Дуайт Дэйвід Эйзенхаўэр (англ.: Dwight David Eisenhower; у ЗША распаўсюджана мянушка «Айк», англ.: Ike; 14 кастрычніка 1890, Дэнісан, Тэхас — 28 сакавіка 1969, Вашынгтон) — амерыканскі дзяржаўны і ваенны дзеяч, генерал арміі (1944), 34-ы прэзідэнт ЗША (20 студзеня 1953—20 студзеня 1961).
Дуайт Эйзенхаўэр | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
англ.: Dwight D. Eisenhower | |||||||
| |||||||
Папярэднік | Франклін Дэлана Рузвельт | ||||||
Пераемнік | JFK | ||||||
| |||||||
Папярэднік | Гары Трумэн | ||||||
Пераемнік | JFK | ||||||
| |||||||
Папярэднік | Джордж Маршал | ||||||
Пераемнік | Амар Брэдлі | ||||||
| |||||||
Нараджэнне | 14 кастрычніка 1890[…] | ||||||
Смерць | 28 сакавіка 1969[…] (78 гадоў)
| ||||||
Месца пахавання | |||||||
Імя пры нараджэнні | англ.: David Dwight Eisenhower | ||||||
Бацька | Дэвід Джэйкаб Эйзенхаўэр[d] | ||||||
Маці | Іда Элізабет Стовер[d] | ||||||
Жонка | Меймі Эйзенхаўэр | ||||||
Дзеці | Doud Eisenhower[d] і John Eisenhower[d] | ||||||
Веравызнанне | Mennonites[d], Сведкі Іеговы і прэсвітэрыянства | ||||||
Партыя | |||||||
Член у | |||||||
Адукацыя | |||||||
Дзейнасць | палітык, пісьменнік, афіцэр, дзяржаўны дзеяч, ваенны, вайсковы афіцэр | ||||||
Навуковая дзейнасць | |||||||
Навуковая сфера | Палітычная сістэма ЗША[d] | ||||||
Аўтограф | |||||||
Прыналежнасць | ЗША | ||||||
Род войскаў | Армія ЗША і Армія ЗША | ||||||
Званне | генерал арміі[d] | ||||||
Бітвы | |||||||
Узнагароды | |||||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Дуайт Эйзенхаўэр нарадзіўся ў Тэхасе, у сям’і Дэвіда Эйзенхаўэра і Айды Стровер Эйзенхаўэр. У 1891 годзе яго бацькі разам з ім пераехалі ў горад Абілін, штат Канзас, у пошуках працы. Эйзенхаўэр скончыў сярэднюю школу ў 1909 годзе і пасля гэтага вучыўся ў ваеннай акадэміі Вест-Пойнт з 1911 па 1915 год.
Скончыў ваенную акадэмію ва Уэст-Пойнце (1915), школу Генштаба (1926), ваенны каледж арміі (1928). 3 1920 служыў у пяхоце, у 1922—24 на штабных пасадах у амерыканскіх войсках у Панаме, у 1933—35 у Генштабе ЗША, у 1935—39 ваенны саветнік на Філіпінах. У II сусветную вайну камандуючы амерыканскімі войскамі на еўрапейскім тэатры ваенных дзеянняў (з чэрвеня 1942) і саюзнымі войскамі ў Паўночнай Афрыцы (з лістапада 1942), Вярхоўны галоўнакамандуючы саюзнай экспедыцыйнай арміяй (са снежня 1943), кіраваў яе высадкай у час Нармандскай дэсантнай аперацыі (1944).
3 канца вайны да лістапада 1945 галоўнакамандуючы амерыканскімі акупацыйнымі войскамі ў Германіі і член Саюзнага Кантрольнага савета. У 1945—48 начальнік Генштаба ЗША. 3 1948 рэктар Калумбійскага ўніверсітэта ў Нью-Ёрку, адначасова ў 1949 кансультант міністра абароны ЗША. У 1950—52 галоўнакамандуючы ўзброенымі сіламі НАТО.
У 1953—61 Прэзідэнт ЗША. У час яго прэзідэнцтва ўтворана новае федэральнае агенцтва — Міністэрства аховы здароўя, адукацыі і сацыяльных паслуг (1953), прыняты законы аб грамадзянскіх правах неграў ЗША.
У знешняй палітыцы неафіцыйна працягвалася палітыка «стрымлівання камунізму», у т.л. з дапамогай ЗША ліквідавана рэвалюцыя ў Гватэмале (1954), утвораны ваенны блок СЕАТО (1954), але падпісана пагадненне аб перамір’і ў Карэі (1953). Былі часова палепшаны (да інцыдэнту са збітым у маі 1960 над савецкай тэрыторыі амерыканскім ваенным самалётам) адносіны з СССР (у верасні 1959 ЗША наведаў з афіцыйным візітам савецкі кіраўнік М. Хрушчоў).
Дактрына Эйзенхаўэра, абвешчаная ў яго пасланні Кангрэсу 5.1.1957, стала канцэпцыяй знешняй палітыкі ЗША на Блізкім Усходзе. Яна зыходзіла з пастулата аб «глабальнаў адказнасці» ЗША, прадугледжвала ўзмацненне іх уплыву ў рэгіёне пасля аслаблення тут пазіцый Вялікабрытаніі і Францыі ў выніку Суэцкага крызісу (1956) шляхам аказання блізкаўсходнім дзяржавам амерыканскай эканамічнай і ваеннай дапамогі. Прыклады рэалізацыі дактрыны: адпраўка 6-га ваеннага флоту ЗША ва ўсходнюю частку Міжземнага мора для абароны Іарданіі ў красавіку 1957 і амерыканскіх войск у Ліван у ліпені 1958.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Дуайт Эйзенхаўэр, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.