Azərbaycan əlifbasında 9 sait var.
I saiti yeganə saitdir ki, Azərbaycan dilində onunla başlanan söz yoxdur. Bu saitlərin 4-ü qalın, 5-i incədir.
1. Saitlər iki yerə ayrılır:
Qalın — a, ı, o, u
İncə — e, ə, i, ö, ü
2. Dodaqların vəziyyətinə görə:
Dodaqlanan saitlər: o, u, ö, ü.
Dodaqlanmayan saitlər: a, e, ə, ı, i.
3. Alt çənənin vəziyyətinə görə:
Açıq saitlər: a, e, ə, o, ö.
Qapalı saitlər: ı, i, u, ü.
Dilimizdə [ı] və [ü] saitlərindən başqa, bütün saitlər uzun tələffüz olunur. Uzun tələffüz olunan saitlərin iştirak etdiyi sözlər, əsasən, ərəb mənşəli sözlərdir. Uzun tələffüz olunan səslər sözün bütün hecalarında işlənə bilər.
Uzun tələffüzünə görə mənası dəyişən sözlər: nərə (balıq, qışqırmaq), əyan (bəlli, aristokrat), bəzən (bəzənmək, hərdən), dava (dərman, savaşmaq).
Heca əmələ gətirən əsas amil saitdir. Sözdə neçə sait varsa, o qədər də heca var. Samitlər vurğu qəbul etmir, vurğu qəbul edən hərflər saitlərdir.
Rus və Avropa dillərindən alınmış sözlərdə vurğusuz hecalardakı "o" saiti vurğulu hecadan əvvəl gəldikdə [a] səsi ilə tələffüz olunur: fontan -[fantan]. Oktyabr, noyabr sözləri yazıldığı kimi tələffüz olunur.Vurğulu hecalarda "o" saiti [o] kimi tətəffüz olunur: opera [opera].
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Sait, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.