Сьюзан Зонтаг

Нарадзілася 16 студзеня 1933 году ў Нью-Ёрку. Вучылася літаратуры й філязофіі ў Бэрклі й Чыкага, Гарвардзкім ўнівэрсытэце, Оксфардзе й Парыжы. Дэбютавала ў 1963 годзе раманам «Дабрадзей», за якім у 1966 годзе быў выдадзены нашумелы том эсэістыкі «Супраць інтэрпрэтацыі» (Against interpretation).

Сьюзан Зонтаг займалася крытыкай авангарднай культуры 1960—70-х. Яе героямі быў Тэнэсі Ўільямз і Джэймз Болдуін, Артур Мілер і Лярой Джонс, сцэнічныя экспэрымэнты Ежы Гратоўскага й Пітэра Брука, «новы раман» і «тэатар абсурду», кэмп, хепенінгі, поп-арт і яго эмблема — Эндзі Ўорхал, пэўная музыка Джона Кэйджа, цыкляпічныя «пакаваньні» Хрысто й мініятурныя куфэркі Джозафа Корнэла.

Яна, па хвосткіх загалоўках францускіх газэт сярэдзіны 1960-х, «апостал авангарда», а па самаадчуваньні — «пасрэдніца паміж Эўропай і Злучанымі Штатамі» (яе цікавілі у першую чаргу постаці францускай і нямецкай культуры) адкрывала для чытачоў «Нью-Ёркера» й «Партызан рэвю» эсэістыку Вальтару Бэньяміна й Эміля Чорана, драмы Ёнэско й Жонцы, прозу Эліяса Канэцьці й мэмуары Чэзарэ Павэзэ, кіно Інгмара Бэргмана й Брэсона, Гадара й Рэнэ, Лені Рыфэншталь і Ханса Юргена Зыберберга, уводзіла ў амэрыканскі культурны ўжытак такія постаці, як Георг Лукач і Клёд Леві-Строс, Жорж Батай і яго калега, пісьменьнік-сюррэаліст, адмысловец па афрыканскіх мітах Мішэль Лейрыс, рэфарматар тэатра Антанэн Арто й хрысьціянская сацыялістка, вечная ерэтычка Сымона Вайль.

Зонтаг атрымала вядомасьць пасьля публікацыі ў часопісе «Партызан рэвю» артыкула «Нататкі пра Кэмпэ» (1964). Да таго моманту яна ўжо зьяўлялася аўтарам невялікага па аб’ёме й вытанчанаму па стылі рамана «Дабрадзей» (1963), а таксама шматлікіх артыкулаў, якія друкаваліся ў самых прэстыжных амэрыканскіх часопісах і мелі чытацкі рэзананс. Ад артыкулаў, прысьвечаных так званым адхіленым мастакам, Зонтаг перайшла да тэарэтычных прац пра прызначэньне сучаснага мастацтва й пра сувязі мастацтва й крытыкі.

Два зборнікі эсэ «Супраць інтэрпрэтацыі й іншыя эсэ» (1966) і «Ўзоры безагляднай волі» (1969) умацавалі рэпутацыю Зонтаг. Напачатку 1970-х гадоў цяжкае захворваньне, якое ледзь не прывяло да сьмяротнага зыходу, надоўга перапыніла яе пісьменьніцкую кар’еру. Паправіўшыся, Зонтаг напісала дзьве свае найболей вядомыя кнігі — «Пра фатаграфію» (1977) і «Хвароба як мэтафара» (1978). За першую кнігу Зонтаг была прысуджана Нацыянальная прэмія кружка літаратурных крытыкаў у вобласьці крытыкі за 1978. У тым жа 1978 Зонтаг выпусьціла складанку аповедаў «Я і гэтак далей». У 1980 — яшчэ адзін, «Пад знакам Сатурна», у 1982 выйшаў том яе абраных твораў з прадмовай Элізабэт Хардвік. У 1989 была апублікавана праца «СНІД і яго мэтафары».

У ліку яе прац — раманы «Прыхільнік вульканаў» (1992) і «Ў Амэрыцы» (2000). П’еса «Аліса ў ложку», напісаная ў 1992, была ўпершыню пастаўлена ў 2000. Сумесна з фатографам Аньні Лейбавіч ёю была выдадзена кніга «Жанчыны» (2000). Зонтаг аўтар сцэнараў фільмаў «Дуэт для канібалаў» (1969), «Брат Карл» (1971), «Абяцаныя краіны» (1974) і «Паездка без гіда» (1983). Зонтаг — ляўрэат шматлікіх прэмій, уладальнік ганаровых званьняў. У 1993 яна была абрана ў Амэрыканскую акадэмію мастацтваў і літаратуры.

Бэлетрыстыка

• 1963 «Дабрадзей» (The Benefactor)
• 1967 «Мёртвы кіт» (Death Kit)
• 1977 «Я, і так далей… (складанка кароткіх гісторый)» (I, etcetera (Collection of short stories))
• 1991 «Шлях цяперашняга жыцьця (кароткіх гісторый)» (The Way We Live Now (short story))
• 1992 «Прыхільнік вульканаў» (The Volcano Lover)
• 1999 «У Амэрыцы» (In America)

П’есы

• 1991 «Парсіфаль» (A Parsifal)
• 1993 «Аліса ў ложку» (Alice in Bed)
• 1999 «Жанчына з мора» (Lady from the Sea)

Эсэ

• (1966) Against Interpretation
• (1969) Styles of Radical Will
• (1980) Under the Sign of Saturn
• (2001) Where the Stress Falls
• (2007) At the Same Time: Essays & Speeches

Манаграфіі

• (1977) On Photography
• (1978) Illness as Metaphor
• (1988) AIDS and Its Metaphors (a continuation of Illness as Metaphor)
• (2003) Regarding the Pain of Others

Фільмы

• (1969) Duett för kannibaler (Duet for Cannibals)
• (1971) Bröder Carl (Brother Carl)
• (1974) Promised Lands
• (1983) Unguided Tour AKA Letter from Venice

Іншае

• (2004) Contribution of phrases to Fischerspooner’s third album «Odyssey.»
• (2002) Liner notes for Patti Smith album Land.
• (2008) Reborn: Journals and Notebooks 1947—1963

• Афіцыйны сайт (анг.)