.11.1918 | - | Стывен Гровер Кліўленд | 02.06.1886 | 04.03.1885 | |
23 | Фрэнсіс Кліўленд (народжаная — Фолсам) | нар. 21.07.1864 пам. 29.10.1947 | 02.06.1886 | Стывен Гровер Кліўленд | 02.06.1886 | 04.03.1889 | |
24 | Кэралайн Гарысан (народжаная — Скот) | нар. 01.10.1832 пам. 25.10.1892 | 20.10.1853 | Бенджамін Гарысан | 04.03.1889 | 25.10.1892 | |
- | Мэры Гарысан Мак-Кі (Дачка прэзідэнта) | нар. 03.04.1858 28.11.1930 | - | Бенджамін Гарысан | 25.10.1892 | 04.03.1893 | |
25 | Фрэнсіс Кліўленд (народжаная — Фолсам) | нар. 21.07.1864 29.10.1947 | 02.06.1886 | Стывен Гровер Кліўленд | 04.03.1893 | 04.03.1897 | |
26 | Іда Сакстан Мак-Кінлі (народжаная — Сакстан) | нар. 08.06.1847 пам. 26.05.1907 | 25.01.1871 | Уільям Мак-Кінлі | 04.03.1897 | 14.09.1901 | |
27 | Эдзіт Рузвельт (народжаная — Кэрау) | нар. 06.08.1861 пам. 30.09.1948 | 02.12.1886 | Тэадор Рузвельт | 14.09.1901 | 04.03.1909 | |
28 | Хелен Херан Тафт (народжаная — Херан) | нар. 02.06.1861 пам. 22.05.1943 | 19.06.1886 | Уільям Тафт | 04.03.1909 | 04.03.1913 | |
29 | Элен Аксан Вільсан (народжаная — Аксан) | нар. 15.05.1860 пам. 06.08.1914 | 24.06.1885 | Томас Вудра Вільсан | 04.03.1913 | 06.08.1914 | |
30 | Эдзіт Вільсан (народжаная — Болінг) | нар. 15.10.1872 пам. 28.12.1961 | 18.12.1915 | 18.12.1915 | 04.03.1921 | ||
31 | Флорэнс Гардзінг (народжаная — Клінг) | нар. 15.08.1860 пам. 21.11.1924 | 08.07.1891 | Уорэн Гардзінг | 04.03.1921 | 02.08.1923 | |
32 | Грэйс Кулідж (народжаная — Гудх'ю) | нар. 03.01.1879 пам. 08.07.1957 | 04.10.1905 | Джон Калвін Кулідж | 02.08.1923 | 04.03.1929 | |
33 | Лу Гувер (народжаная — Генры) | нар. 29.03.1874 пам. 07.01.1944 | 10.02.1899 | Герберт Кларк Гувер | 04.03.1929 | 04.03.1933 | |
34 | Элеанора Рузвельт (народжаная — Рузвельт) | нар. 11.10.1884 пам. 07.11.1962 | 17.03.1905 | Франклін Рузвельт | 04.03.1933 | 12.04.1945 | |
35 | Бес Трумэн (народжаная — Уолес) | нар. 13.02.1885 пам. 18.10.1982 | 28.06.1919 | Гары Трумэн | 12.04.1945 | 20.01.1953 | |
36 | Меймі Эйзенхаўэр (народжаная — Дэўд) | нар. 14.11.1896 пам. 01.11.1979 | 01.01.1916 | Дуайт Дэвід Эйзенхаўэр | 20.01.1953 | 20.01.1961 | |
37 | Жаклін Кенэдзі (народжаная — Буўе) | нар. 28.07.1929 пам. 19.05.1994 | 12.09.1953 | Джон Кенэдзі | 20.01.1961 | 22.11.1963 | |
38 | Клодзія Алта Джонсан (народжаная — Тэйлар) | нар. 22.12.1912 пам. 11.07.2007 | 17.11.1934 | Ліндан Бэйнс Джонсан | 22.11.1963 | 20.01.1969 | |
39 | Пэт Ніксан (народжаная — Раян) | нар. 16.05.1912 пам. 22.06.1993 | 21.06.1940 | Рычард Мілхаўз Ніксан | 20.01.1969 | 09.08.1974 | |
40 | Элізабет «Бэці» Эн Форд (народжаная — Блумер) | нар. 08.04.1918 пам. 08.07.2011 | 15.10.1948 | Джэральд Рудальф Форд | 09.08.1974 | 20.01.1977 | |
41 | Разалін Картэр (народжаная — Сміт) | нар. 18.08.1927 пам. 19.11.2023 | 07.07.1946 | Джымі Картэр | 20.01.1977 | 20.01.1981 | |
42 | Нэнсі Рэйган (народжаная — Робінс) | нар. 06.07.1921 пам. 06.03.2016 | 06.03.1952 | Рональд Рэйган | 20.01.1981 | 20.01.1989 | |
43 | Барбара Буш (народжаная — Пірс) | нар. 08.06.1925 пам. 17.04.2018 | 06.01.1945 | Джордж Г. У. Буш | 20.01.1989 | 20.01.1993 | |
44 | Хілары Клінтан (народжаная — Родэм) | нар. 26.10.1947 | 11.10.1975 | Біл Клінтан | 20.01.1993 | 20.01.2001 | |
45 | Лора Буш (народжаная — Уэлч) | нар. 04.11.1946 | 05.11.1977 | Джордж У. Буш | 20.01.2001 | 20.01.2009 | |
46 | Мішэль Абама (народжаная — Робінсан) | нар. 17.01.1964 | 03.10.1992 | Барак Абама | 20.01.2009 | 20.01.2017 | |
47 | Меланья Трамп (народжаная — Кнаўс) | нар. 26.04.1970 | 22.01.2005 | Дональд Трамп | 20.01.2017 | 20.01.2021 | |
48 | Джыл Байдэн (народжаная — Джэйкабс) | нар. 03.06.1951 | 17.06.1977 | Джо Байдэн | 20.01.2021 | Дзеючая Першая лэдзі |
Гэты спіс уваходзіць у лік выдатных спісаў беларускамоўнага раздзела Вікіпедыі. |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Першыя лэдзі ЗША, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.