Nerva
Mark Kokçey Nerva (lat.
| Nerva lat.M. Cocceius Nerva | |
|---|---|
| lat. Marcus Cocceius Nerva Caesar Augustus | |
 | |
  | |
18 sentyabr 96 – 1 yanvar 98 | |
| Əvvəlki | Domisian |
| Sonrakı | Trayan(Mark Ulpi Nerva Trayan) |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Marcus Cocceius Nerva |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |  Roma İmperiyası Narni |
| Vəfat tarixi | (67 yaşında) |
| Vəfat yeri | Roma İmperiyası Roma |
| Dəfn yeri | Avqust məqbərəsi |
| Təhsili | Hüquqşünas |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Rubellia Bassaile |
| Uşağı | Trayan (oğulluğu) |
| Ailəsi | Antoninlər sülaləsi |
| Dini | Çoxallahlılıq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Nerva Vespasian kimi flavi sülaləsinə mənsub olub, əsilli nəcabətli ailəsi əslən Romadan bir qədər şimalda yerləşən Narnia şəhərindəndir. Babası və atası dövrünün seçilən hüquqşünas və aristokratlarından olmuşlar. Ata-baba sənətinin davamçısı olan Nervanın şairlik və artistlik qabiliyyəti onu imperator Neronun sevimlisinə çevirmişdir. Karyerasına konsul kimi 71-ci ildə imperator Vaspasianın dövründə başlamış və 90-cı illərdə Domisianın hakimiyyəti dövründə davam etmişdir.
İmperatorluğu
96-cı ildə Domisian sui-qəsd nəticəsində öldürüldükdən sonra, artıq yaşlaşmış və sonsuz Nerva senatın dəstəyi ilə 18 sentyabr 96-cı ildə imperator elan edilir və Domisiana qarşı onu xatirədən silmək (lat. Damnatio memoriae) qərarı verir. Senatın bu tədbirli planı digər hakimiyyət iddiaçılarını geri çəkilməyə məcbur edir.
Domisian zamanında sürgün edilənlərin geriyə dönməsinə və mülklərinə yenidən sahib olmasına izin verən Nerva, Pretorian qvardiyasının (latın dili|lat. praetoriani) imperator sarayını hücumundan sonra ordu içində nüfuzunu bərpa etmək məqsədilə Domisianın sui-qəsdində əli olanların edam olunmasına qərar verir və eyni zamanda ispanyalı hərbi komandan Trayanı öğulluğa götürərək ozündən sonrakı xələfi elan edir.
Nerva hakimiyyət dövrünün qısa olmasına baxmayaraq bir neçə humanist islahatlar həyata keçirmişdir. Kasıblara yardım məqsədilə alimentar fond yaratmış, torpaq sahələrinin alqı-satqısına və tikintiyə müxtəlif maliyyə güzəştləri etməklə Romanın tikilib genişlənməsinə nail olmuşdur. Qladiator döyüşlərini müvvəqqəti dayandırmaqla və şəxsi ianələrin artması hesabına dövlət xəzinəsinə gəlirlər artmağa başlamışdır. Onun zamanında hələ Domisian tərəfindən tikintisinə başlanılmış yeni forum (Narva forumu) sona çatdırılmış, yeni infrastrukturlar yaradılmış və su kəmərləri bərpa etdirilmişdir.
Nerva-Antonin sülaləsinin zaman xətti
SƏLƏF Domisian |  | Nerva Nerva-Antonin sülaləsinin imperatoru | | XƏLƏF Trayan |
Ölümü
Nerva iflic olduqdan üç həftə sonra 27 yanvar 98-ci ildə Sallus bağçası adlanan yerdə vəfat etmişdir. Külü Mars çölündəki Avqust məqbərəsində saxlanılan sonuncu imperator olmuşdur.
Mənbə
- John D. Grainger: Nerva and the Roman succession crisis of AD 96–99. London 2003, ISBN 0-415-34958-3.
- Bruno Grenzheuser: Kaiser und Senat in der Zeit von Nero bis Nerva. Dissertation, Münster 1964.
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Nerva, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.