tataramon
An tataramon, taramon, o lenggwahe (Ingles: language) iyo sarong kabtang nin komunikasyon na ginagamit aroaldaw.
| Portal | Proyekto | Listahan | Kasibotan | Plantilya | Miyembro |
Saro ining sistema na binibilog nin pagpatalubo, pag-ako, pagpangataman asin paggamit nin mga sistema kan komunikasyon, partikularmente an kakayahan kan tawo na pakikipag-ulay sa kapwa. Katiriponan ini nin mga simbolo, tanog asin mga katakod na kurit tanganing maipahayag an mawot na sabihon kan kaisipan.
Inaapod na lingwistika an siyentipikong pag-adal kan tataramon. An mga kahapotan dapit sa pilosopiya kan tataramon siring kun an tataramon kayang tumbasan an eksperyensya, pinagdiskutiran kaamayan pa kan panahon ni Gorgias asin Platon kan suanoy na Gresya. Pagtubod kan mga pilosopo siring ni Rousseau na an tataramon gikan sa pagmati mantang an iba siring ni Kant tinungkosan na gikan ini sa isip. An mga pilosopo kan ika-20ng siglo siring ni Wittgenstein tinugkosan na an pilosopiya saro nanggad pag-adal kan tataramon. Kabali sa mga harigi sa lingwistika iyo si Ferdinand de Saussure asin Noam Chomsky.
Ipinapamugtak na yaon sa 5,000 sundo 7,000 an bilang kan mga tataramon kan tao sa kinaban. Alagad, an tamang estimasyon na ini depende sa kun ano pagkakaiba kan mga tataramon asin diyalekto. An mga natural na lengwahe tinataram o isinusurat, alagad arin man na tataramon maibubugtak sa ikaduwang medya gamit an pandangog, panghiling o panhimating mga istimyula siring kan pagsurat, pagtagoy, pagsimbolo o braille kan mga buta. (Full article...)
{{{title}}}
An mga Tataramon na Austronesyo o (Tataramon na Espanyol: lenguas austronesias; Ingles: Austronesian languages) saro sa pamilya nin tataramon na talingkas na nakawarak sa mga kaiislahan nin Sur-subangan na Asya asin sa Pasipiko, na igwang diit na kaayon na ginagamit sa mismong kontinente kan Asya. Ini pigtataram kan 386 milyon na katawo (4.9%), na naglaag saiya bilan pan-apat na pinakadakulang pamilya nin tataramon sa kada parataram, minasunod ini sa mga tataramon na Indo-Europeo (46.3%), mga tataramon na Sino-Tibetan (20.4%), asin sa mga tataramon na Niger-Congo (6.9%). Mayoriyad sa mga tataramon na Austronesyo, igwa nin pinakahalangkaw na numero nin mga parataram , iyo an minasunod: Malay (Indones asin Malayo), Habanes, asin Filipino (Tagalog). Igwa an pamilya nin Austronesyo nin 1,257 na mga tataramon, kun saen ini an panduwa sa dakol kan anumang pamilya nin tataramon.
Arog kan mga kag-aki nin tataramon na Indo-Europeo, Apro-Asyatiko, asin Uraliko bilang saro sa mga tanging establisadong mga sinaenot na pamilya nin tataramon. Gikan an pangaran na Austronesyo sa Latinong auster na boot sabihon (Duros na hale sa sur o habagatan), asin kan Griyegong nêsos na boot sabihon (isla). Pinangaranan an naturang pamilya bilang sa pangmadlang mga tataramon na Austronesyo na piggagamit sa mga kaiislahan: alagad igwang mga tataramon na arog kan Malay asin mga tataramon na Tsamiko, na katutubo sa mismong kontinente nin Asya. Kadaklan sa mga tataramon na Austronesyo, kadiit an katutubong parataram, alagad piggagamit an mga pangenot nin tataramon na Austronesyo kan milyun-milyong katawo. Si Otto Dempwolff, sarong Alemang iskolar, iyo an enot na parasaliksik na malayong nasasaliksik an Austronesyo ayon sa tradisyonal na paagi nin pagkukumparar. (Full article...)| Lista kan napiling mga artikulo nin tataramon |
|---|
Aram daw nindo -
- ...na an gramar na Otomi, an gramar kan mga katutubong tataramon na Otomi kan Mehiko igwa nin ugali na pagkakalinyada nin aktibo/istatibo, alagad mayo nin mga panladawan?
- ...na si Albert White Hat, parapalis para sa pelikula na Dances With Wolves, pigtukdo an tataramon na Lakota sa Unibersidad nin Sinte Gleska?
- ...na kan 1998, an Diksyunaryong Hopi: Hopìikwa Lavàytutuveni, an inot na komprehensibong diksyunaryo kan tataramon na Hopi, halos pigpupugulan na maipublikar huli sa takot kan mga bakong taga-Hopu na manudan an tataramon?
- ...na an Native American Languages Act of 1990 iyo an inot na honga na Kongreso na nagtao nin opisyal na estado sa mga tataramon kan Natibong Amerikano para sa mawoton kan pagsasagibo nin negosyo nin pantribo?
