Асавік: шапкавы базыдыяльны грыб з роду гаёвік

Асавік
2006 год
Клясыфікацыя
Надцарства	Поўнаядравыя
Царства	Грыбы
Падцарства	Найвышэйшыя грыбы
Аддзел	Базыдыяльныя грыбы
Атрад	Балетавыя (Баравіковыя)
Сямейства	Глызьнікавыя
Род	Гаёвік
Бінамінальная намэнклятура
Leccinum aurantiacum П'ер Бюяр
Асавік на Віківідах  Асавік у Вікісховішчы

Меў пашырэньне ў Эўразіі. Рос адзіночна і скапленьнямі ў лісьцевых, пераважна асінавых, і мяшаных лясах. Пладаносіў у ліпені—верасьні. Быў ядомым грыбам. Іншыя назвы: чырвонагаловік, падасінавік і красьнюк. У Беларусі сустракалася 5 формаў (падвідаў) асавіка, афарбоўка шапкі якіх залежала ад месца росту. Найбольшае пашырэньне мелі баравы, дуброўны і чырвона-буры асавікі. Найчасьцей расьлі ў лесе з асінай і бярозай, радзей з дубам, елкай і хвояй.

Цёмначырвоная і пукатая шапка асавіка мела прамер 5—20 см і была сухой, аксаміцістай і матавай. Гладкая або крыху лямцавая шапка спачатку была каўпакапабодная з прыціснутым да ножкі краем, а потым станавілася паўшарападобнай. У жоўта-бурага асавіка шапка была сьветлай, а лускавінкі на ножцы — чорна-бурымі. Шапка дуброўнага асавіка была цагельна-бурай, а лускавінкі — пурпурова-бурымі. Тоўстая і шчыльная мякаць асавіка з прыемным смакам і бяз паху мела белы колер, а на зломе чырванела і зелянела. Пазьней мякаць чарнела. Гімэнафор быў вольным. Доўгія і вузкія трубачкі мелі белае або шаравата-бураватае адценьне і былі выемчатыя і ўціснутыя каля ножкі. Цыліндрычная і бела-шараватая ножка была пакрытая лускавінкамі, якія потым цямнеюць, і зрэдку патоўшчанай каля асновы. Споравы парашок меў бурае адценьне. Гладкія і верацёнападобныя споры былі вохрыста-бураватыя.

Асавік зьмяшчае больш бялку за мяса. Булён з сушаных асавікоў шматкроць сытнейшы за мясны. Для павелічэньня засваяльнасьці іх таксама вараць, марынуюць і смажаць. Пры сушцы асавік чарнее, а пры марынаваньні — робіцца шаравата-бурым. Грыб зьмяшчае параўнальнальную са збожжам колькасьць вітамінаў Б, а таксама ўтрымлівае каль, жалеза і фосфар.