Llingües Esquimo-Aleutianes

Les llingües esquimal-aleutianes formen una familia de llingües natives de Groenlandia, el Árticu canadiense, Alaska y partes de Siberia.

Consiste nes llingües de los esquimales, conocíos como inuit nel norte d'Alaska, Canadá y Groenlandia, como yup'ik nel oeste d'Alaska y como yuit en Siberia, per un sitiu y pola llingua aleuta pol otru.

Llingües esquimo-aleutianes
Llingües Esquimo-Aleutianes
Distribución xeográfica Árticu d'América del Norte
Países Llingües Esquimo-Aleutianes Rusia
Llingües Esquimo-Aleutianes Alaska
Llingües Esquimo-Aleutianes Canadá
Bandera de Groenlandia Groenlandia
Falantes ~97.000 (2009)
Subdivisiones Idioma aleutianu
Llingües esquimales
Idioma sirenik
Códigu Glottolog eski1264

Llingües Esquimo-Aleutianes

Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Esquimal ye un nome que davezu se tiende a evitar, pero caltener pa englobar a los yuit-yupí-inuí. En Canadá prefier la denominación inuit. N'Alaska prefierse inuit o yup'ik dependiendo de quien se ta falando.

Tradicionalmente la familia de llingües esquimales estremar en inuit y yupik (o yupik-yuit). Sicasí, estudios recién suxuren que'l yupí por sigo mesmu nun ye un nodo válidu, o lo que ye lo mesmo, que'l continuu dialeutal inui nun ye más qu'unu de les varies llingües del grupu yupí. Asina, anque sería correutu sustituyir la pallabra esquimal por yupí, esto nun sería aceptable pa la mayoría de los inuí. Per otra parte, la dicotomía Alaska-Siberia paez ser más xeográfica que llingüística.

Historia

Los viquingos desembarcaron en Groenlandia a principios del sieglu IX d.C.y pal final d'esi sieglu yá establecieren asentamientos que duraríen hasta'l sieglu XV. Yá que Groenladia taba habitada por esquimales antes de la llegada de los viquingos, la conocencia del esquimal introducir n'Europa gradualmente polos viaxeros Norse. Sicasí, l'estudiu de les llingües esquimales empezó a mediaos del sieglu XVIII, cuando Paul Edge publicó'l primer diccionariu y la primer gramática esquimal.

Clasificación

Llingües Esquimo-Aleutianes 
Llingües inuktitut.

Esquimal-aleutiana

    Aleutiana
      Idioma aleutianu 2.000 falantes (1980); 490 (2002)
        Dialeutos occidentales-centrales: atkan, attuan, unangan, bering 190 (2002)
        Dialeutos orientales: unalaskan, pribilof 300 (2002)
    Esquimal (yupik y inuit)

Dialeutos

    Aleutianu:
      Aleutianu occidental/ Atkan y Attuan
      Alaska ::Aleutianu

oriental

    Esquimal:
      Rusia: Yuit/ Yupiget
      Sirenikski
      Naukanski
      Alaska: Yup'it/ Yut
      Alutiiq
      Inupiat-Nuit / Esquimal oriental
      Unuit/Inupiaq
      Esquimales Estrechu de Bering
      Iñupiaq Alaskeño septentrional
      Canadá occidental: Inuit/Inuvialuit/Inuktun
      Mackenzie/Siglitun
      Copper/Inuinnaqtun
      Netsilik/Natsilingmiutut
      Caribou/kivallirmiutun
      Canadá oriental: Inuit /Inuktitut
      Iglutik
      Baffinland
      Inuttut Llabrador
      Quebec Árticu ::Groenlandia:Inuit/

Kalaallit/ Kalaallisut

      Groenlandés occidental / Kitaamiutut
      Groenlandés oriental
      Esquimal polar

Comparanza léxica

Los numberales reconstruyíos pa llingües esquimal-aleutianes son:

    GLOSA Aleutianu Inuit-Yupik PROTO-ESKIMO
    ALEUTIANU
    PROTO-INUIT PROTO-YUPIK
    '1' attaqan *atausiq *atauSiq *arreyaʀ-
    '2' allax *malʁuk *maːlʀuk ?
    '3' qankus *piŋasut *piŋayut ?
    '4' sicin *sisamat *Sitamat *citəm-
    '5' caŋ *tallimat *taɬimat ?
    '6' atuŋ *arvinllit *aʀvinləɣən *1+5
    '7' alluŋ *5+2 *5+2 *2+5
    '8' qamciŋ *5+3 *5+3 *3+5
    '9' siciŋ *10-1 *10-1 ?
    '10' hatxiχ *qulit *qula ?

Referencies

Tags:

Llingües Esquimo-Aleutianes HistoriaLlingües Esquimo-Aleutianes ClasificaciónLlingües Esquimo-Aleutianes ReferenciesLlingües Esquimo-AleutianesAlaskaCanadáFamilies de llingüesGroenlandiaIdioma aleutaSiberiaÁrticu

🔥 Trending searches on Wiki Asturianu:

ÁrabeMilímetruRaza (clasificación de seres humanos)Airbus A380Natasha NiceToma de decisionesTeogoníaFederico Jiménez LosantosPeopleMarcos Pérez JiménezLáserLas Agüeras (parroquia)O. J. SimpsonNessa DevilAsamésIsabel PantojaAlmidónZeb AtlasLaos1812Llista de volcanes más altos de la TierraPablo de TarsuApologie de la secte AnandryneMischa BartonReines y emperatrices de FranciaNueva YorkTribadismuCometaValbona (parroquia de Siero)Arsenio EscolarConnie ChaparroInvestigaciónNorkys BatistaxapónGaia WeissProstituciónAnzarJeff BezosAl-Shafi‘iFilipinesConnie AnsaldiKelly VitzEmperador de ChinaTaxonomíaWall StreetPornoTóraxCoituClaudia BahamónNuezOkupaciónNatalia JerezIslles PitcairnLourdes ÁlvarezLos ChunguitosCory ChaseIsabel Díaz AyusoBurdeosGramática del asturianuPirámide de MaslowRonaldoMatusalénCopa Mundial de Fútbol de 1962República Popular ChinaConsuelo DuvalFetichismu sexualAdánEsmirnaWorld Wide WebFilisteosOrganización de les Naciones XuníesThe WeekndNina ElleKobe Bryant🡆 More