{{{title}}}
Lingguwistika: Lingguwistikang Kompyutasyunal • Gramar • Lingguwistikang Kompyutasyunal • Morpolohiya • ponetiko • Ponolohiya • Mga Pragmatiko • Pagbabasa • Semantiko • Sosyulingguwistika • Sintaks • Pagsusurat
Mga tataramon: Mga pamilya nin tataramon • Pidyin asin kreole • Pansinyal na mga tataramon
Lingguwista: Lambang nasyunalidad • Historikal na Lingguwista • Morpolohista • Paraponetiko • Ponolohista • Sosyulingguwista • Parasintaks • Parapalis
Mga tamboan: Mga pigpakarhay na tataramon • mga tataramon • Lingguwista • Mga pidyin asin kreole • Tipograpiya • Bokabularyo asin paggamit • sistema nin pagsusurat
| Bilog na puno nin Kategorya kan Tataramon |
|---|
| Pilion an [►] tanganing matanawan an pang-irarom na mga kategorya |
{{{title}}}
An Iskriturang Basahan siring man Guhit iyo an suanoy na iskritura na piggagamit kan mga katutubong Bikolnon kadtong dai pa nag-aabot an mga Espanyol.
An nasabing Basahan kan mga pre-Hispanikong Bikolnon may tolong tiyaw (a,i,o) asin kaglimang katanog (ba, ka, da, ga, ha, la, ma, na, nga, pa, ra, sa, ta, wa, ya) alagad an siring inapod na abugida huli ta an mga gubkas o silaba igdi pirming magkadukot an katanog asin an tiyaw. An pagtanda sana kun ini halimbawa babasahon be/bi igwang kaldit sa wala kaini asin kun babasahon na bu/bo, an kaldit yaon nakakaag sa too kaini. An basahan kan mga gugurang na bikol igwang isinuway na katanog na /r/ na mayo sa 'basahan' kan Tagalog (Baybayin) asin Ilokano (Kurdita), sabi ni Scott. Kaidto an apod kan kaldit kaholoan o holo susog ki Marcos de Lisboa, kaggibo kan pinakaenot na vocabulario sa Bikol. (Full article...)| Lista kan napiling pag-uulayan |
|---|
Napiling ladawan -
An Alpabetong Ponesyano was a bakong-piktograpikong pangkatanog na alpabeto, o abjad. Nagin ining saro sa pinakahalawig na mga sistema nin panurat, na pigwarak kan mga parakalakal na Ponesyano sa kabilugan kan kinaban nin Mediterano, na kun sain nagbago asin ginamit kan kadakol na manlainlain na kultura.
{{{title}}}
No recent news
{{{title}}}
Mga tataramon kan Aprika: Arabiko, Tsadiko, Kushitiko, Kanuri, Maasai, Setswana, Swahili, Turkana, Xhosa, Yoruba, Zulu, dakol pa...
Mga tataramon kan Amerika: Aleut, Carib, Cherokee, Inuktitut, Iroquois, Kootenai, Mayan, Nahuatl, Navajo, Quechuano, Salish, Pasinyal na tataramon kan Amerika, dakol pa...
Mga tataramon kan Asya: Arabic, Assam, Balochi, Bengali, Intsik, Hapon, Hajong, Hebrew, Hindustani, Kannada, Kokborok, Marathi, Khasi, Koryano, Kurdish, Malayalam, Manipuri, Meithei, Mongolyano, Persyano, Rajasthani, Sindhi, Sanskrit, Sylheti, Tamil, Tanchangya, Tulu, Telugu, Tibetano, Thai, Turko, Biyetnamita, Khowar, dakol pa...
Mga tataramon kan Austronesya: Austriko, Pidyano, Hawayano, Habanes, Malgatse, Malay, Maori, Marshall, Samoano, Tahitianl, Tagalog, Tongano, Auslan, dakol pa...
Mga tataramon kan Europa: Basque, Czech, Danish, Olandes, Ingles (aklat), Pranses, Aleman, Griyego, Italyano, Latin, Leon, Norwegyano, Polish, Portuges, Romanyano, Ruso, Slovak, Espanyol, Ukrainyano dakol pa...
Pigbilog na tataramon: Esperanto, Ido, Volapük, dakol pa...
Aglunatibong tataramon, Tataramon na Analitiko, tataramon na pigkonstruk, Kreole, Daing konteksto na tataramon , Puho' na tataramon, Diyalekto, Pagsasaro na tataramon, Impleksyunal na tataramon, Pankinaban na tataramon, Ipigsuway na tataramon, tataramon na suway, Nasyunal na tataramon, Natural na tataramon, Pidyin, Tataramon na Plurisentriko, Tataramon na Polisintetiko, Proto-tataramon, Pasinyal na tataramon, Ipigtataram na tataramon, Tataramon na Sintetiko, Barayti (lingguwistika)
Mga alpabeto: Alpabetong Arabiko, Bengali alphabet, Cyrillic alphabet, Alpabetong Hebrew, Alpabetong Latin, dakol pa...
Iba pang mga sistema nin pagsurat: Abjad, Abugida, Braille, Hieroglipiko, Logogramo, Silabaryo, Pasinyal na pagsusurat, dakol pa..
Hilingon man: Historya kan mga alpabeto, Iskritura
{{{title}}}
Plantilya:Wiki for portals
{{{title}}}
| Ibugtak an kodigo nin ISO 639 para mahanap an pighahanap na artikulo nin Tataramon |
This article uses material from the Wikipedia Bikol article Portal:Tataramon, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bikol (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.