Гаўры́ла Іва́навіч Гарэ́цкі (10 красавіка 1900, вёска Малая Багацькаўка Амсьціслаўскага павету Магілёўскай губэрні — 1988 (20) лістапада, Менск) — вядомы беларускі геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік (1928) Беларускай акадэміі навук, дырэктар Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту сельскай і лясной гаспадаркі.
ст. 28 сакавіка] 1900, вёска Малая Багацькаўка Амсьціслаўскага павету Магілёўскай губэрні — 1988 (20) лістапада, Менск) — вядомы беларускі геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік (1928) Беларускай акадэміі навук, дырэктар Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту сельскай і лясной гаспадаркі. Доктар геоляга-мінэралягічных навук (1946), заслужаны дзяяч навукі Беларусі. Брат Максіма Гарэцкага.
Гаўрыла Гарэцкі | |
Дата нараджэньня | 28 сакавіка (10 красавіка) 1900 |
---|---|
Месца нараджэньня | |
Дата сьмерці | 20 лістапада 1988 (88 гадоў) |
Месца сьмерці | |
Месца пахаваньня | |
Месца вучобы | |
Занятак | эканаміст, геоляг, географ, дэмограф, археоляг, грамадзкі дзяяч, лексыкограф |
Навуковая сфэра | чацьверыковая геалёгія[d] |
Месца працы | |
Навуковая ступень | доктар геоляга-мінэралягічных навук[d] |
Дзеці | Радзім Гарэцкі |
Узнагароды | |
Нарадзіўся 10 красавіка [ст. ст. 28 сакавіка] 1900 ў вёсцы Малая Багацькаўка Амсьціслаўскага павету Магілёўскай губэрні.
У 1917—19 супрацоўнічаў з Беларускай сэкцыяй студэнтаў Горацкага сельскагаспадарчага інстытуту.
Упершыню арыштаваны АДПУ у верасьні 1922 у Маскве, ды празь месяц вызвалены.
24 ліпеня 1930 году арыштаваны ДПУ БССР па справе «Працоўнай сялянскай партыі». 6 сьнежня пазбаўлены званьня акадэміка. Асуджаны паводле пастановы калегіі АДПУ СССР 30 траўня 1931 як "кіраўнік контррэвалюцыйнай арганізацыі «Працоўная сялянская партыя» да вышэйшае меры пакараньня. 6 чэрвеня 1931 прысуд заменены на 10 гадоў ППК. Этапаваны ў Беламорска-Балтыйскі канцлягер НКВД Карэла-Фінскай АССР. Вызвалены датэрмінова 5 кастрычніка 1934.
Працаваў у геалягічных экспэдыцыях Гідрапраекту СССР.
Зноў арыштаваны у кастрычніку 1937, праз тры месяцы вызвалены. У 1938 годзе арыштаваны яшчэ раз. 8 траўня 1938 асуджаны да расстрэлу. Больш за год ён прабыў у турме, але цудам застаўся жывым.
Жыў у розных мясьцінах Расеі, праводзіў інжынэрна-геалягічныя дасьледаваньні перад узьвядзеньнем гідратэхнічных збудаваньняў: Цымлянская, Горкаўская, Ніжне-Камская ГЭС і іншыя.
Рэабілітаваны 22 красавіка 1958 году ваенным трыбуналам БВА. У ліпені 1965 адноўлены ў званьні акадэміка. У 1969 з сям’ёй прыехаў ў Менск.
З 1969 да 1985 — загадчык аддзелу (з 1977 лябараторыі) геалёгіі і палеапатамалёгіі антрапагену Інстытуту геахіміі і геафізыкі АН БССР.
У 1914 паступіў у Гора-Горацкую каморніцка-агранамічную вучэльню.
У 1924 скончыў Пятроўскую (Ціміразеўскую) сельскагаспадарчую акадэмію.
З 1925 дацэнт БСГА. З 1927 дырэктар Беларускага НДІ сельскай і лясной гаспадаркі пры СНК БССР. З 1928 акадэмік АН БССР.
У 1946 — доктар геоляга-мінэралягічных навук.
Навуковыя дасьледаваньні прысьвечаныя эканамічнай геаграфіі, геалёгіі антрапагену і інжынэрнай геалёгіі.
Распрацаваў асновы палеапатамалёгіі — навукі пра рэкі мінулага.
Апублікаваў больш за 160 навуковых працаў — па фальклёры, дэмаграфіі, эканоміцы сельскай лясной гаспадаркі, археалёгіі.
Адзін са стваральнікаў расейска-беларускага слоўніка.
Ляўрэат Дзяржаўнае прэміі СССР (1971), Дзяржаўнае прэміі БССР (1986).
Малодшы брат пісьменьніка Максіма Гарэцкага.
Быў жанаты, меў двух сыноў. Адзін зь іх — вядомы вучоны-геоляг Радзім Гарэцкі, другі — пэдагог і навуковец, аўтар Буквароў, па якіх вучыліся па ўсім СССР Усяслаў Гарэцкі.
Падчас Другой сусьветнай вайны загінулі тры пляменьнікі Гаўрылы Гарэцкага: Уладзімер Парфіраў, Віктар Іванаў і сын Максіма Гарэцкага Леанід.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Гаўрыла Гарэцкі, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.