Кансэрватызм (па-француску: conservatisme, ад лац.
У палітыцы — кірунак, які адстойвае каштоўнасьць дзяржаўнага і грамадзкага парадку, непрыманьне радыкальных рэформаў і экстрэмізму. Галоўнай каштоўнасьцю ў кансэрватызме прымаецца захаваньне традыцый грамадзтва, ягоных інстытутаў, аднак пры гэтым не адвяргаецца разьвіцьцё грамадзтва, калі яно будзе паступовым, эвалюцыйным. Кансэрватызі дапушчае няроўнасьць як уласьцівасьць грамадзтва.
У зьнешняй палітыцы кансэрватызм праяўляецца праз стаўку на ўмацаваньне бясьпекі, прымяненьне вайсковай сілы, падтрымку традыцыйных хаўрусьнікаў, у зьнешнеэканамічных адносінах — пратэкцыянізм. Для кансэрватызму характэрныя прыхільнасьць да існуючых і ўсталяваных сацыяльных сыстэмаў і нормаў, «скептычнае» ўспрыманьне ідэяў роўнасьці людзей, непрыманьне рэвалюцыяў і радыкальных рэформаў, адстойваньне эвалюцыйнага арганічнага, максымальна павольнага разьвіцьця. Ідэалягічна кансэрватызм супрацьстаіць як лібэралізму, гэтак і сацыялізму. Кансэрватызм варта адрозьніваць ад рэтраградзтва як ад імкненьня назад і варожасьці да новаўвядзеньняў, і ад традыцыяналізму. Сучасны кансэрватызм часам аказваецца нават больш гнуткім і рухомым, чым іншыя палітычныя плыні.
Упершыню тэрмін «кансэрватызм» ужыў у 1891 годзе францускі палітык і пісьменьнік Франсуа Рэнэ дэ Шатабрыян, падчас Францускае рэвалюцыі. У заходняй палітыцы кансэрватызмам часьцяком называюць школу мысьленьня, распачатую Эдмундам Бэркам, Люі дэ Банальдам і падобнымі мысьлярамі. Акрамя Бэрка, вялікі ўнёсак у афармленьне кансэрватызму зрабілі францускі езуіт Жазэф дэ Мэстр і аўстрыйскі канцлер Клемэнт Мэтэрніх.
Меркаваньні кансэрватыўных партыяў у сьвеце вельмі розныя. Асноўнымі кансэрватыўнымі палітычнымі сіламі ў сваіх краінах лічацца лібэральна-дэмакратычная партыя Японіі, Рэспубліканская партыя ЗША, Кансэрватыўная партыя Вялікабрытаніі, Лібэральная партыя Аўстраліі. Сьветапогляд і палітыка ўсіх гэтых партыяў моцна адрозьніваюцца адзін ад аднаго.
Кансэрватызм — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Кансэрватызм, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.